środa, 28 grudnia 2022

Kolędy norweskie

Norweskie media zaczynają nadawać pieśni związane ze Świętami Bożego Narodzenia często przed Adwentem. Słuchacze mają do wyboru: kolędy, a więc pieśni odnoszące się do Narodzenia Chrystusa, pastorałki, w których elementy religijne mieszają się ze świeckimi oraz piosenki bożonarodzeniowe, które nie mają religijnego charakteru. Norwegię odróżnia również duża ilość dziecięcych piosenek bożonarodzeniowych. I choć najczęściej są one śpiewane przez dzieci w szkołach i w przedszkolach, to mają również swoje miejsce w radio i telewizji.

Nå tennes tusen julelys („Teraz świeci tysiąc bożonarodzeniowych świec”) to pieśń bożonarodzeniowa w języku szwedzkim, napisana w 1898 roku przez szwedzką autorkę tekstów piosenek Emmy Köhler (zarówno tekst, jak i melodia). Kolęda zyskała popularność w całej Skandynawii, zwłaszcza w Norwegii, jej tematem jest ewangelia nowonarodzonego Chrystusa, a konkretnie jej aspekty domowej harmonii i wewnętrznego spokoju, które przynoszą światło świec i gwiazd w górze, przede wszystkim gwiazdy betlejemskiej. Była to jedna z najpopularniejszych piosenek bożonarodzeniowych w Szwecji w XX wieku w kościołach, domach i szkołach. Szwedzka piosenkarka pop Agnetha Fältskog nagrała piosenkę na swoim albumie „Nu tändas tusen juleljus”, nazwanym tak od piosenki, ze swoją córką Lindą Ulvaeus.

Nå tennes tusen julelys,
det stråler rundt vår jord.
Og himlens stjerner blinker ned
til liten og til stor.

Og over land og by i kveld
går julens glade bud.
Om han som fødtes i en stall.
Vår Frelser og vår Gud.

Du stjerne over Betlehem,
send dine stråler ned.
Og minn oss om at julens bud
er kjærlighet og fred.

Til hvert et fattig hjerte send
et lysstreif ifra sky.
Så finner det den rette vei,
og det blir jul på ny.

Mitt hjerte alltid vanker („Moje serce zawsze wędruje”) to stara skandynawska piosenka bożonarodzeniowa, wydana jako singiel z norweską piosenkarką Sissel w 1995 roku. Jest to jedna z kilku wersji pierwotnie duńskiego hymnu, który od tego czasu został przetłumaczony i ustawiony na różne melodie w krajach skandynawskich. Kyrkjebø śpiewa norweskie tłumaczenie oparte na norweskim wariancie szwedzkiej melodii ludowej, spisanej po raz pierwszy w 1816 roku w Västergötland w Szwecji. Ta wersja jest najpopularniejsza w Norwegii i Szwecji.

Oryginalny hymn „Mit hierte altid vancker” został napisany przez duńskiego biskupa i pisarza hymnów Hansa Adolpha Brorsona, który oparł się na Ewangelii według św. Łukasza (2,12): „A to będzie znakiem dla was: Znajdziecie Niemowlę, owinięte w pieluszki i leżące w żłobie”. Piosenka wyraża miłość do Chrystusa i w piękny sposób odnosi się do Jego Narodzenia „Jeg kan deg aldri glemme velsignet julenatt” (Nigdy nie zapomnę tej świętej nocy). Hymn ukazał się drukiem w 1732 roku. W Danii najpopularniejsza wersja tej piosenki jest z melodią skomponowaną przez Carla Nielsena i Thomasa Lauba.

Mitt hjerte alltid vanker
I Jesu føderom
Der samles mine tanker
Som i sin hovedsum
Der er min lengsel hjemme
Der har min tro sin skatt;
Jeg kan deg aldri glemme
Velsignet julenatt!

Akk, kom jeg opp vil lukke
Mitt hjerte og mitt sinn
Og full av lengsel sukke:
Kom, Jesus, dog herinn!
Det er ei fremmed bolig
Du har den selv jo kjøpt
Så skal du blive trolig
Her i mitt hjerte svøpt

Jeg gjerne palemgrene
Vil om din krybbe strø
For deg, for deg alene
Jeg leve vil og dø
Kom, la min sjel dog finne
Sin rette gledes stund
At du er født herinne
I hjertets dype grunt

Musevisa („Pieśń myszy”) to norweska piosenka świąteczna autorstwa piosenkarza i autora piosenek Alfa Prøysena z 1946 roku. Prøysen napisał tekst do piosenki w 1946 roku, do tradycyjnej melodii. „Musevisa” to świecka piosenka, w której rodzina antropomorficznych myszy przygotowuje się do Bożego Narodzenia. Matka-mysz ostrzega swoje dzieci przed niebezpieczeństwem pułapki na myszy. W grudniu 2008 roku rzekome ponowne odkrycie brakującego wersetu z piosenki przyciągnęło uwagę norweskich mediów. Chociaż oryginalnie napisano alternatywne zakończenie utworu, odkrycie, o którym mowa, ostatecznie okazało się mistyfikacją.

Når nettene blir lange

og kulda setter inn
så sier vesle musemor
til ungeflokken sin:
Hvis ingen går i fella,
men passer seg for den,
skal alle sammen snart
få feire jul igjen!
Heisann og hoppsann og fallerallera!

Om julekvelden da skal
alle sammen være glad!
Heisann og hoppsann og fallerallera!
Om julekvelden da skal
alle sammen være glad!

Ja musemor er flittig,

hun tar et stykke kull
og sverter tak og vegger
i sitt lille musehull,
mens barna feier golvet
og danser som en vind
og soper borti krokene med halen sin.
Heisann og hoppsann og fallerallera!

Om julekvelden da skal
alle sammen være glad!
Heisann og hoppsann og fallerallera!
Om julekvelden da skal
alle sammen være glad!

Ja musebestemora er også kommet inn,

nå sitter hun og koser
seg i gyngestolen sin.
Det æ'kke orntli gyngestol,
d'er no' som alle vet,
hun sitter der og gynger
på en stor potet.
Heisann og hoppsann og fallerallera!

Om julekvelden da skal
alle sammen være glad!
Heisann og hoppsann og fallerallera!
Om julekvelden da skal
alle sammen være glad!

Og bestemora gjesper,

og sier slik som så:
"D'er morosamt med jula
for dessa som er små,
Hvis ingen går i fella,
men passer seg for den,
skal alle om et år få feire jul igjen!"
Heisann og hoppsann og fallerallera!

Om julekvelden da skal
alle sammen være glad!
Heisann og hoppsann og fallerallera!
Om julekvelden da skal
alle sammen være glad!

Pieśń Deilig er den himmel blå („Cudowne błękitne niebo”) napisał Nikolai Frederik Severin Grundtvig w 1810 roku. Pierwotny tytuł brzmiał „De hellige tre Konger" (Trzej Królowie). Autorem melodii był Jacob Gerhard Meidell.

Deilig er den himmel blå,
lyst det er å se derpå,
hvor de gylne stjerner blinker
hvor de smiler, hvor de vinker
/: oss fra jorden opp til seg :/:

Det var midt i julenatt,
hver en stjerne glimtet matt
da med ett der ble å skue
en så klar på himlens bue
/: som en liten stjernesol :/:

Når den stjerne lys og blid
lot seg se ved midnatts tid
var det varslet i Guds rike
at en konge uten like
/: skulle fødes på vår jord :/:

Vise menn fra Østerland
dro i verden ut på stand
for den konge å opplete,
for den konge å tilbede
/:som var født i samme stund :/:

De ham fant i Davids hjem,
de ham fant i Betlehem
uten spir og kongekrone,
der kun satt en fattig kone
/: vugget barnet i sin skjød :/:

Stjernen ledet vise menn
til den Herre Kristus hen;
vi har og en ledestjerne,
og når vi den følger gjerne
/: kommer vi til Jesu Krist :/:

Denne stjerne lys og mild
som kan aldri lede vill,
er hans guddoms ord det klare,
som han lot oss åpenbare
/: for å lyse for vår fot :/:

En stjerne skinner i natt („Gwiazda świeci dziś w nocy”) to świąteczna piosenka napisana przez Eyvinda Skeie i Tore'a W. Aasa. Został on pierwotnie nagrany na albumie „Tusen julelys” z 1992 roku przez Oslo Gospel Choir. Piosenka została również nagrana w języku szwedzkim jako „En stjärna lyser i natt” ze słowami Lasse Kronér.


Nå er den hellige time
Vi står i stjerne skinn
Og hører klokkene kime
Nå ringes julen inn

Englene synger høyt i kor
Synger om fred på vor jord
Verden var aldri helt forlatt
En stjerne skinner i natt

En nyfødt kjærlighet sover
Nå er Guds himmel nær
Vår lange vanding er over
Stjernen har stanset her

Englene synger høyt i kor
Synger om fred på vor jord
Verden var aldri helt forlatt
En stjerne skinner i natt

Englene synger høyt i kor
Synger om fred på vor jord
Verden var aldri helt forlatt
En stjerne skinner…

God Jul og Godt Nytt År! – Wesołych Świąt i Szczęśliwego Nowego Roku!


Literatura:

1. Information at Svensk mediedatabas.

2. "julesangenes historie". www.forskning.no. Retrieved 2020-11-30.

3. "Musevisa". The Hymns and Carols of Christmas. Retrieved 2008-12-23.

4. "En stjärna lyser i natt" (in Swedish). Svensk mediedatabas. 2010. Retrieved 23 October 2014.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz