poniedziałek, 28 sierpnia 2017

Śpiewnik ewangelicki

Wiosną 1529 ukazał się drukiem pierwszy na świecie zbiór pieśni kościelnych pod kierownictwem Doktora Marcina Lutra. Śpiewnik podzielono na pięć części: 1. Pieśni autorstwa Reformatora, 2. Inne nasze pieśni, 3.Pieśni starochrześcijańskie (kościoła antycznego), 4. Pieśni żyjących „w tamtych czasach” i 5. Cantica. W części pierwszej zebrano 26 liturgicznych utworów Doktora Lutra podzielonych na cztery kategorie: rok liturgiczny (od Adwentu po Święto Świętej Trójcy), katechizm (głoszenie wiary), psalmy i pozostałe pieśni. Od początku śpiewnik ewangelicki był uzupełniony o ilustracje. W najstarszym zachowanym wydaniu z 1533 znajduje się 13 drzeworytów wielkości strony w 21 miejscach. Pierwszą zilustrowaną pieśnią jest opracowany przez Doktora Marcina hymn adwentowy Ambrożego z Mediolanu „Veni redemptor gentium” (Przyjdź, Odkupicielu; Nun komm, der Heiden Heiland). Ks. Luter wydał śpiewnik mający pełnić w jego zamyśle funkcję książeczki wiary, tak by zastąpić późnośredniowieczną tradycję modlitewników ewangelicką nauką o modlitwie, również poprzez śpiew.


Ten sposób pojmowania rozmowy z Bogiem okazał się na tyle rewolucyjny, iż kościół katolicki opracował także śpiewnik. Jednak wiele lat potem, w 1567 roku.









Literatura:

1. K. Ch. Thust, Bibliografie über die Lieder des Evangelischen Gesangbuchs, 2006.

2. Martin Luther und die Reformation in Deutschland, 1983, 305-310.

czwartek, 24 sierpnia 2017

niedziela, 20 sierpnia 2017

Symbol Diakonii



W 1925 roku profesor Richard Boeland zaprojektował krzyż z koroną". Był on wówczas symbolem Misji Wewnętrznej. Od 1957 roku zaczął służyć Dziełu Diakonii Niemiec. Jego obecna forma przedstawia biały krzyż na niebieskim tle. Każde z ramion krzyża zwieńczone jest łukiem. W ten sposób w znaku umieszczona została początkowa litera słowa misja". Krzyż z koroną" posiada bogatą symbolikę. Poprzez atrybut krzyża znak ten wskazuje na Boże miłosierdzie w Jezusie Chrystusie, który poniósł nasze grzechy na krzyż Golgoty. Korona to Jego zmartwychwstanie, zwycięstwo nad światem i śmiercią. Wraz z Nim bierzemy udział w tym zwycięstwie. Krzyż z koroną" jest nie tylko symbolem zmiłowania się Chrystusa nad ludźmi. Z drugiej strony sygnalizuje bowiem oczekiwanie Jezusa wobec nas, byśmy przyjęli tę samą postawę: Bądźcie miłosierni, jak miłosierny jest Ojciec wasz" (Łk 6,36). Ewangelista Mateusz w kazaniu na Górze nazywa miłosierdzie błogosławieństwem: Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią" (Mt 5,7). Symbolika krzyża z koroną" zawiera w sobie grzech i upadek człowieka, śmierć ofiarną Chrystusa na krzyżu i Jego zmartwychwstanie, a także zapowiedź otrzymania korony żywota" (Obj 2,10). Krzyż z koroną" jest wezwaniem do miłosierdzia, o którego najlepszym przewodnikiem i wzorem jest Jezus Chrystus. Zgodnie z decyzją Eurodiakonii krzyż z koroną" może być używany jako logo przez diakonie Kościołów protestanckich w Europie.


Literatura:

1. J. Dettmann, M. Holewa: Perspektive Diakonie 2025. zukunft – macht – wissen. Den demographischen Wandel gestalten. Transfer-Project an der Evangelischen Fachhochschule Berlin, 2006.

2. Das Evangelische Werk für Diakonie und Entwicklung. In: Diakonie.de. Abgerufen am 8. Dezember 2015.

3. U. Becker (Hrsg.): Perspektiven der Diakonie im gesellschaftlichen Wandel, 2011.

4. M. Häusler: Die Geschichte des Kronenkreuzes. 80 Jahre Corporate Identity der Diakonie. In: Diakonie Impulse. Bd. 30, Nr. 6, 2004, 31-32.

środa, 16 sierpnia 2017

CIEKAWOSTKA REFORMACYJNA: stacje diakonijne

Stacja diakonijna w Jeleniej Górze


W stacjach diakonijnych istnieje możliwość wypożyczenia sprzętu rehabilitacyjnego (łóżka, materace przeciwodleżynowe, chodziki, aparaty tlenowe...) niezależnie od wyznania. Jeżeli potrzebujecie Państwo lub znacie osobę, która wymaga tego typu wsparcia, poszukajcie w internecie informacji o najbliższej placówce Diakonii.

sobota, 12 sierpnia 2017

O ewangelickiej posłudze diakonijnej


Johann Hinrich Wichern

Diakonia, rozumiana w protestantyzmie głównie przez pracę socjalną i pomoc potrzebującym, wiązała się z nieustanną potrzebą zreformowanego Kościoła bycia przy człowieku, niezależnie od jego wyznania, możliwości finansowych i zapatrywań politycznych. Służba ta najpełniej oddawała ewangelicki etos pracy i stanowiła Imitatio Christi, naśladownictwo Chrystusa w codziennych obowiązkach na rzecz bliźniego.

Rozwój posługi diakonijnej niewątpliwie czerpie z idei pietystycznych i założonej przez A.H. Francka Fundacji w Halle (1698) a także domu dla sierot J.H. Wicherna (1833) oraz domom diakonis Theodora Fliednera w Kaiserswerth (1836). Podobne działania odnotowuje się w kręgu kultury kalwińskiej (ewangelicko-reformowanej). W 1845 roku szwajcarski pastor i teolog Andreas Bräm założył ze swoimi prezbiterianami „związek na rzecz wychowania biednych, opuszczonych i zaniedbanych w rodzinach dzieci" w Neukirchen-Vluyn. Obszarami działań stowarzyszenia była/jest pomoc w wychowaniu dzieci i młodzieży, wielostronne wsparcie patologicznych rodzin a także opieka nad osobami niepełnosprawnymi i starszymi. Dziś związek działa w 21 miejscowościach w Niemczech (m.in. w Berlinie, Duisburgu, Kolonii, Krefeld i Cottbus), troszczy się ponad 1500 dziećmi w wieku przed- i szkolnym.

Ewangelicka Diakonia w Niemczech jest rozumiana powszechnie jako Federalny Związek Ewangelicki (Evangelischer Bundesverband), czyli instytucja pożytku publicznego zrzeszająca kościoły o tradycji ewangelickiei i ewangelikalnej oraz kościoły starowyznaniowe. W jej ramach współpracuje 19 stowarzyszeń krajowych zatrudniających 453.000 pracowników etatowych a także 700.000 wolontariuszy (koniec 2011 roku). Obszarami działań są: opieka osób starszych, pomoc bezrobotnym (poszukiwanie pracy, opieka duchowa), promocja wolontariatu wśród młodzieży, kształcenie pracowników, opieka nad osobami niepełnosprawnymi (poradnictwo, szkolenia, dostosowanie potrzeb mieszkaniowych do stopnia niepełnosprawności), pomoc rodzinie (domy samotnych matek, poradnictwo dla małżeństw/rodziców), wsparcie przy problemach socjalnych (pomoc bezdomnym, tzw. misja dworcowa, poradnictwo dla osób uprawiających nierząd), ochrona zdrowia (praca w szpitalach, hospicjach, kierunkach rehalibitacyjnych), praca na rzecz młodzieży (przedszkola, pomoc tzw. trudnym wychowawczo nastolatkom), migracja (poradnictwo dla emigrantów, uchodźców, azylantów), psychiatria, telefon zaufania, pomoc w uzależnieniach (specjalne kliniki i ośrodki rehabilitacyjne), poradnictwo osobom mającym długi finansowe, współpraca z misjami chrześcijańskimi. Budżet Federalnego Związku Ewangelickiego wynosił w 2012 roku około 55,4 milionów euro.

W kościele luterańskim na ziemiach polskich pierwszym ośrodkiem diakonijnym był założony w 1890 roku przez Matkę Ewę ośrodek Ostoja Pokoju" Miechowicach. W okresie międzywojennym w Dzięgielowie z inicjatywy ks. Karola Kubisza powstał Diakonat żeński Eben-Ezer. W Warszawie ks. Zygmunt Michelis założył Diakonat Tabita prowadzący dzieło miłosierdzia parafii św. Trójcy w Warszawie. W okresie powojennym kościół stracił wszystkie szpitale, ośrodki pomocy, ochronki, domy opieki dla osób starszych, stały się one własnością państwa. W 1992 roku Synod Kościoła zobowiązał wszystkie diecezje do powołania Diecezjalnych Komisji ds. Diakonii, jednocześnie zachęcono parafię do organizowania Parafialnych Komisji ds. Diakonii. 10 lutego 1999 roku Diakonia Kościoła uzyskała osobowość prawną. W 2000 roku Synod Kościoła wybrał ks. biskupa-seniora Jana Szarka na pierwszego prezesa Diakonii Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Od 2005 roku prezesem Diakonii jest Ks. Bp Ryszard Bogusz, a dyrektorem generalnym Pani Wanda Falk.

            Diakonia Kościoła realizuje swój podstawowy cel przez różnego rodzaju formy aktywności:
  1. tworzenie i wspieranie instytucji oraz inicjatyw dotyczących udzielania bliźnim różnych form pomocy;
  2. rozpoznanie nowych obszarów pracy w sferze socjalnej;
  3. kształcenie i dokształcanie współpracowników i wolontariuszy (seminaria, konferencje, stypendia);
  4. udzielanie wszechstronnej pomocy rodzinom - kolonie dla dzieci, stypendia, terapia uzależnień;
  5. opiekę nad ludźmi chorymi, starymi, niepełnosprawnymi - zakup leków, wypożyczanie sprzętu rehabilitacyjnego;
  6. współpracę z przedstawicielami opieki socjalnej, instytucjami państwowymi, fundacjami socjalnymi;
  7. reprezentowanie diakonii na płaszczyźnie społecznej;
  8. w razie potrzeby tworzenie i utrzymywanie instytucji do wypełniania zadań diakonijno-opiekuńczych;
  9. przeprowadzanie zbiórek na cele diakonijne;
  10. współdziałanie z innymi przedstawicielami służby diakonijnej Kościołów chrześcijańskich na polu ekumenicznym w kraju i za granicą włącznie z możliwością organizacyjnej współpracy;
  11. przygotowywanie wniosków o dofinansowanie i opracowywanie projektów.
 Na czele Diakonii Kościoła stoi Prezes Diakonii (wybierany na pięcioletnią kadencję spośród biskupów Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego), nad jej pracami czuwa Rada Diakonii, w skład której wchodzą z urzędu: Biskup Kościoła, Prezes Diakonii, Prezes Synodu Kościoła oraz po dwóch wybranych przedstawicieli Synodalnej Komisja ds. Diakonii, Konsystorza oraz wybranych przez Synod członków Diecezjalnych Rad Diakonii. Bieżącymi sprawami Diakonii zajmuje się wybierany na 5-letnią kadencję dyrektor generalny. Diakonia prowadzi również: 10 domów opieki (Ukta, Wrocław, Mikołajki, Dzięgielów, Miechowice, Węgrów, Warszawa, Bielsko-Biała, Zagórów), Diakonat Żeński „Eben-Ezer" w Dzięgielowie, 22 stacje diakonijne (m.in. w Szczecinie, Drogomyślu, Istebnej, Karpaczu, Poznaniu, Wałbrzychu, Zielonej Górze, Legnicy), 11 świetlic środowiskowych i socjoterapeutycznych oraz klubów dla dzieci i młodzieży (m.in. w Cieszynie, Zabrzu, Katowicach-Szopienicach), rodzinny dom dziecka w Dzięgielowie, przedszkola niepubliczne Jedyneczka i Bajka w Wałbrzychu, niepubliczne przedszkole muzyczno-językowe "Wesołe Nutki" we Wrocławiu oraz punkt konsultacyjny „Poradnictwo Rodzinne – Przeciw przemocy". Ponadto, Diakonia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce współpracuje z katolickim Caritasem oraz prawosławną Eleos przy corocznej akcji Wigilijne Dzieło Pomocy Dzieciom. Oprócz tego Diakonia kooperuje z Rycerskim Zakonem Joannitów, niemieckimi Diakoniami oraz innymi międzynarodowymi organizacjami diakonijnymi. Uczestniczy także w programie Wolontariat Europejski.

Literatura:

1. P. Philippi, P. J. Roscam Abbing, J. Albert u. a., Diakonie I. Geschichte der Diakonie II. Theologische Grundprobleme der Diakonie III. Diakoniewissenschaft/Diakonik IV. Arbeitsfelder heutiger Diakonie V. Ausbildung und Fortbildung. In: Theologische Realenzyklopädie (TRE). Band 8, 1981, 621-683.

2. Diakonia. In: Lexikon für Theologie und Kirche. 3. Auflage. Band 3., 2009, 184.

3. R. Turre, Diakonie. In: Evangelisches Soziallexikon. Neuausgabe. Kohlhammer, 2001, 267–276.

4. https://diakonia.org.pl/o-diakonii/

5. Diakonie Deutschland: Der evangelische Wohlfahrtsverband stellt sich vor. Diakonie Deutschland, abgerufen am 31. Mai 2016.

środa, 9 sierpnia 2017

Reformacja motorem zmian w ochronie zdrowia i opiece osób starszych

Theodor Fliedner
Ewangelicka odnowa chrześcijaństwa postrzegała człowieka jako indywiduum z bieżącymi możliwościami i problemami. Wcześniej pomoc ubogim ograniczała się do pozwolenia na żebranie przed i po niedzielnej mszy świętej oraz utworzenia nielicznych ośrodków pomocy (kilka na terenie kraju). Posługa diakonijna ma swoje źródła u zarania ruchu reformacyjnego. W XVI wieku opiekę nad potrzebującymi przejmowały pojedyncze parafie. Systemowa pomoc ma korzenie w pietyzmie. W 1698 roku August Hermann Francke otworzył specjalną fundację w Halle na rzecz kształcenia i wychowania ubogich dzieci i sierot. W takiej formie instytucja ta przetrwała do końca II wojny światowej. Dzisiaj budynki fundacji Francka (Franckesche Stiftung) mieszczą ponad 50 różnych urzędów, w tym wydział Uniwersytetu im. Marcina Lutra, Niemiecki Instytut Młodzieży, czy Niemiecką Federalną Fundację Kultury. Innym przykładem pomocy żyjącym w niedostatku sierotom jest stworzony 12 września 1833 roku przez Johanna Hinricha Wicherna tzw. Szorstki Dom (Das Rauhe Haus) w Hamburgu. Wielokierunkową pomoc diakonijną stworzył w 1836 Theodor Fliedner w Kaiserswerth. Miała ona za cel wsparcie duchowe więźniów, wychowanie i kształcenie dzieci, opieka nad ubogimi i starszymi osobami, która odbywała się początkowo w dwunastu założonych domach diakonis. Rozwój tej działalności przebiegał w zawrotnym tempie - do 1861 roku istniało 26 domów matek-diakonis. Jeden z nich odwiedziła  Florence Nightingale. Diakonisy nie są ewangelickimi zakonnicami". Doktor Luter stanowczo odrzucił celibat i model życia zakonnego za wzór do naśladowania. One budują na bazie swej ewangelickiej wiary wspólnotę duchową oraz jedność posługi, co wydaje się być podobne z katolicką formacją zakonną, jednak oficjalnie nie ma żadnych reguł stowarzyszeniowych a co za tym idzie - celibatu. Idee diakonijnej pomocy szerzyły się do końca XIX stulecia w całych Niemczech i umożliwiały kobietom uzyskanie kwalifikowanego zawodu pielęgniarki, opiekunki dziecięcej lub nauczycielki. W latach 30-tych XX wieku działało w samym tylko Kaiserswerth dwa tysiące diakonis! Dziś ta forma życia dla innych nie cieszy się tak wielką popularnością. Naśladując braterską pomoc w rozumieniu ewangelickim, kościół katolicki powołał 8 listopada 1897 roku w Kolonii Caritas, który rozszerzył wkrótce obszar swojego działania (od 1901 w Szwajcarii, 1903 - w Austrii i od 1910 w Stanach Zjednoczonych).

Florence Nightingale
Za twórczynię nowoczesnego pielęgniarstwa uważa się Florence Nightingale. Już w wieku 24 lat podjęła decyzję o wyborze tego zawodu, co nie spotkało się z aprobatą jej bliskich. Florence pochodziła bowiem z arystokratycznej rodziny a wówczas pielęgniarki rekrutowały się spośród prostytutek i osób z niskich warstw społecznych. W opinii rodziny żadna szanująca się dama nie mogła wykonywać tak haniebnego zajęcia. Florence jednak postawiła na swoim  i od 1845 roku odwiedzała szpitale oraz inne placówki medyczne, by zebrać dane o stanie opieki nad potrzebującymi. W 1851 zaczęła uczyć się zawodu pielęgniarki w Ewangelickim Zakładzie Diakonijnym w Kaiserswerth. W 1853 przyjęła stanowisko przełożonej w Zakładzie Opieki dla Chorych Dam w Londynie i wykorzystała okazję, aby uczynić z owej instytucji wzorowy szpital swoich czasów. Podjęła się również szkolenia pielęgniarek, którym zapewniała odpowiednie wykształcenie zawodowe i dbała o ich poziom moralny, co miało przyciągać do zawodu kobiety o nieposzlakowanej reputacji. W czasie wojny krymskiej na prośbę Sidneya Herberta zorganizowała od podstaw opiekę nad rannymi żołnierzami, zwalczając uprzedzenia i sprzeciwy lekarzy, urzędników i oficerów. Wielu żołnierzy brytyjskich rannych w czasie wojny zawdzięczało jej życie. Jako przełożona zespołu 38 angielskich pielęgniarek w szpitalu w Scutari (obecnie azjatycka dzielnica Istambułu) zdołała dzięki swej energii i zaangażowaniu poprawić fatalny stan sanitarny brytyjskich szpitali polowych. Odkryła, że ranni żołnierze umierają nie tylko z powodu obrażeń, lecz także na skutek szoku pourazowego, że potrzebują nie tylko leczenia, ale i opieki. Nightingale wypracowała podstawy, na których opiera się współczesny wizerunek pielęgniarki. Jej zasługą jest zdefiniowanie metod i sposobów pielęgnacji chorych i poszkodowanych. W 1860 założyła w Londynie przy Szpitalu św. Tomasza pierwszą szkołę pielęgniarstwa – The Nightingale Training School (obecnie: The Florence Nightingale School of Nursing and Midwifery). W tym samym czasie posługę przy chorych pełniły z równie wielką pasją katolickie siostry klementynki.

Agnes Karll
Niezwykle istotną rolę w profesjonalizacji opieki nad chorymi odegrała siostra Czerwonego Krzyża, Agnes Karll. 11 stycznia 1903 roku założyła Zawodową Organizację Pielęgniarek w Niemczech. Instytucja ta doprowadziła do powstania w Prusach prawa pielęgniarskiego (1.7.1907), na mocy którego zawód ten został uznany przez państwo po zdanym egzaminie kończącym jednoroczne przygotowanie teoretyczno-praktyczne. Podobne regulacje prawne wprowadziły inne kraje: Wirtembergia, Hesja i Lippe (1908), Hamburg (1921), Turyngia (1922) i Bawaria (1924). 31 marca 1917 roku wprowadzono w Prusach państwowe egzaminy dla położnych. Mogły go niego przystąpić kandydatki, które ukończyły 21. rok życia.

Na skutek ciągłych zmian wizerunku człowieka w poszczególnych fazach jego życia z pielęgniarstwa wyrosła opieka nad osobami starszymi, obejmująca całokształt zagadnień związanych z medycyną, psychologią i higieną zaawansowanego wieku. Zwłaszcza po II wojnie światowej powstały liczne modele teoretyczne opisujące złożoność specyfiki tego typu opieki. Metaparadygmatami pielęgnowania stały się według Fawcetta: człowiek, otoczenie, zdrowie/dobre samopoczucie oraz opieka. Każda z teorii opisywała na swój sposób idee i cele, jakimi fachowy personel miał kierować się z godnością i szacunkiem do starszego chorego. Na tym polu aktywne byli naukowczynie zarówno katoliczki (siostra Liliane Juchli) jak i protestantki (Nancy Roper, Dorothea Orem, Monika Krohwinkel). Od roku 1940 działały w Niemczech domy starców tzw. pierwszej generacji. Warunki bytowe, związane z problemami organizacji tego typu ośrodków, byłyby nie do przyjęcia przez dzisiejszego seniora. Pokoje zawierały od 8 do 12 łóżek, urządzano je z powodu braku powierzchni bardzo skromnie, toaleta przypadała na 8 klientów, wanna - na 20. Od 1980 roku w instytucjach zajmujących się opieką osób starszych istniały pokoje jedno-/dwuosobowe a dom starców przypominał bardziej oddział szpitalny z dyżurką pośrodku korytarza aniżeli ośrodek dla starych, „niepotrzebnych" i „wiecznie chorych" osób, jak to miało miejsce zaraz po II wojnie światowej. Od 1 stycznia 2017 w niemieckich domach starców zostały zlikwidowane pokoje dwuosobowe, by zapewnić jeszcze większą ochronę sfery intymnej mieszkańców. W 2006 roku w Republice Federalnej Niemiec istniało 8440 domów seniora z 717000 łóżek prowadzonych przez państwo, instytucje kościelne (tak katolickie jak protestanckie) oraz prywatne. Od początku XXI wieku socjolodzy i architekci współpracują z sobą, by uaktywnić osoby starsze w starzejących się społeczeństwach Europy poprzez nowe rozwiązania mieszkaniowe: rezydencje dla seniorów, wielopokoleniowe domy itd. Opiekun osób starszych stał się w krajach protestanckich (m.in. w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Szwajcarii, państwa skandynawskie) w pełni kwalifikowanym zawodem po ukończeniu trzyletniego wykształcenia i zdaniu egzaminów teoretyczno-praktycznych.

Literatura:

1. P. Philippi, P. J. Roscam Abbing, J. Albert u. a., Diakonie I. Geschichte der Diakonie II. Theologische Grundprobleme der Diakonie III. Diakoniewissenschaft/Diakonik IV. Arbeitsfelder heutiger Diakonie V. Ausbildung und Fortbildung. In: Theologische Realenzyklopädie (TRE). Band 8, 1981, 621-683.

2. E. Seidler, Karl-Heinz Leven: Geschichte der Medizin und der Krankenpflege, 2003, 213.

3. M. Galán, Protestant und Pädagoge: Fritz Fliedner (1845–1901). Ein Überblick über sein Leben und sein Werk. In: Die evangelische Diaspora. Jahrbuch des Gustav-Adolf-Werks, 2002, 47–55.

4. G. Kranz, Florence Nightingale (1820–1910). In: Ders.: Zwölf Frauen, 1998, 357-383.

5. B. I. Tshisuaka: Nightingale, Florence. In: Werner E. Gerabek, Bernhard D. Haage, Gundolf Keil, Wolfgang Wegner (Hrsg.): Enzyklopädie Medizingeschichte, 2005, 1050.

6. M. Bostridge, Florence Nightingale: The Making of an Icon, 2008, 1172.

7. "Miss Nightingale Dies, Aged Ninety". The New York Times. 15 August 1910. Retrieved 21 July 2007.

8. "Florence Nightingale". Derby Guide. Retrieved 13 March 2010.

9. A. Grauhan, Die Situation der modernen Krankenpflege, Referat gehalten am 9. Juli 1965 im Institut für Geschichte der Medizin, Universität Heidelberg, in: Christine R. Auer: Und dann hiess es plötzlich: „Nicht mehr den Regelkreis von Schipperges, sondern statt dessen die Pflegetheorie von Roper, Logan, Tierney nehmen“, die Schriften Antje Grauhans kommentiert für Reinald Schmidt-Richter, 2014, 25–30.

10. D. Wittmann: B.A. Nurse - Ein System für Deutschland?! Eine historisch-kritische Betrachtung in Deutschland und deren neue Perspektiven. Hochschulschrift Institut für Gerontologie Universität Heidelberg, Betreuer Eric Schmitt, 2015, 2, 9–13.

11. E. Roloff, K. Henke-Wendt: Der weite Weg zur professionellen Pflege.(Das Pflegemuseum in Düsseldorf-Kaiserswerth) In: Besuchen Sie Ihren Arzt oder Apotheker. Eine Tour durch Deutschlands Museen für Medizin und Pharmazie.Band 1: Norddeutschland. S. Hirzel Verlag, 2015, 129–131.

12. 2. Bericht des MDS nach § 118 Abs. 4 SGB XI: Qualität in der ambulanten und stationären Pflege. Seite 66f (PDF; 5,4 MB) abgerufen am 26. Mai 2017.

13. Aus kritischen Ereignissen lernen (Memento vom 6. Januar 2014 im Internet Archive). Online-Berichts- und Lernsystem für die Altenpflege (Link geprüft am 5. Januar 2014).

sobota, 5 sierpnia 2017

Sprzedano 1160 sztuk w ciągu pierwszych trzech miesięcy!

„Marcina Lutra myśli (nie)znane“ są dla wszystkich!

Niezmiernie miło jest mi poinformować, że ilość sprzedanych egzemplarzy „Marcina Lutra myśli (nie)znanych“ wynosiła na dzień 30. czerwca 1160 sztuk (dane Wydawcy). W ciągu pierwszych trzech miesięcy od pojawienia się mojej publikacji na rynku wydawniczym kupiono 23,2% całego jej nakładu. Na oficjalny e-mail projektu (ksiazka2017@gmail.com) przychodzi dziennie kilkanaście wiadomości od Państwa opisujących wrażenia po przeczytaniu książki lub ze spotkania autorskiego. Stronę na facebook polubiło ponad 2100 osób z 24 krajów i 5 kontynentów świata, a blog projektu otworzono ponad 82.000 razy od czasu jego powstania (luty 2016). Te dane nie kłamią. „Marcina Lutra myśli (nie)znane“ stały się niezaprzeczalnym elementem obchodów 500-lecia Reformacji w Polsce. Książka jest adresowana do wszystkich. Tworzą ją zarówno ewangelicy (tradycji augsburskiej jak i reformowanej), katolicy, protestanci wolnokościelni a także osoby niezwiązane z żadnym wyznaniem. Honorowy Patronat objęli Panowie: Jan Peszek i ks. prof. Marek Uglorz, a rysunki do wybranych cytatów wykonał Pan Andrzej Mleczko. Ekumeniczny charakter książki oraz jej atrakcyjna cena są tylko nielicznymi z argumentów, dlaczego warto po nią sięgnąć. Odkryjmy Marcina Lutra i Reformację na nowo! Coś interesującego dla siebie znajdą w niej Osoby zainteresowane historią języka ojczystego, niemieckiego i łaciny, filozofii, tomików wierszy i aforyzmów. „Marcina Lutra myśli (nie)znane“ to książka dla mnie i dla Ciebie. Do nabycia w sieci sklepów Empik, księgarniach PWN, cieszyńskiej księgarni WARTO oraz ok. dwudziestu księgarniach internetowych! Ponadto, można ją kupić w sklepikach parafialnych w całej diecezji wrocławskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce oraz Łodzi, Lublinie, Wiśle, Poznaniu, Mikołajkach, Piszu, Krakowie, Zabrzu, Suwałkach, Pszczynie, Koszalinie i Giżycku. Miłej lektury! Kamil Basiński.

T_K 

ZNAK 
   

D_K 



AROS