Miejsca w Heidelbergu związane z Marcinem Lutrem

Wieża czarownic (Hexenturm). Zdjęcia: Kamil Basiński

Marcin Luter odbył dyskusję akademicką w Heidelbergu (Disputatio Heidelbergensis) 26 kwietnia 1518 roku, podczas której przedstawił nową perspektywę chrystocentryczną w ramach tzw. teologii krzyża (theologia crucis) w 28 tezach teologicznych i odniósł się krytycznie do filozofii arystotelejskiej, obecnej w średniowiecznej nauce scholastycznej Kościoła w 12 tezach filozoficznych. Dysputa Heidelberska miała miejsce na Wydziale Artystycznym tamtejszego Uniwersytetu (najstarszego na terenie Niemiec). Budynek nie zachował się do naszych czasów, stał naprzeciwko tzw. Starej Auli, po drugiej stronie obecnego Placu Uniwersyteckiego, gdzie dziś znajdują się nowoczesne pomieszczenia wykładowe. Klasztor augustianów znajdował się na placu uniwersyteckim i rozciągał się w obrębie murów miejskich do tzw. wieży czarownic (niem. Hexenturm). Można ją zobaczyć na dziedzińcu Nowego Uniwersytetu w Heidelbergu, gdzie jest zintegrowany z kompleksem budynków.

Wieża ma około 34 m wysokości i wymiary 960 x 1150 cm. Ma pięć kondygnacji, z których trzy ukazują otwarte empory z ostrołukowymi podwójnymi arkadami od strony wewnętrznego dziedzińca. Hexenturm była częścią zachodnich fortyfikacji miejskich do 1392 roku i jest jedyną zachowaną wieżą obronną średniowiecznych murów miejskich. Stąd ma ogromne znaczenie z punktu widzenia urbanistyki i historii regionu. Nazwa „wieża czarownic” zwykle sugeruje czas polowania na czarownice. Niektóre z tych wież były faktycznie używane w tamtym czasie do zamykania ludzi oskarżonych o czary, dopóki nie zostali osądzeni i skazani. Jednak założenie to nie może zostać udowodnione historycznie w przypadku Hexenturm w Heidelbergu. Niemniej jednak budynek, znany również jako Diebesturm (wieża złodziei), z najniższym pomieszczeniem służył w XV wieku jako więzienie. W XX wieku wkomponowano ją w gmach Nowego Uniwersytetu i ponownie otwarto zamurowane arkady. Na pierwszym piętrze znajduje się pomnik ku czci studentów, urzędników i wykładowców Uniwersytetu w Heidelbergu poległych jako żołnierze podczas I wojny światowej.

Tablica pamiątkowa na Placu Uniwersyteckim

Na dzisiejszym Placu Uniwersyteckim (niem. Universtätsplatz), gdzie w XVI wieku stał klasztor augustianów, w 1983 roku odsłonięto tablicę pamiątkową z okazji 500. urodzin Marcina Lutra. Napis na tablicy informuje: „Marcin Luter, 1483-1546. Dla upamiętnienia jego pobytu w klasztorze augustianów i jego dysputy w Heidelbergu 26 kwietnia 1518. W Roku Lutra 1983.” Luter przebywał w klasztorze i prawdopodobnie dyskutował na sąsiednim Wydziale Artystycznym. Okazją było zgromadzenie ogólne zakonu augustianów eremitów, którego wikariusz generalny był Johann von Staupitz, spowiednik Lutra.

Kościół św. Piotra (Peterskirche)

Niewiele jest innych wspomnień z krótkiej wizyty wówczas 34-letniego Reformatora w mieście. Obok najstarszego w mieście kościoła św. Piotra (Peterskirche), który służy od 1883 roku jako kościół uniwersytecki, rośnie dąb Lutra. 

Dąb Lutra

Napis na kamieniu: Dąb Lutra, 1883, posadzony na pamiątkę 400-letniej rocznicy urodzin Dra M. Lutra, Ewangelicka Rada Parafialna 

Witraż kościelny zwraca uwagę odwiedzających kościół na wielkie umysły ruchu reformatorskiego: Marcina Lutra i Huldrycha Zwingliego (pionowo) oraz Filipa Melanchtona i Jana Kalwina (poziomo).

Literatura:

1. Ch. Bootsma, Heidelberg am Neckar, 2020, 55.

2. A. Reidt, Heidelberg an einem Tag, 2020, 48.