Adeste Fideles

Adeste Fideles (Przybądźcie, o wierni) to bożonarodzeniowy hymn średniowieczny nieznanego autorstwa. Jedyną pewną informacją o pochodzeniu pieśni jest imię i nazwisko kopisty, który zapisał tekst i melodię popularnej pieśni irlandzkiej – sir John Francis Wade (1711-86) jako "O come, all ye faithful". Pochodzenie oryginalnego XIII-wiecznego tekstu przypisywano wielu autorom, np. świętemu Bonawenturze czy królowi Portugalii Janowi IV (1604-56). Uważa się, że John Francis Wade spisał i dostosował znany wcześniej tekst i skomponował do niego muzykę. Tekst kolędy liczył w oryginale 4 zwrotki, dopiero potem ich liczbę zwiększono do 8. W użyciu jest wiele wersji tekstu łacińskiego różniących się zarówno liczbą zwrotek, jak i pewnymi fragmentami tekstu.

Za autora muzyki do tej kolędy uważa się Johna Francisa Wade, lecz spotykane są także zdania, że jej autorem mógł być John Reading lub jego syn, a nawet Haendel czy portugalski kompozytor Marcos Antonio da Fonesca. Faktem jest, że w latach powstania tej kolędy na świecie spotykało się wiele podobnych tematów muzycznych. Najstarszy zachowany rękopis Johna Francisa Wade'a zawiera zarówno nuty jak i tekst. Został on opublikowany w 1760 roku.

Oryginalny tekst łaciński:

1. Adeste Fideles laeti triumphantes,
Veníte, veníte in Bethlehem.
Natum vidéte, Regem Angelorum:
Veníte adoremus, Veníte adoremus
Veníte adoremus Dóminum

2. Deum de Deo, lumen de lúmine,
gestant puellae viscera
Deum verum, genitum non factum:
Veníte adoremus, Veníte adoremus
Veníte adoremus Dóminum

3. Cantet nunc Io chorus Angelórum
cantet nunc aula caelestium,
Gloria in excelsis Deo:
Veníte adoremus, Veníte adoremus
Veníte adoremus Dóminum

4. Ergo qui natus, die hodierna
Jesu, tibi sit glória
Patris aeterni Verbum caro factum:
Veníte adoremus, Veníte adoremus
Veníte adoremus Dóminum

Przekład na polski Gotfryda V. Graya:

1. O przybywajcie wierni wesoło i z tryumfem,
O przybywajcie tutaj, do Betlejem.
Przyjdźcie zobaczyć Anielskiego Króla:
Padnijmy na kolana, padnijmy na kolana,
Padnijmy na kolana – to Chrystus Pan.

2. To Bóg jest z Boga, światłość ze światłości,
Z matki dziewicy zrodzony tu.
Bóg to prawdziwy na świat dzisiaj przyszedł:
Padnijmy na kolana, padnijmy na kolana,
Padnijmy na kolana – to Chrystus Pan.

3. Śpiewajcie teraz Panu wy anielskie chóry,
Śpiewajcie świętej Marii i Panu wraz.
Chwała na niebie Panu Najwyższemu:
Padnijmy na kolana, padnijmy na kolana,
Padnijmy na kolana – to Chrystus Pan.

4. Ten, kto się narodził dnia dzisiejszego,
Jezu, nasz ojcze wieczna chwała ci.
A słowo ciałem stało się dzisiaj:
Padnijmy na kolana, padnijmy na kolana,
Padnijmy na kolana – to Chrystus Pan.

W Śpiewniku Ewangelickim można znaleźć przekład ks. Pawła Sikory z 1912 roku o tytule „Pośpieszcie, o wierni” (nr 72):

1. Pośpieszcie, o wierni, pośpieszcie z weselem
    Pośpieszcie, Pośpieszcie do Betlejem!
   Tam jest Dzieciątko dla nas narodzone,
   Oddajmy pokłon Jemu, oddajmy pokłon Jemu,
   Oddajmy pokłon Jemu, Królowi!

2. O Królu światłości, wszech zastępów Panie, 

    Na łono Maryi zniżyłeś się!
    Boże- Człowiecze, zrodzon od wieczności,
   Dajemy pokłon Tobie, Dajemy pokłon Tobie,
   Dajemy pokłon Tobie, Królowi!

3. Śpiewajcie Królowi chóry archanielskie,
    Śpiewajmy z zastępem zbawionych rzesz:
   Chwała na niebie Bogu i na ziemi
   Oddajmy pokłon Jemu, oddajmy pokłon Jemu,
   Oddajmy pokłon Jemu, Królowi!

4. O Panie, coś dzisiaj dla nas się narodził,
    Niech będzie Ci chwała i moc, i cześć!
    Słowo wcielone Ojca od wieczności,
   Dajemy pokłon Tobie, Dajemy pokłon Tobie,
   Dajemy pokłon Tobie, Królowi!

Literatura:

1. J. Stephan, "Adeste Fideles: A Study on Its Origin and Development". Buckfast Abbey. Archived, 2019.