W dzisiejszym poście zebrano informacje dotyczące wybranych denominacji protestanckich, które opublikowały sformułowane przez siebie prawdy wiary. Niektóre Kościoły są tak nieliczne, iż z powodów finansowych i organizacyjnych nie wydają tego typu pism.
1. Metodyzm
Metodyzm opiera swoją naukę o sakramentach (sakramentologię) na podstawie tzw. 25 Artykułów Wiary (Articles of Religion) z 1784 roku. W Artykułach XVI-XVIII opisano pojęcie sakramentu i wynikające z niego dwa sakramenty. Artykuł XVI zajmuje stanowisko w kwestii średniowiecznej nauki o siedmiu sakramentach:
„Article XVI - Of the Sacraments
Sacraments ordained of Christ are not only badges or tokens of Christian men's profession, but rather they are certain signs of grace, and God's good will toward us, by which he doth work invisibly in us, and doth not only quicken, but also strengthen and confirm, our faith in him.
There are two Sacraments ordained of Christ our Lord in the Gospel; that is to say, Baptism and the Supper of the Lord. Those five commonly called sacraments, that is to say, confirmation, pepance, matrimony and extreme undction, are not to be counted for Sacraments of the Gospel; being such as have partly grown out of the corrupt following of the apostles, and partly are states of life allowed in the Scriptures, but yet have not the like nature of Baptism and the Lord's Supper, because they have not any visible sign or ceremony ordained of God. The Sacraments were not ordained of Christ to be gazed upon, or to be carried about; but that we should duly use them. And in such only as worthily receive the same, they have a wholesome effect or operation; but they that receive them unworthily, purchase to themselves condemnation, as St. Paul saith.”
„Artykuł XVI - O sakramentach
Sakramenty ustanowione przez Chrystusa nie są jedynie znamionami i znakami wyznania chrześcijańskiego, lecz raczej wyrazem łaski i upodobania Bożego względem nas. Przez sakramenty Bóg działa w nas w niewidzialny sposób i nie tylko posila nas, lecz także umacnia i utwierdza naszą wiarę w Niego. Dwa są sakramenty ustanowione w Ewangelii przez Chrystusa, naszego Pana: Chrzest i Wieczerza Pańska. Pięć pozostałych aktów zwanych powszechnie sakramentami, tj. bierzmowania, pokuty, kapłaństwa, małżeństwa i ostatniego namaszczenia, nie można zaliczyć do sakramentów Ewangelii; powstały one częściowo przez niedoskonałe naśladowanie Apostołów, częściowo odnoszą się do pewnych stanów w życiu człowieka, potwierdzonych w Piśmie Świętym. Nie mają jednak tej samej istoty co Chrzest i Wieczerza Pańska dlatego, że nie są widzialnymi znakami lub obrządkami nakazanymi przez Boga. Chrystus nie ustanowił sakramentów po to, by przyciągały uwagę swą stroną zewnętrzną i by tworzyć czcze formuły, lecz po to, byśmy z nich prawidłowo korzystali. Swój zbawienny wpływ sakramenty wywierają tylko na tych, którzy godnie do nich przystępują; ci zaś, którzy przystępują do nich niegodnie, ściągają na siebie potępienie, jak wskazuje na to św. Paweł.”
2. Pentekostalizm
Pentekostalizm zwany ruchem zielonoświątkowy jest niejednolity, złożonym z wielu wspólnot. W Polsce istnieją m.in. następujące zielonoświątkowe/neo-zielonoświątkowe związki wyznaniowe: Kościół Zielonoświątkowy w RP, Kościół Boży w Chrystusie, Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa, Kościół Boży, Ewangeliczna Wspólnota Zielonoświątkowa oraz mniejsze, działające na zasadzie wolnych zborów, zrzeszonych w organizacjach kościelnych (np. Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej, który ma charakter federacji), bądź niezrzeszonych. Sakramentologia pentekostalna jest rzadko opisana w literaturze polskojęzycznej z uwagi na kompleksowość tego nurtu, niemniej jednak jego teologia w tym zakresie bazuje na rozumieniu metodystycznym (Artykuł XVI). Sakramenty są określane jako obrzędy lub ustanowienia Pańskie. Co ciekawe, Słowa konieczne do spełnienia kryterium sakramentu w ujęciu luterańskim podczas Wieczerzy Pańskiej (Mt 26,26-28; Mk 14,22-26; Łk 22,19-20; 1 Kor 11,23-26) są nazywane Słowami Ustanowienia. Pentekostalizm odwołuje się też do tradycji reformowanej. Ustanowienia Pańskie są znakami ustanowionymi przez Boga, w których główną rolę pełni działanie Ducha Świętego. Ich celem jest świadczenie i potwierdzanie Bożej łaski i obietnicy oraz wzmacnianie naszej wiary.
3. Adwentyzm Dnia Siódmego
Adwentystyczne rozumienie sakramentów jest następujące: pisma Kościoła wykazują przewagę terminu „obrzęd” w charakterystyce świętych obrzędów; a zatem jego formalne rozumienie sakramentów odzwierciedla teologię opartą na obrzędach. Kościół rozumie, że w związku z nową „drogą”, którą zainaugurował Chrystus, wyznaczył pewne określone obrzędy, które mieli nazywać wszyscy narodzeni na nowo uczniowie i je zachowywać, tj. chrzest i Wieczerzę Pańską. Dla zwięzłości użyję wyrażenia „Wieczerza Pańska” w kontekście adwentystycznego rozumienia Dnia Siódmego, która obejmuje sakrament obmywania stóp. Połączenie Wieczerzy Pańskiej i umycia nóg jest widoczne w narracjach pasyjnych wszystkich czterech Ewangelii. Dość krótka wzmianka u Ewangelisty Jana o posiłku ( J 13:26) jest osadzona w bezpośrednim kontekście umycia stóp, dlatego wydaje się z pozycji tego Kościoła, że chrześcijanie powinni świętować jedno i drugie jako obrzędy w połączeniu z umywaniem stóp poprzedzającym Wieczerzę Pańską i przygotowując do niej uczestnika.
4. Baptyzm
Baptyści praktykują chrzest wierzącego i Wieczerzę Pańską (komunię) jako dwa akty wiary – posłuszeństwa przykładowi i przykazaniom danym chrześcijanom przez Chrystusa (Mt 28:19; 1 Kor 11:23-26). Większość baptystów nazywa je „obrzędami” (co oznacza „posłuszeństwo nakazowi, który dał nam Chrystus”) zamiast „sakramentów” (czynności, którymi Bóg się posługuje, aby udzielić uczestnikowi zbawienia lub środków łaski). Dlatego historyczna teologia baptystyczna uważa, że żadne z obrzędów nie przekazuje łaski zbawienia i że grzech pierworodny nie jest zmywany podczas chrztu. Niektórzy baptyści uznają mycie stóp jako nakaz.
5. Wolne Kościoły Ewangelickie
Wiele wolnych Kościołów protestanckich również odrzuca koncepcję sakramentu jako znaku, który niesie z sobą zbawienie. Zamiast tego sakramenty są rozumiane jako znaki bez znaczenia sakramentalnego, podobnie jak u Huldrycha Zwingliego. Takie zrozumienie można znaleźć m.in. wśród baptystów oraz w kongregacjach zielonoświątkowych Związku Wolne Kościołów. Menonici w większości rezygnują całkowicie z terminu sakrament.
6. Kościół Nowoapostolski
Sakramenty uwidaczniają miłość Boga, są Jego podstawowymi darami łaski. W tych świętych aktach – dokonywanych przez ludzi ludziom – Bóg daje swoje zbawienie. Odbiorca zostaje wraz z nimi przyjęty do wspólnoty:
„Gdyż są trzej, którzy świadczą: Duch, woda i krew; i trzej zgadzają się” (1 J 5: 7,8)
Kościół Nowoapostolski uznaje trzy sakramenty: Chrzest Święty wodą, Komunię Świętą i Święte Pieczętowanie. Przyjęcie trzech sakramentów otwiera możliwość zjednoczenia z Panem przy powrocie Chrystusa. Kościół Nowoapostolski udziela sakramentów nie tylko żywym, ale także zmarłym (tym, którzy zasnęli).
Sakramentologię opisano w Katechizmie Kościoła Nowoapostolskiego ( KNK) z 2012 roku w pytaniach 472-530:
„472. Was sind Sakramente?
Sakramente sind grundlegende Gnadenmitteilungen Gottes. In diesen heiligen Handlungen – die durch Menschen am Menschen vollzogen werden – schenkt Gott dem Empfänger Heil.”
"472. Czym są sakramenty?
Sakramenty są podstawowymi orędziami łaski od Boga. W tych świętych aktach – które ludzie dokonują na ludziach – Bóg daje zbawienie odbiorcy.”
„473. Wozu dienen die Sakramente?
Die Sakramente dienen dazu, dass der Mensch Heil erlangt: Durch die Sakramente wird der Mensch in die Lebensgemeinschaft mit Gott aufgenommen und in ihr erhalten. Der Empfang der drei Sakramente Heilige Wassertaufe, Heilige Versiegelung und Heiliges Abendmahl eröffnet die Möglichkeit, bei der Wiederkunft Christi mit dem Herrn vereint zu werden.”
„473. Do czego służą sakramenty?
Sakramenty służą zapewnieniu zbawienia człowieka: przez sakramenty człowiek zostaje przyjęty i utrzymywany w komunii z Bogiem. Przyjęcie trzech sakramentów, Chrztu Świętego wodą, Pieczęci Świętej i Komunii Świętej, otwiera możliwość zjednoczenia z Panem przy powrocie Chrystusa.”
„474. Was gehört zu einem Sakrament?
Ein Sakrament hat vier Elemente: das Zeichen, den Inhalt, den Spender, den Glauben.”
„474. Czym jest sakrament?
Sakrament składa się z czterech elementów: znaku, treści, dawcy, wiary”.
„475. Was ist „Zeichen“ bei einem Sakrament?
Das „Zeichen“ ist das sichtbare Element bei einem Sakrament. Bei der Heiligen Wassertaufe ist es das Wasser. Beim Heiligen Abendmahl sind Brot und Wein das „Zeichen“. Bei der Heiligen Versiegelung ist „Zeichen“ die Handauflegung des Apostels.”
„475. Czym jest „znak” w sakramencie?
„Znak” jest widocznym elementem sakramentu. W chrzcie wodą święconą jest to woda. Przy Komunii Świętej chleb i wino są „znakami”. W Świętej Pieczęci „znakiem” jest nałożenie rąk przez Apostoła”.
„476. Was ist „Inhalt“ bei einem Sakrament?
Der „Inhalt“ ist die Heil vermittelnde Wirkung. Bei der Heiligen Wassertaufe ist „Inhalt“, dass die Erbsünde abgewaschen wird und dass der Getaufte in die Nähe Gottes gelangt. Beim Heiligen Abendmahl ist es der Genuss von Leib und Blut Jesu. Bei der Heiligen Versiegelung ist es der Empfang der Gabe des Heiligen Geistes.”
„476. Czym jest „treść” sakramentu?
„Treść” to działanie lecznicze. W chrzcie wodą święconą „treścią” jest to, że grzech pierworodny zostaje zmyty, a ochrzczony zbliża się do Boga. Przy Komunii Świętej jest to rozkoszowanie się Ciałem i Krwią Jezusa. W Świętej Pieczęci otrzymuje dar Ducha Świętego”.
„477. Wer ist „Spender“ bei einem Sakrament?
Der „Spender“ ist derjenige, der das Sakrament vermittelt. Die Apostel spenden alle drei Sakramente, die priesterlichen Amtsträger spenden im Auftrag ihres Apostels die Heilige Wassertaufe und das Heilige Abendmahl.”
„477. Kto jest „dawcą” sakramentu?
„Dającym” jest ten, który pośredniczy w sakramencie. Apostołowie ofiarowują wszystkie trzy sakramenty, szafarze kapłańscy ofiarowują w imieniu swojego apostoła Chrzest Święty wodą i Komunią Świętą.”
„478. Welche Bedeutung hat der „Glaube“ bei einem Sakrament?
Der Mensch empfängt das Sakrament zu seinem Heil nur dann, wenn er an dessen Wirkung glaubt.”
„478. Co oznacza „wiara” w sakramencie?
Człowiek przyjmuje sakrament dla swojego zbawienia tylko wtedy, gdy wierzy w jego działanie.”
„479. Welche Sakramente hat Jesus Christus eingesetzt?
Jesus Christus hat drei Sakramente eingesetzt: Heilige Wassertaufe, Heilige Versiegelung und Heiliges Abendmahl.”
„479. Jakie sakramenty ustanowił Jezus Chrystus?
Jezus Chrystus ustanowił trzy sakramenty: Chrzest , Święty wodą, Święte Pieczętowanie i Komunia Święta.”
„480. Wem hat Jesus die Verwaltung der Sakramente anvertraut?
Die Verwaltung der Sakramente hat Jesus Christus den Aposteln anvertraut.”
„480. Komu Jezus powierzył udzielanie sakramentów?
Jezus Chrystus powierzył sprawowanie sakramentów Apostołom.”
7. Stowarzyszenie Chrześcijańskiej Nauki (Chrześcijaństwo naukowe, Christian Science)
Wieczerza Pańska jest w Chrześcijaństwie naukowym „duchową komunią z jedynym Bogiem”. Zewnętrznym znakiem nabożeństw, które w tej formie odbywają się dwa razy w roku tylko w kościołach filialnych, jest zmiana kolejności nabożeństw z klęczeniem, zmawianiem Ojcze nasz na zakończenie nabożeństwa i śpiewaniem doksologii. Chleb i wino, chrzest i Wieczerza Pańska są interpretowane i przyjmowane duchowo. „Nasz chleb, który pochodzi z nieba, jest prawdą. Nasz kielich to krzyż. Nasze wino jest inspiracją miłości, napoju, który pił nasz Mistrz i polecał swoim naśladowcom ”- pisze Mary Baker Eddy w „Textbook of Religion”, założycielka ruchu.
8. Wspólnota Chrześcijan (Die Christengemeinschaft)
Wspólnota Chrześcijan postrzega siebie jako wspólnotę kultową. Jej centralną celebracją jest „akt konsekracji”, który formalnie rzecz biorąc wykazuje podobieństwa w swojej liturgii z głównymi częściami „Czytanie Ewangelii – ofiara – nawrócenie – komunia” ze strukturą katolickiej Eucharystii. We wspólnocie chrześcijańskiej nie ma wiążącego rozumienia sakramentów. We wspólnocie chrześcijańskiej mówi się o „kręgu sakramentów”: wokół centralnego sakramentu Eucharystii, „aktu konsekracji” z kazaniem / bez, sześciu innych sakramentów, z wyjątkiem jednego, „spowiedzi” lub „doradztwa”, opierają się na pomyśle, który można wykonać tylko raz w życiu. Chrzest ukierunkowuje ludzi na relację z „Kościołem Jezusa Chrystusa”, rozumianym jako międzywyznaniowy. Inne sakramenty wspólnoty chrześcijańskiej oprócz aktu konsekracji to: chrzest, bierzmowanie, spowiedź, ślub, kapłaństwo i namaszczenie chorych. Sakramenty są sprawowane przez kapłana w szatach liturgicznych, czasem różniących się kolorami w zależności od pory roku.
9. Kościoły niesakramentalne
Niektóre denominacje w ogóle nie mają wymiaru sakramentalnego (lub równoważnego jemu). Armia Zbawienia nie praktykuje formalnych sakramentów z różnych powodów, w tym z przekonania, że lepiej jest skoncentrować się na rzeczywistości stojącej za symbolami; nie zabrania jednak swoim członkom przyjmowania sakramentów innych wyznań.
Kwakrzy (Religijne Towarzystwo Przyjaciół) również nie praktykują formalnych sakramentów, wierząc, że wszystkie czynności należy uważać za święte. Skupiają się raczej na wewnętrznej przemianie całego życia. Niektórzy kwakrzy używają słów „chrzest” i „komunia”, aby opisać doświadczenie obecności Chrystusa i Jego służby w uwielbieniu.
Clancularii byli grupą anabaptystów w XVI wieku, która argumentowała, że religia jest osadzona w sercu i nie ma potrzeby wyrażania się na zewnątrz poprzez sakramenty.
Członkowie nowego chińskiego ruchu religijnego, znanego jako Kościół Boga Wszechmogącego lub Błyskawica ze Wschodu, nie praktykują formalnych sakramentów zgodnie z teologią Kościoła.
Literatura:
1. W. G. Jonas, Religious Traditions of North Carolina: Histories, Tenets and Leaders, 2018, 178.
2. Das lutherisch-mennonitische Gespräch in der Bundesrepublik Deutschland (PDF; 248 kB)
3. BBC: Religion and Ethics: Pentecostalism". Bbc.co.uk. 2 July 2009. Retrieved 25 November 2008.
6. "Lutherans and Baptists: What is the difference between confessional Lutheran beliefs and the beliefs of Baptists?". WELS. 2015-03-09. Retrieved January 27, 2018.
7. https://nak.org/de/glaube/sakramente
8. https://nak.org/de/kennenlernen/faq?id=ccad95b4-34b9-4949-890e-8eac585508d1
9. The Salvation Army: Why does The Salvation Army not baptise or hold communion?Archived 30 September 2008 at the Wayback Machine.
10. G. Eden, (11 December 2003). "Reflection on what Quakers bring to the ecumenical table".
11. M. Introvigne, "The Church of Almighty God: The Most Persecuted Religious Movement In China".
11. M. Introvigne, "The Church of Almighty God: The Most Persecuted Religious Movement In China".
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz