„Magnificat verdeutscht”

"Magnificat verdeutscht", początek

Doktor Marcin Luter zadedykował swoje tłumaczenie i interpretację pieśni Marii (Łk 1,46b-55) wówczas 17-letniemu księciu saskiemu Janowi Fryderykowi I. Reformator uważa ten tekst za szczególnie istotny, by pobudzić w młodym władcy pobożność (WA 7, 544f.). Jego tłumaczenie rozpoczął jeszcze w Wittenberdze przed wyjazdem na Sejm Rzeszy w Wormacji, a dokończył na zamku Wartburg.

Nazwa pieśni maryjnej „Magnificat” od jego pierwszego słowa w języku łacińskim Magnificat anima mea Dominum (Wielbi dusza moja Pana). Jest to radosna pieśń dziękczynna, którą według Ewangelisty Łukasza wypowiedziała (lub zaśpiewała) Maria podczas spotkania z Elżbietą, krótko po Zwiastowaniu.

Marcin Luter stara się o jak najtrafniejsze tłumaczenie tekstu biblijnego i rozważa możliwe alternatywne wersje w oparciu o wiedzę teologiczną. „Magnificat verdeutscht” („Magnificat po niemiecku”) ma oddać piękno każdego ze słów. Z użytych cytatów i motywów biblijnych jest jasne, iż Reformator korzysta z łacińskiego tłumaczenia Pisma, z Wulgaty.

W swej interpretacji Marcin Luter kładzie nacisk na łaskawe spojrzenie Boga na Marię, na jej wybranie. Decydującym staje się fakt, iż Maria stała się Matką Boga dzięki swej pokorze. Poprzez adorację jej osoby zniechęca się chrześcijan do powierzenia siebie Łasce Bożej i Jego interwencji w życie wierzącego. Reformator krytykuje fakt, że Kościół średniowiecza rysuje przesadny obraz Marii, ponieważ przedstawia ją jako wzniosłą Królową Nieba - ale chce podkreślić jej pochodzenie z klasy niższej społecznie, ubogiej i wychowawczej. Ale tylko to pochodzenie stwarza niezbędny potencjał identyfikacyjny w tym sensie, że Maria stała się matką Mesjasza pomimo tych niesprzyjających okoliczności. Kluczem do zrozumienia nowotestamentowego tekstu jest fragment z Księgi Proroka Jeremiasza (Jer 9,22f.). Doktor Luter odwołuje się do sześciu dzieł Bożych względem ludzi, którzy niewiele znaczą w świecie: tych bez władzy, głodnych i zestawia je z uczynkami względem wyniosłych, władców i bogaczy. Reformator postrzega papiestwo (a nie jedynie personalnie papieża) i handlarzy odpustami za wyniosłych, są oni dla niego przeciwnikami Boga, a przetłumaczony na język niemiecki staje się istotnym punktem krytyki możnowładców i bogaczy.

„Magnificat verdeutscht” („Magnificat po niemiecku”) stanowi istotny element mariologii luterańskiej, czyli zakresu zagadnień związanych z Matką Jezusa Chrystusa w kontekście nauk Reformatora z Wittenbergi: szczególne wybranie Marii, poczęcie Syna z Ducha Świętego, jej obecność w życiu Chrystusa, Boże macierzyństwo i znaczenie we wspólnocie reformacyjnego Kościoła. Tekst jest dostępny w siódmym tomie Weimarany (WA 7,538-604).

Literatura:

J. Strohl, V. Leppin, Magnificat verdeutscht. In: V. Leppin, G. Schneider-Ludorff (Hrsg.), Das Luther-Lexikon, 2015, 469-471.