Posty

Wyświetlanie postów z grudzień, 2021

Marcin Luter i Nowy Testament – część 3

Obraz
Marcin Luter jako tłumacz  Doktor Luter przyjmuje formy i metody późnośredniowiecznej alegorii, której początki sięgają czasów Ojców Kościoła. W kontekście swojej hermeneutyki biblijnej, którą wypróbował na przykładzie Augustyna z Hippony, klasyfikuje poczwórny sens tekstu biblijnego jako podwójny antagonizm ciała i ducha (zgodnie z Apostołem Pawłem) lub ducha i litery (analogicznie do Augustyna). Topograficznie uzupełnia płaski, a więc poziomy, proces poczwórnego sensu Pisma, z pionowym procesem podwójnego napięcia między Bogiem a człowiekiem, niebem a ziemią, ciałem i duchem lub literą i duchem. W rezultacie egzegeza późnego średniowiecza, która zredukowała się do zwykłego wyliczenia ustalonych fragmentów interpretacji, nabiera nowego aspektu, dalszego wymiaru prowadzącego do w/w wielowymiarowości (schemat).  Schemat: wielowymiarowa interpretacja Pisma Można wykazać, że podejście wittenberskiego Reformatora do egzystencjalnej ekspansji czterokrotnego sensu Pisma w późnym śre...

Kolędy greckie

Obraz
Nikiforos Lytras, Kolędy, 1872 Grecka tradycja nakazuje dzieciom chodzić z trójkątami od domu do domu w Wigilię Bożego Narodzenia, Sylwestra i Objawienie Pańskie, i śpiewać odpowiednie kolędy zwane "Kálanda" lub "Kalanta Christougenon" (Κάλαντα to słowo wywodzące się z rzymskich kalendarzy). „Kalanta Christougenon” (Κάλαντα Χριστουγέννων, po polsku: „Świąteczna kolęda”) to grecka tradycyjna kolęda (kalanta), powszechnie określana skrótem „Kalanta” lub „Kalanda”, śpiewana w okresie Bożego Narodzenia i towarzyszą jej lekkie instrumenty perkusyjne, takie jak trójkąt i gitara. Tekst: Καλήν εσπέραν άρχοντες, αν είναι ορισμός σας, Χριστού τη Θεία γέννηση, να πω στ' αρχοντικό σας. Χριστός γεννάται σήμερον, εν Βηθλεέμ τη πόλη, οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρεται η φύσις όλη. Εν τω σπηλαίω τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων, ο βασιλεύς των ουρανών, και ποιητής των όλων. Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι, το Δόξα εν υψίστοις, και τούτο άξιον εστί, η των ποιμένων πίστις. Εκ της Περσίας έρχ...

Marcin Luter i Nowy Testament – część 2

Obraz
Cała myśl teologiczna Lutra miała miejsce jako wielopłaszczyznowa interpretacja Pisma. Reformator postrzegał siebie jako biblijnego teologa we wszystkich wymiarach i formach swojego urzędu. O ile uczynił Biblię punktem wyjścia, osią i celem swojej teologicznej skuteczności, tak też ukształtował wyrażenie i argumentację teologiczną jako „sposób, w jaki mówią teologowie” (modus loquendi theologicus). Podstawą tego była jego wszechstronna i zawsze aktualna znajomość Biblii. Żywe Słowo Boże zostało objawione w Biblii. Dla Doktora Lutra Pismo staje się wówczas językiem czytelnika, który poddaje się temu Słowu. Mówiące słowo Pisma Świętego staje się wyraźnym medium jego interpretacji. Ludzie, którzy przestrzegają Biblii, mówią nie tylko o Bogu, ale także jak Bóg. Przede wszystkim Biblia zawiera objawienie Boże w całej swej pełni w słowach napisanych przez ludzi i właśnie dzięki temu mogą je zrozumieć. Zawiera wszystko, w co trzeba wierzyć. Oczywiście Słowo to należy rozumieć tylko w taki spo...

Marcin Luter i Nowy Testament – część 1

Obraz
Całe życie ks. Marcina Lutra charakteryzuje się intensywnym korzystaniem z Biblii. Od najmłodszych lat był zaznajomiony z tekstami biblijnymi - czy to w domu przez rodziców, uczenia się modlitw i elementarnych liturgicznych zachowań podczas kultu, czy to w szkole, gdzie teksty biblijne były częścią ogólnego elementu nauczania. Gdy tylko Luder nauczył się podstaw czytania i pisania oraz języka łacińskiego w Mansfeld, przeniósł się do Magdeburga, gdzie zapoznał się z regularnym czytaniem Biblii. Najprawdopodobniej był to łaciński tekst Wulgaty, z którym musiał się zmagać uczeń. Celem czytania tego przekładu było solidne przyswojenie sobie tekstu biblijnego. Podobnie było w Eisenach, gdzie Marcin uczęszczał do szkoły łacińskiej. Jako członek chóru kościoła p.w. św. Michała, był również mocno zaangażowany w proces liturgiczny i nauczył się wielu tekstów mszalnych i nabożeństw z wykorzystaniem łacińskiego tekstu Pisma. Biblia towarzyszyła mu również, kiedy przeniósł się na Uniwersytet w Er...

Postylle Marcina Lutra z 1521 roku

Obraz
1. Pochodzenie nazwy Wyróżnia się dwie teorie dotyczące słowa postylla . Według jednej z nich termin ten pochodzi od średniowiecznołacińskiego słowa post illa verba textus oznaczającego objaśnienie znaczenia danego fragmentu Pisma Świętego, zwłaszcza w XIII wieku. Według innej etymologii słowo było zdrobnieniem łacińskiego wyrazu posta , oznaczającego paginę. Od połowy XIV wieku także termin oznaczający zbiór kazań w przystępny sposób komentujący fragmenty Biblii. Termin postylla  jako egzegeza Biblii został użyty po raz pierwszy w 1228 roku w kronice Nicolasa Trivetusa. Za najstarszą postyllę uważa się Homiliarum Pawła Diakona (zm. przed 800), chociaż nie istniało jeszcze wówczas takie pojęcie. Za wzorcową postyllę, spełniającą funkcję egzegetyczną, uważa się pracę Postillae perpetuae in Veterem et Novum Testamentum Mikołaja z Liry. Dopiero Marcin Luter podniósł postyllę do rangi gatunku literackiego jako cały rocznik zawierający kazania kościelne. I w takiej formie była spopul...

500-lecie wydania „Loci communes…” Filipa Melanchtona

Obraz
"Loci communes...", wydanie z 1522 roku „Loci communes rerum theologicarum" („Podstawowe pojęcia teologiczne”) to dzieło Filipa Melanchtona z 1521 roku. Reprezentuje ono pierwszą dogmatykę Kościoła Luterańskiego.  Pojęcie „loci communes” jest wieloznaczeniowe: - miejsca wspólne, w których ktoś chciałby umieścić rzeczy w umyśle lub w książce - zorganizowane jakby w fizycznym miejscu i łatwe do odzyskania w razie potrzeby - nauka o motywach, zwrotach, toposach - sytuacje, postacie, ciągi zdarzeń powtarzające się w literaturach różnych narodów, motywy oznaczające pewne schematy myślenia - zbiór toposów Metoda loci to starożytna metoda pamięci, której Filip Melanchton i wielu innych klasycznie wykształconych humanistów nauczyło się w młodym wieku. Zastosował tę sztukę zapamiętywania i organizacji do uczenia się Pisma Świętego na pamięć. Melanchton był pierwszym zwolennikiem Reformacji, który użył metody loci do uporządkowania głównych nauk Pisma Świętego. Ale każdy, kto z...