Marcin Luter w cytatach

Jerzy Spalatin (1484-1545) Jerzy Spalatin odegrał znaczącą rolę dla rozwoju reformacji jako kaznodzieja i sekretarz elektora saskiego Fryderyka III Mądrego. Spalatin studiował na uniwersytetach w Erfurcie (1498–1499, 1505) i w Wittenberdze (1502–1503). Wcześnie związał się ze środowiskami humanistycznymi. W 1505 roku zaczął nauczać w klasztorze Georgenthal i w 1508 roku został wyświęcony przez tego samego bi skupa, co Marcin Luter - Jana Bonnemilcha von Laasphe. Następnego roku objął stanowisko nauczyciela młodego księcia Jana Fryderyka, późniejszego elektora. W 1512 roku został bibliotekarzem Fryderyka III Mądrego. Wkrótce stał się najbardziej zaufanym współpracownikiem księcia elektora. Swoje wpływy wykorzystywał, by chronić przed sądami humanistów i poetów. Poznanie Doktora Marcina Lutra zmieniło jego życie i, jeszcze zanim porzucił katolicyzm, korzystał z jego rad. To właśnie Spalatin zdobył u elektora poparcie dla Lutra, chociaż próbował nieco powstrzymywać jeg...

Szczupak w polskim bulionie: Pokrojone kawałki szczupaka ugotować w solonej wodzie a następnie zdjąć z niego skórkę i położyć go na kotle. Ugotować groch z cebulą, o ile lubi się taką mieszankę, i zalać ją winem. Odcedzić groch i cebulę od wina na płótnie a tak oddzielonym winem polać szczupaka. Dodać 2 posiekane cytryny, gałkę muszkatołową, cynamon, szafran oraz imbir. Sos wzbogacić cukrem i trzema/czterema żółtkami. Jeśli nie jest on dostatecznie gęsty, po sypać rybę startą kromką chleba i dodać odrobinę cukru i cynamonu. E. Strauchenbruch, Luthers Küchengeheimnisse, Leipzig 2015, 54.

Huldrych Zwingli (1484-1531) Protestanci odrzucili praktykowanie postu jako wystrzegania się potraw mięsnych już od początków reformacji. H. Zwingli organizował w Zurychu publiczne jedzenie mięsa w piątki Wielkiego Postu (od 9 marca 1522). W Kościele Ewangelicko-Augsburskim poszczenie w czasie pasyjnym pozostaje indywidualną decyzją wiernych. Warto dodać, iż post może mieć wymiar duchowy jako wyrzeczenie się przyjemności, chęć nawrócenia i pokuty. Literatura: M. Reuter, Wurstessen – das Fastenbrechen 1522. In: Zwingli-Lexikon von A–Z. Reformierte Kirche Kanton Zürich.

Z cyklu Cytat na Weekend Jednym z aktualnych problemów ludzkości jest odpowiedzenie sobie na pytanie, czy nasza planeta jest w stanie wyżywić każdego jej mieszkańca. Doktor Marcin Luter nigdy w to nie wątpił, podkreślając, że „wszystko zostało stworzone dla nas w wystarczającym stopniu, wszystkie morza są w naszych piwnicach, wszystkie lasy – w naszych polowaniach, gleba pełna jest srebra i złota, i niezliczonych owoców, tak, że wszystko stworzone jest dzięki naszej woli a Ziemia jest naszą skrzynią ziarna i spiżarnią” (WA TR 3, 3458). Jednocześnie Reformator stale mówił o Wielkim Dziele Stworzenia przez Boga Ojca, które poprzez ludzką pracę zostawało zachowywane. Jednak już przed pięcioma stuleciami Europa borykała się z kłopotami żywnościowymi. Zmienne warunki pogodowe i ekonomiczne – a więc i zasobność portfela - dyktowały dostępność produktów na stole. Czy nie wydają się nam one łudząco podobne do aktualnych problemów w tej kwestii? Na kupno pożywienia przeznacza...

Kamil Basiński Decyzja o wyborze wydawnictwa należy do jednej z najważniejszych w trakcie przygotowania książki. To dana redakcja określi szatę graficzną i strategię sprzedaży „Marcina Lutra w cytatach”, nada mu końcowy kształt i zechce go promować. Na początku 2016 roku wysłałem w tej sprawie e-maile do około 150 wydawnictw. W ciągu miesiąca odezwało się 70 oficyn zainteresowanych pomysłem. To dość sporo jak na nieznanego autora. W kolejnym etapie rozmów pozostało 25 z nich. Dziś, po upływie pierwszej połowy roku, rozmawiam z ośmioma wydawnictwami. Prawdopodobnie niebawem wykrystalizuje się, które z nich będzie moim Wydawcą. Aby podjąć ostateczną decyzję, muszę ustalić kilka niezwykle wa ż nych dla mnie kwestii… Po pierwsze – przystępna cena książki. Nie sztuką jest wydać coś, co będzie zalegało półki księgarń, gdyż nie będzie mógł sobie finansowo pozwolić średnio zarabiający Polak. Taka sytuacja mija się dla mnie z celem wydania tej książki – w zamierzeniu „Marci...

  Dwoje dzieci (dwie dziewczynki) Marcina i Katarzyny odeszło za wcześnie. Gdy 3 sierpnia 1528 roku zmarła zaledwie dziewięciomiesięczna Elżbieta, rodzice byli pogrążeni   smutku. Przed pięcioma wiekami śmiertelność dzieci, z uwagi na zupełnie inne warunki higieniczne, była dużo wyższa niż dzisiaj. Właściwie bardzo rzadko kiedy wszystkie z nich dożywały wieku dorosłego. Filip Melanchton również pochował swojego dwuletniego syna Jerzego. Można powiedzieć, że śmierć nie była tak bolesnym doświadczeniem dzięki swojej powszechności (umierali przecież młodzi i starzy, dostępność do lekarstw była przywilejem, w jednym domostwie mieszkały wielopokoleniowe rodziny…). Tym niemniej jestem przekonany, że poczucie straty i żalu nie traci na swojej ponadczasowości. Wielkim pocieszeniem dla strapionego ojca była wieść, że Katarzyna ponownie spodziewa się dziecka. Doktor Marcin napisał 28 lub 29 sierpnia 1528 do Eberharda Brisgera z Altenburga: „Mam inną córeczkę w macicy…” (WA BR 4, 1...

Doktor Marcin Luter dość późno założył rodzinę i jeszcze później przyszło mu odkrywać uroki ojcostwa ze wszystkimi jego konsekwencjami. Co wiadomo o jego dzieciach? Jakim był ojcem? XIX-wieczne litografie przedstawiają w wyidealizowany sposób rodzinę Lutrów skupioną na modlitwie przy stole, bądź też śpiewającą, gdy jej głowa i gospodarz domu przygrywa na lutni. Nieodłącznym towarzyszem Marcina, Katarzyny i ich dzieci jest Filip Melanchton. W domu reformatora panowała atmosfera pobożności i otwartości na drugiego człowieka: Lutrowie prowadzili bursę dla studentów, przyjmowali uciekinierów z krajów katolickich, gościli także książąt, kolegów uniwersyteckich Marcina w ramach tzw. Mów Stołowych. Doktor Luter jest przykładem kochającego i troskliwego ojca, który jednak cenił dyscyplinę (H. Schilling, Martin Luther Rebell in einer Zeit des Umbruchs, 2014, 344-350) . Gdy wyjeżdżał poza Wittenbergę, zabierał portret córki, w listach do Katarzyny pytał o zdrowie pozostawionej w...

O czymś takim można mówić po ślubie Doktora Lutra z Katarzyną von Bora, od 15.06.1525. Wcześniej, po powrocie z zamku Wartburg, niemiecki reformator powrócił do klasztoru. Jako mnich nie był przyzwyczajony, by martwić się o jedzenie, czy ubranie. Po ślubie decyzją elektora saskiego Jana Mocnego ks. Luter otrzymywał rocznie 100 guldenów i przydział na żyto, opał i jęczmień a w 1526 roku elektor oficjalnie podarował Marcinowi i Katarzynie opuszczony przez augustianów na skutek sekularyzacji budynek Czarnego Klasztoru (oboje mieszkali w nim od czasu zaślubin). Stale rosnąca inflacja w Saksonii i popularność uniwersytetu w Wittenberdze sprawiały, że dochody Doktora Marcina wzrastały. I tak, w 1525 roku do sumy 200 guldenów rocznie (minimum egzystencjalne dla jednego dorosłego wynosiło wtedy 20 guldenów). Odnowiciel Kościoła dostawał prawie 3 tony żyta, z którego można było wypiec 14 000 bochenków chleba i tyle słodu jęczmieniowego, by wyprodukować 5600 litrów piwa, przydział na sia...