piątek, 15 grudnia 2023

Kolędy włoskie


Najwcześniejsze hymny bożonarodzeniowe pochodzą z Rzymu z IV wieku. Muzyka bożonarodzeniowa ma swoje korzenia w liturgii chrześcijańskiej: pieśni bożonarodzeniowe były łacińskimi hymnami o teologicznym znaczeniu. Były one częścią pierwszych obchodów Bożego Narodzenia. Ambroży z Mediolanu — biskup i teolog, skomponował jeden z pierwszych znanych hymnów liturgicznych na cześć Bożego Narodzenia Veni, Redemptor Gentium (Przyjdź, Odkupicielu ludu), teologiczną interpretację znaczenia Bożego Narodzenia.

Dopiero w XIII wieku muzyka bożonarodzeniowa się zmieniła. Następuje to dzięki Świętemu Franciszkowi z Asyżu, który wyprowadza pokorne człowieczeństwo Jezusa i czułą miłość Jego Matki na pierwsze miejsce, pozostawiając teologię i jej interpretację skryptoriom klasztorów. W okresie Bożego Narodzenia ludzie śpiewają pieśni na cześć miłości: Jezusa do ludzkości, Marii do Jej Syna i ludzkości do obojga. Pomimo tak ogromnej zmiany treści i przesłania Franciszek nie pozostawił nam żadnej kompozycji, mimo że jego znaczenie w odniesieniu do Bożego Narodzenia jest dobrze naznaczone faktem, że stworzył pierwszą szopkę. Z tego też powodu św. Franciszek jest często wspominany z czułością o tej porze roku.

Tu scendi dalle Stelle ("Schodzisz z gwiazd") skomponowano 1754 roku. Melodia i oryginalny tekst hymnu zostały napisane przez Alfonsa Liguori, neapolitańskiego kapłana i filozofa scholastyka (później kanonizowanego), założyciela zakonu misjonarzy redemptorystów. W 1732 roku, przebywając w klasztorze Pocieszenia, jednym z domów swego zakonu w miasteczku Deliceto w prowincji Foggia w południowo-wschodnich Włoszech, napisał piosenkę bożonarodzeniową rozpoczynającą się „Zstępujesz z gwiazd” zatytułowaną „Mała pieśń”. Ta wersja z włoskim tekstem w rzeczywistości pojawiła się po oryginalnej piosence napisanej w języku neapolitańskim zatytułowanej „O narodziny Jezusa”, która zaczyna się "Quanno nascette Ninno" (Kiedy urodziło się dziecko) i czasami jest określana jako „Kolęda dudziarzy” (Canzone d' zampognari). Od tego czasu „Pieśń do Dzieciątka Jezus” stała się popularną we Włoszech kolędą. To bardzo wzruszająca i chyba jak wszystkie melodie włoskie, wpadająca w ucho, kołysanka dla Dzieciątka Jezus.

Tu scendi dalle stelle, o Re del cielo,

e vieni in una grotta al freddo e al gelo,
e vieni in una grotta al freddo e al gelo.
O Bambino mio divino,
io ti vedo qui tremar;
o Dio beato!
Ahi quanto ti costò l'avermi amato!
ahi quanto ti costò l'avermi amato!

Tu lasci il bel gioir del divin seno,
per venire a penar su questo fieno,
per venire a penar su questo fieno.
Dolce amore del mio core,
dove amor ti trasportò?
O Gesù mio,
perché tanto patir? Per amor mio!
perché tanto patir? Per amor mio!

Ma se fu tuo voler il tuo patire,
perché vuoi pianger poi, perché vagire?
perché vuoi pianger poi, perché vagire?
Sposo mio, amato Dio,
mio Gesù, t'intendo sì!
Ah, mio Signore,
tu piangi non per duol, ma per amore,
tu piangi non per duol, ma per amore.

Tu piangi per vederti da me ingrato
dopo sì grande amor, sì poco amato,
dopo sì grande amor, sì poco amato!
O diletto del mio petto,
se già un tempo fu così,
or te sol bramo:
caro non pianger più, ch'io t'amo e t'amo,
caro non pianger più, ch'io t'amo e t'amo.

Tu dormi, Ninno mio, ma intanto il core
non dorme, no ma veglia a tutte l'ore,
non dorme, no ma veglia a tutte l'ore.
Deh, mio bello e puro Agnello,
a che pensi? dimmi tu.
O amore immenso,
"Un dì morir per te" – rispondi – "io penso",
"Un dì morir per te" – rispondi – "io penso".

Dunque a morire per me, tu pensi, o Dio
ed altro, fuor di te, amar poss'io?
ed altro, fuor di te, amar poss'io?
O Maria, speranza mia,
s'io poc'amo il tuo Gesù,
non ti sdegnare
amalo tu per me, s'io nol so amare!

amalo tu per me, s'io nol so amare!

Gesu Bambino ("Dzieciątko Jezus") to włoska kolęda skomponowana przez Pietro Yona w 1917 roku. Melodia została użyta przez Fredericka H. Martensa w wersji angielskiej kolędy „When Blossoms Flowered 'mid the Snows”:

Nell'umile capanna
nel freddo e povertà
è nato il Santo pargolo
che il mondo adorerà.
Osanna, osanna cantano
con giubilante cor
i tuoi pastori ed angeli
o re di luce e amor.
Venite adoremus
venite adoremus
venite adoremus
Dominum.

O bel bambin non piangere
non piangere, Redentor!
la mamma tua cullandoti
ti bacia, O Salvator.
Osanna, osanna cantano
con giubilante cor
i tuoi pastori ed angeli
o re di luce e amor.
Venite adoremus
venite adoremus
venite adoremus
Dominum.

Ah! venite adoremus
Ah! adoremus Dominum
venite, venite
venite adoremus
adoremus
Dominum.

Astro del Ciel to włoska wersja „Cichej nocy”. Nie jest tłumaczeniem tekstu niemieckiego, ale oryginalnym tekstem napisanym przez księdza z Bergamo Angelo Meli (1901-1970) i ​​opublikowanym w 1937 roku przez Edizioni Carrara z Bergamo.
Jest uważana za jedną z najpiękniejszych piosenek bożonarodzeniowych i niewątpliwie jest jedną z najbardziej znanych.

Astro del ciel, Pargol divin, mite Agnello Redentor!
Tu che i Vati da lungi sognar, tu che angeliche voci nunziar,
luce dona alle genti, pace infondi nei cuor!
luce dona alle genti, pace infondi nei cuor!
Astro del ciel, Pargol divin, mite Agnello Redentor!
Tu di stirpe regale decor, Tu virgineo, mistico fior,
luce dona alle genti, pace infondi nei cuor!
Luce dona alle genti, pace infondi nei cuor!
Astro del ciel, Pargol divin, mite Agnello Redentor!
Tu disceso a scontare l'error, Tu sol nato a parlare d'amor, luce dona alle genti, pace infondi nei cuor!
Luce dona alle genti, pace infondi nei cuor!

A Natale puoi ("Na Boże Narodzenie możesz") to jedna z najbardziej znanych i śpiewanych piosenek bożonarodzeniowych ostatnich lat. Stała się melodią, którą praktycznie każdy nuci. Pochodzi z reklamy dobrze znanego włoskiego produktu cukierniczego Panettone.

A Natale puoi
fare quello che non puoi fare mai:
riprendere a giocare,
riprendere a sognare,
riprendere quel tempo
che rincorrevi tanto.

È Natale e a Natale si può fare di più,
è Natale e a Natale si può amare di più,
è Natale e a Natale si può fare di più
per noi:
a Natale puoi.

A Natale puoi
dire ciò che non riesci a dire mai:
che bello stare insieme,
che sembra di volare,
che voglia di gridare
quanto ti voglio bene.

È Natale e a Natale si può fare di più,
è Natale e a Natale si può amare di più,
è Natale e a Natale si può fare di più
per noi:
a Natale puoi.
È Natale e a Natale si può amare di più,
è Natale e a Natale si può fare di più
per noi:
a Natale puoi.

Luce blu,
c’è qualcosa dentro l’anima che brilla di più:
è la voglia che è l’amore,
che non c’è solo a Natale,
che ogni giorno crescerà,
se lo vuoi.

Literatura:


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz