Posty

Wyświetlanie postów z 2023

Gobeliny dla królowej Danii

Obraz
Z gobelinem Reformacja Gobeliny Królowej w Pałacu Christiansborg (Kopenhaga) to prezent od duńskiego biznesu dla Jej Królewskiej Mości Małgorzaty II z okazji jej 50. urodzin w 1990 roku. 11 gobelinów pochodzi z paryskiego Le Mobilier National et les Manufactures Nationales de Gobelins et de Beauvais - powszechnie określanych jako les Gobelins. Projekt był finansowany przez szereg duńskich firm i fundacji oraz państwo francuskie. Bjørn Nørgaard namalował pełnowymiarowe szkice - znane jako karykatury - na których tkano gobeliny. Jeden z nich obrazuje erę Reformacji. Powstał w latach 1989-1997. Dania przyjęła nauki doktora Marcina Lutra w 1536 roku, a Kościόł Ewangelicko-Luterański w tym kraju zreformował ścisły współpracownik Reformatora, Jan Bugenhagen. Szkice Bjørna Nørgaarda do gobelinów królowej są wystawiane w Muzeum Sztuki w Przestrzeni Publicznej KØS, Køge, Dania. Seria gobelinów opowiada historię Danii i świata, w tym epokę wikingów, średniowiecze, monarchię absolutną, R...

Kolędy holenderskie

Obraz
Tradycja kolędowania w Holandii ma długą tradycję. Kolędy (het kerstlied / kerstliederen) są obecnie rzadko śpiewane w domach, a na ulicach zostały wyparte przez popularne piosenki świąteczne. Nu zijt wellekome ("Dobrze, przyjdź, Jezu") jest jedną z najstarszych pieśni bożonarodzeniowych, bo swoimi korzeniami sięga XV wieku. Posiada dwie wersje - katolicką - dłuższą i protestancką - bez zwrotek maryjnych. Nu zijt wellekome Jesu, lieve Heer, Gij komt van alzo hoge, van alzo veer. Nu zijt wellekome van de hoge hemel neer, hier al op dit aardrijk zijt Gij gezien nooit meer. Kyrieleis. Herders op den velde hoorden een nieuw lied, dat Jezus was geboren, zij wisten 't niet. Gaat aan gene straten en gij zult Hem vinden klaar, Beth'lem is de stede, daar is 't geschied voorwaar. Kyrieleis. Wijzen uit het Oosten uit zo verren land, zij zochten onze Here met offerand. Ze offerden ootmoediglijk mirr', wierook ende goud, te eren van dat kinde, dat alle ding...

Kolędy francuskie

Obraz
Kolędy, czyli Chants de Noël stały się popularne we Francji na początku XVI stulecia. Najstarszą znaną kolędą jest Entre le bœuf et l’âne gris czyli “Pomiędzy wołem a szarym osłem” – to oczywiste odwołanie do Chrystusa, który urodził się w betlejemskiej stajence. Obecność osła i wołu w żłobie prawdopodobnie zawdzięcza swoje pochodzenie Izajaszowi : „Wół zna swojego właściciela, a osioł żłób swego pana, Izrael nie zna, mój lud nie rozumie” (Iz 1,3) . Wół zwykle przebywa w stajni, w której schronili się Maria i Józef; osioł, prowadzony przez Józefa, przeniósłby ciężarną Marię z Nazaretu do Betlejem. Entre les deux bras de Marie Dors, dors, dors le fruit de vie Mille anges divins Mille séraphins Volent à l'entour De ce grand Dieu d'amour Entre les roses et les lys Dors, dors, dors le petit fils Mille anges divins Mille séraphins Volent à l'entour De ce grand Dieu d'amour Entre les pastoureaux jolis Dors, dors, dors le petit fils Mille anges divins Mil...

Kolędy włoskie

Obraz
Najwcześniejsze hymny bożonarodzeniowe pochodzą z Rzymu z IV wieku. Muzyka bożonarodzeniowa ma swoje korzenia w liturgii chrześcijańskiej: pieśni bożonarodzeniowe były łacińskimi hymnami o teologicznym znaczeniu. Były one częścią pierwszych obchodów Bożego Narodzenia. Ambroży z Mediolanu — biskup i teolog, skomponował jeden z pierwszych znanych hymnów liturgicznych na cześć Bożego Narodzenia Veni, Redemptor Gentium (Przyjdź, Odkupicielu ludu), teologiczną interpretację znaczenia Bożego Narodzenia. Dopiero w XIII wieku muzyka bożonarodzeniowa się zmieniła. Następuje to dzięki Świętemu Franciszkowi z Asyżu, który wyprowadza pokorne człowieczeństwo Jezusa i czułą miłość Jego Matki na pierwsze miejsce, pozostawiając teologię i jej interpretację skryptoriom klasztorów. W okresie Bożego Narodzenia ludzie śpiewają pieśni na cześć miłości: Jezusa do ludzkości, Marii do Jej Syna i ludzkości do obojga. Pomimo tak ogromnej zmiany treści i przesłania Franciszek nie pozostawił nam żadnej kompozyc...

Choinka – statystyki

Obraz
Choinka przy Rockefeller Center w Nowym Jorku Nadchodzi czas kupowania i stawiania choinek w naszych domach. Oto kilka faktόw dotyczących świątecznych drzewek z ostatnich lat: A) Każdego roku Polacy kupują ok. 12,5 miliona drzewek świątecznych za ponad 600 mln złotych rocznie B) Aby świerk osiągnął pożądaną wielkość (1,5-2m) musi rosnąć od 8 do 10 lat C) 98% polskich domostw stawia choinki w okresie bożonarodzeniowym D) Na polski rynek trafia nawet 6 mln żywych drzewek rocznie, a Lasy Państwowe sprzedają ich jedynie ok. 100 tys. E) Przeciętna cena choinki w 2014 roku wynosiła 50 złotych, a w 2022 – 90 złotych F) Obecnie w Danii choinki uprawia się na obszarze 20.000 hektarów na plantacjach choinek i 4.000 hektarów w lasach G) W Niemczech dominuje jodła kaukaska ze stabilnym 85% udziałem. 10% to świerk srebrny, a pozostałe 5% to sosna i świerk pospolity. 75% choinek sprzedawanych jest przez hurt, a tylko 25% bezpośrednio z plantacji H) 84% Niemców każ...

CIEKAWOSTKA REFORMACYJNA: Mikołaj z Miry

Obraz
Mikołaj z Miry, ikona z 1294 roku Najstarsze przekazy o Mikołaju z Miry pochodzą z VI wieku. Według średniowiecznej hagiografii żył na przełomie III i IV wieku, był biskupem Miry w Licji, wsławił się cudami oraz pomocą biednym i potrzebującym. Przez wieki był jednym z najbardziej czczonych świętych na Zachodzie i Wschodzie. Największe jego sanktuarium znajduje się we włoskim Bari. Współczesna baśniowa postać Świętego Mikołaja, wzorowana na św. Mikołaju z Miry, jest wykorzystywana w kulturze popularnej w czasie świąt Bożego Narodzenia. 1. Biografia i kult Pozostałości po bazylice w Mirze, obecna Turcja Według średniowiecznych przekazów święty Mikołaj żył na przełomie III i IV wieku. Był biskupem Miry w Licji i uczestniczył w soborze nicejskim z 325 roku. Historycy nie odnaleźli jednak żadnego zapisu z III, IV czy nawet V wieku, który potwierdzałby istnienie takiej postaci. Nie wymieniono imienia Mikołaja w przekazach z soboru nicejskiego. Nie wspominał o nim uczestnik tego zgromadze...

Filip Melanchton w Mowach Stołowych

Obraz
Filip Melanchton, najbliższy współpracownik Marcina Lutra, towarzyszył mu praktycznie podczas każdego wieczornego posiłku. Nic dziwnego zatem, że występuje w ponad stu Mowach Stołowych. Filip brał chętnie udział w rozmowach z doktorem Lutrem, czy Justusem Jonasem. Tematy tych rozmów były rozmaite, np. astrologia i astronomia (np. WA TR 2,1480; WA TR 3,2892), studenckie czasy w Heidelbergu (WA TR 5,5428), wizytacje szkolne (WA TR 4,4791), dzieci (WA TR 5,5257) itd. Oczywiście nie mogło zabraknąć dyskusji o bieżących sprawach teologicznych i politycznych. Pewnego wieczoru 1532 roku komentuje List do Rzymian (WA TR 1,316), innego razu – Księgę Jeremiasza (WA TR 2,2296). Kiedy indziej opowiada o śmierci elektora Fryderyka III Mądrego (WA TR 1,42), innym razem dyskusja schodzi na temat krόla angielskiego Henryka VIII Tudora (WA TR 4,4957). Melanchton jest nazywany rόżnie w Mowach Stołowych: Philippus, Magister, Doctorus … Na potrzeby tego postu wybrałem kilka Mόw Stołowych z Filipem Melanch...

Teologia substytucji

Obraz
Zniszczenie Jerozolimy przez Tytusa, Wilhelm von Kaulbach, 1846 Teologia substytucji (łac. substituere = „zastąpić”; także teologia oderwania, zastąpienia, wydziedziczenia lub wywłaszczenia) to chrześcijańska doktryna mόwiąca, że ​​naród Izraela, raz wybrany przez Boga, nie jest już ludem Jego Przymierza, i że Boże obietnice dane Izraelowi przeszły do ​​Kościoła jako nowego ludu Bożego. Od czasu Holokaustu dotychczasowy pogląd kościelny na judaizm został radykalnie zakwestionowany. W 1965 roku Sobór Watykański II podjął próbę innej prezentacji, podobnie jak uchwała synodalna Ewangelickiego Kościoła Krajowego w Nadrenii z 1980 roku. W przemówieniu o „nigdy nie unieważnionym przymierzu” Boga z Izraelem (Martin Buber) podkreśla się trwałe znaczenie judaizmu. Teologia substytucji (ang. replacement theology, niem. Substitutionstheologie), według której naród Izraela został odrzucony, a jego konkretne obietnice unieważnione, kłóci się z odrzuceniem Jezusa przez większość narodu żydowskiego...

Decentralizacja Kościoła przez sobory powszechne

Obraz
Temat zostanie przybliżony w kontekście modelu polaryzacyjnego Volkera Leppina. 1. Reprezentacja centralności Kościoła - Podział na dwa obozy (1378): obediencja (z łac. oboedientia – posłuszeństwo) papieży rzymskich i obediencja papieży awiniońskich w czasie schizmy w Kościele katolickim (1378–1417). W tym czasie także zakony dzieliły się na obediencje, np. zakon karmelitów czy zakon dominikanów, a podziały te ulegały zatarciu po przywróceniu jedności w świecie katolicyzmu. Rzymskich papieży uznawała Anglia, Dania, Flandria, Irlandia, Litwa (wprowadzająca od 1386 roku chrześcijaństwo), Norwegia, Polska, Szwecja, Święte Cesarstwo Rzymskie (w większości), Węgry, północne Włochy i zakon krzyżacki, a awiniońskich papieży uznawały Aragonia, Burgundia, Cypr, Francja, Kastylia i León, Nawarra, Sabaudia, Szkocja, Zakon Joannitów. - Od 1409 roku – trzy obediencje: Rzym, Awinion i Piza: Papieże obediencji awiniońskiej i pizańskiej są tradycyjnie nazywani antypapieżami. - Decyzje w Kościel...

Jan Stały (Johann der Beständige)

Obraz
Jan Stały (1468-1532), portret Łukasza Cranacha Starszego z 1526 roku 1. Życiorys Jan był czwartym synem elektora Ernsta i zastąpił u władzy swojego brata Fryderyka III Mądrego. Niewiele wiadomo o jego dzieciństwie i młodości. Przypuszczalnie jednak cieszył się wraz z braćmi dobrą edukacją na saskim dworze elektorskim, przy czym z pewnością główny nacisk położono na pierworodnego Fryderyka jako potencjalnego następcę tronu elektorskiego. Po śmierci ojca w 1486 roku rząd objął Fryderyk wraz z osiemnastoletnim wówczas bratem Janem. W 1513 roku Fryderyk i Jan zgodzili się na wewnętrzny podział Elektoratu. Od tego czasu Jan rządził częścią elektoratu weimarskiego, czyniąc miasto stałą rezydencją księcia. Zewnętrznie jednak rządzili razem elektorską Saksonią i ernestyńską częścią Turyngii aż do śmierci Fryderyka w 1525 roku, który był starszym z dwóch braci i sprawował elektorat. Całe wspólne panowanie obu braci cechowało dobre zrozumienie i współpraca. Żaden z nich nie podjął ważnych...

Język łaciński

Obraz
Łacina ukształtowała się prawdopodobnie w II tysiącleciu przed naszą erą, jako język mieszkańców Lacjum w środkowej Italii. Była językiem ojczystym Rzymian. Do jej zapisywania używano alfabetu łacińskiego, który jest współcześnie najbardziej rozpowszechnionym alfabetem na świecie. Stała się językiem urzędowym Republiki Rzymskiej, a później Cesarstwa Rzymskiego. W tym okresie nastąpił proces latynizacji Imperium, a łacina była językiem mieszkańców wielu rzymskich prowincji w Europie i północnej Afryce. W codziennej mowie przestała być stosowana po upadku Cesarstwa na zachodzie, chociaż w większości krajów Europy była nadal używana jako język urzędowy, liturgiczny i literacki. Do XVIII wieku łacina była stosowana powszechnie w Europie jako język komunikacji międzynarodowej, nauki, kultury i sztuki. W Polsce była językiem urzędowym do rozbiorów. Liturgię Kościoła katolickiego sprawowano niemal wyłącznie po łacinie aż do Soboru Watykańskiego II. Współcześnie nadal stosuje się łacinę, choci...

Małgorzata II Duńska w Kościele Zamkowym w Wittenberdze

Obraz
Jej Królewska Mo ść Małgorzata II  Duńska podczas wizyty w Kościele Zamkowym  Z myślą o 500-leciu Reformacji w 2017 roku Kościół Zamkowy został gruntownie odnowiony. Renowacja kosztowała około 8,2 miliona euro. Na prośbę Kościoła Zamkowego w Wittenberdze Królowa Małgorzata II Duńska wykonała antepedium, czyli zdobione zakrycie ołtarza. W pracy Jej Królewskiej Mości dominuje kolor czerwony, który jest używany w drugi dzień świąt Bożego Narodzenia, a także w Zielone Świątki. Antepedium zostało wyhaftowane przez Królową techniką haftu petit point, która polega na bardzo małych haftach krzyżykowych. Centralnym motywem jest Róża Lutra, którą opisał w swoim czasie Reformator Marcin Luter. 2 października 2016 Królowa Małgorzata II podarowała Kościołowi Zamkowemu wykonane antepedium. Podczas swojej wizyty posadziła również drzewo w ogrodzie Lutra (Luthergarten).   Podarowane antepedium Literatura: 1.  LCG 2.  SZ 3.  KONGEHUSET.DK