Kolędy portugalskie

Klasztor Santa Cruz

Sã qui turo zente pleta (Wszyscy tutaj są czarni) to portugalskie villancico na Boże Narodzenie. Pieśń została skomponowana przez anonimowego mnicha z klasztoru Santa Cruz około 1643 roku. Wykonawcy tej piosenki to Roger Wagner Chorale, Chanticleer, Santa Fe Desert Chorale i The King's Singers.

Sã qui turo zente pleta,
turo zente de Guine, he he he.

Tambor flauta y cassaeta,
y carcave na sua pé, he he he.

Vamos o fazer huns fessa,
o menino Manué, he he he.

Entrai, pastores, enter (Wejdźcie, pasterze, wejdźcie) to tradycyjna kolęda, wywodząca się ze starej parafii Peroguarda (od 2013 roku wchodzącej w skład Związku Parafii Alfundão i Peroguarda) w gminie Ferreira do Alentejo. Kolęda została zebrane w Peroguarda przez etnomuzykologa Michela Giacomettiego w 1966 roku i przepisane przez portugalskiego kompozytora Fernando Lopes-Graça. Kompozytor Gregory W. Brown skomponował jej aranżację w 2008 roku dla Manhattan Choral Ensemble, która miała oddać hołd portugalskiemu kompozytorowi.

Entrai, pastores, entrai,
Por este portal sagrado;
Vinde ver o Deus Menino
Entre palhinhas deitado.

Li, ai li, ai li, ai lé,
Jesus, Maria, José.

Eu hei de dar ao Menino (Oddam to Chłopcu) to kolęda z XVIII wieku. Tekst przypomina o Bożym wcieleniu „w łonie Dziewicy Marii”

Eu hei-de dar ao menino
Uma fitinha pró chapéu;
E ele também me há-de dar
Um lugarzinho no céu.

Olhei para o céu,
Estava estrelado.
Vi o deus menino
Em palhas deitado.
Em palhas deitado,
Em palhas estendido,
Filho duma rosa,
Dum cravo nascido!

No seio da virgem maria
Encarnou a divina graça;
Entrou e saiu por ela
Como o sol pela vidraça.

Arre, burriquito,
Vamos a belém,
Ver o deus menino
Que a senhora tem;
Que a senhora tem,
Que a senhora adora.
Arre, burriquito
Vamos lá embora.

O Menino está dormindo (Dziecko Jezus śpi) to tradycyjna kolęda z miasta Évora. Oryginalny autor tekstów i kompozytor nie są znani. Tekst jest datowany przez Mário de Sampayo Ribeiro na koniec XVIII lub początek XIX wieku.

O Menino está dormindo

Nas palhinhas despidinho.

Os anjos Lhe estão cantando,

Por amor, tão pobrezinho.


O Menino está dormindo

Nos braços da Virgem pura.

Os anjos Lhe estão cantando

"Hossana lá na altura!"


O Menino está dormindo

Nos braços de São José.

Os anjos Lhe estão cantando

"Gloria Tibi Domine!"


O Menino está dormindo

Um sono de amor profundo.

Os anjos Lhe estão cantando

"Viva o Salvador do mundo!"

A todos um Bom Natal (Wesołych Świąt dla Was wszystkich) jest piosenką bożonarodzeniową napisaną w 1980 roku przez Césara Batalhę i Lúcię Carvalho dla Chóru Dziecięcego Santo Amaro de Oeiras. W Portugalii stała się klasyczną świąteczną piosenką pop.

A todos um bom Natal (bis)
Que seja um bom Natal
Para todos nós.

No Natal pela manhã
Ouvem-se os sinos tocar
Há uma grande alegria
No ar

Refrão

Nesta manhã de Natal
Há em todos os países
Muitos milhões de meninos
Felizes

Refrão

Vão aos saltos pela casa
Descalços ou em chinelas
Procurar as suas prendas
Tão belas

Refrão

Depois há danças de roda
As crianças dão as mãos
No Natal todos se sentem
Irmãos

Refrão

Se isto fosse verdade
Para todos os meninos
Era bom ouvir os sinos
Cantar

Refrão

Kolędę José embala o Menino (Jόzef kołysze Chłopca) zebrał etnomuzykolog korsykańskiego pochodzenia Michel Giacometti w 1968 roku we wsi Monsanto. Zebrany wówczas fonogram został przepisany na nuty przez brazylijskiego kompozytora Kilzę Settiego i opublikowany w książce Cancioneiro Popular Português w 1981 roku. Pierwszy czterowiersz, najbardziej charakterystyczny dla tego rozmachu, wydaje się być połączeniem dwóch tradycyjnych portugalskich wierszy.

W 1997 roku portugalski kompozytor Eurico Carrapatoso uczynił tę kolędę drugą częścią dzieła, które nazwał „Natal Profano” (pozostałe utwory to „Oh bento airoso” i „Ó meu Menino”). W 1998 roku zharmonizował utwór, tym razem jako jedną z części dzieła „Magnificat em Talha Dourada”. Ten nastrój aranżowali już wcześniej kompozytorka Maria de Lourdes Martins i ksiądz Manuel Luís.

José embala o Menino,
Que a Senhora logo vem,
Ó, ó, ó, ó…
Foi lavar os cueirinhos,
À fontinha de Belém,
Ó, ó, ó, ó…

Quem tem o nome de mãe
Nunca passa sem cantar,
Ó, ó, ó, ó…
Quantas vezes ela canta,
Com vontade de chorar,
Ó, ó, ó, ó…

Vai-te embora, passarinho,
Deixa a baga do loureiro,
Ó, ó, ó, ó…
Deixa dormir o menino,
Que está no sono primeiro,
Ó, ó, ó, ó…

Literatura:

1. A. Storch, Secret Manipulations: Language and Context in Africa, 2011.

2. A TODOS

3. M. de Sampayo Ribeiro, Música do Natal Português, 1939, Ocidente. 6 and 7.

4. R. Cipriano, Eu e o 'A todos um Bom Natal' somos um só, 2015.

5. M. Giacometti, F. Lopes-Graça, Cancioneiro Popular Português 1 ed. Lisboa: Círculo de Leitores, 1981.

6. P. de Castro, M. Azguime, et al. «José Embala o Menino». Centro de Investigação & Informação da Música Portuguesa. Consultado em 16 de novembro de 2016.