Marcin Luter w cytatach

Doktor Marcin Luter definiuje w stosunek do władz ziemskich i rozwija swoją naukę o dwόch regimentach (królestwach) w traktacie „O światowych autorytetach, jak dalece powinno się być im posłusznym” („Vom weltlicher Oberkeit, wie weit man ihr Gehorsam schuldig sei“; WA 11,245-281). Reformator dedykuje to pismo księciu Janowi Saskiemu (1498-1537) w Boże Narodzenie 1522 roku (WA 11,245,3-246,16), ktόry pyta, jak pogodzić ziemską przemoc z Ewangelią. Ponadto, Luter odnosi się w piśmie do zakazu rozprowadzania Testamentu wrześniowego w Saksonii (WA 11,246,17-247,20). Traktat jest podzielony na trzy części. Pierwsza (WA 11,247-261) uzasadnia władzę ziemską jako chcianą przez Boga. Proponowane przez księcia Jana wersety biblijne (Mt 5,39; Rz 12,19) Luter omawia w kontekście Rz 13,1ff. i 1 P 2,13ff. Głόwna linia argumentacyjna wittenberskiego profesora teologii opiera się na rozrόżnieniu królestwa (regimentu) Bożego, w ktόrym wierzący w Chrystusa są podporządkowani Jego słowom (WA 11,249,26f.)...

1.    Założenia Nauka o dwόch władzach/obszarach władzy (niem. Zwei-Reiche-Lehre, Zwei-Regimenten-Lehre) stanowi dogmatyczne omόwienie stosunku Kościoła i państwa, władzy duchowej i świeckiej lub też stosunku chrześcijan do spraw tego świata wynikające z pism Marcina Lutra, szczegόlnie z traktatu „O światowych autorytetach, jak dalece powinno się być im posłusznym” (Von weltlicher Obrigkeit, wie weit man ihr Gehorsam schuldig sei, WA 11,229-281). Podstawą tej nauki jest augustyńskie rozrόżnienie dwόch obszarόw działania (władzy): civitas Dei (sfera Boga) i civitas Diaboli (sfera diabła) nazywana też civitas terrena (sfera ziemska). Augustyn z Hippony celowo zaostrzył ten dualizm: obie sfery stoją w obliczu eschatologicznej walki, w której civitas terrena zginie, a civitas Dei zostanie odkupione. Oba krόlestwa są stowarzyszeniami osób. Państwo świeckie, res publica , to nie tylko królestwo diabła, czyli civitas diaboli , ale funkcjonalne jako stowarzyszenie, którego cele...

Tetragram 1. Wprowadzenie Termin „tetragram” pochodzi z języka greckiego i składa się z członów tetra, „cztero-” lub „cztery”, i grámma, „litera”. Dosłownie znaczy więc „czteroliterowy”. Etymologia i pierwotna wymowa tego terminu jest nieznana. W literaturze naukowej można spotkać liczne próby ustalenia prawidłowej wymowy tetragramu; obecnie większość uczonych opowiada się za formą Jahwe. Stary Testament podejmuje w tym miejscu próbę wyjaśnienia znaczenia tetragramu: „Mojżesz powiedział do Boga: Kiedy pójdę do synów Izraela i powiem im: Bóg waszych ojców posłał mnie do was, a oni zapytają mnie, jakie jest jego imię, cóż im odpowiem? Wtedy Bóg odrzekł do Mojżesza: JESTEM, KTÓRY JESTEM. I dodał: Tak powiesz synom Izraela: JESTEM posłał mnie do was. I mówił jeszcze Bóg do Mojżesza: Tak powiesz synom Izraela: PAN, Bóg waszych ojców, Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg Jakuba, posłał mnie do was. To jest moje imię na wieki i takim ma pozostać w pamięci po wszystkie pokolenia.” (Wj 3,13-15) N...

1.   Czasy antyczne i średniowiecze W sformułowanej przez nich doktrynie zbawienia starożytni teologowie greckojęzyczni stawiali na pierwszym miejscu wyzwolenie człowieka spod władzy grzechu i śmierci. Biskup aleksandryjski Atanazy (299-373) widzi w swoim piśmie „O wcieleniu Słowa Bożego” śmierć Jezusa Chrystusa na krzyżu nie tylko jako okup, ale rozumie ją jako publicznie widoczne zniesienie śmierci przez śmierć Chrystusa (zwłaszcza rozdziały 6-9; 16; 21). W ten sposób podkreśla się także boskość Jezusa Chrystusa: tylko Bóg może usunąć śmierć poprzez swoje stwórcze Słowo. Natomiast łacińskojęzyczny Zachód, zgodnie z tradycją północnoafrykańskiego biskupa Augustyna, podkreślał przede wszystkim winny charakter grzechu, który oddziela człowieka od Boga i podkreślał łaskę Bożą jako pomoc i zbawienie. W szczególności w teologii greckiej, ale z pewnością także w łacińskiej, można to łączyć z poglądem, że ludzkość po upadku człowieka znalazła się w sferze wpływów szatana, który w ten spo...

1. Formuły i tradycje śmierci Jezusa przed Pawłem z Tarsu Tradycje mówią zarówno ogólnie o śmierci Jezusa, jak i konkretnie o śmierci na krzyżu. Najstarsze formuły można podzielić na dwie grupy. Jeden opisuje śmierć jako „umrzeć” (gr. αποθνήσκω, apothnésko), drugi jako „poddanie się” (gr. παραδίδομι, paradídomi; δίδομι, dídomi): „Chrystus Jezus, który umarł” (Rz 8,34). Umieranie otrzymuje dodatkowy przyimek „za” (gr. ύπέρ, hypér) i staje się soteriologiczną formułą „za którą można umrzeć”; „Chrystus umarł za nas” (Rz 5,8; 1Kor 15,3-5 itd.). Chodzi o reprezentację i pokutę. Za pomocą czasownika „poddawać się” Bóg jest przedstawiony jako podmiot (Rz 8,32). W przypadku wyrażenia „poddać się” jest dodatkowo adresowana dobrowolna decyzja Jezusa (Gal 1,4). Połączenie integralnych formuł zmartwychwstania z „umrzeć za” tworzy więc specyficznie chrześcijańskie przesłanie odkupieńczego zmartwychwstania Jezusa (2 Kor 5,15). Koncept zastępczej odkupieńczej śmierci męczennika rozwinął się sz...

Wrocław. Foto: visitwroclaw.eu W niniejszym poście opisano wprowadzenie idei reformacyjnych na terenach należących obecnie do Polski. 1.  Dolny Śląsk 1.1 Wrocław Idea Odnowy Kościoła chrześcijańskiego Marcina Lutra bardzo szybko i relatywnie łatwo przyjęła się na ziemi śląskiej. Sprzyjały temu wcześniejsze ruchy religijne begardów i waldensów oraz rozpowszechniony na Śląsku husytyzm. Podatny grunt dla powstania i rozwoju śląskiej Reformacji stwarzały także prowadzone wówczas wojny, ogólne niezadowolenie z uwagi na rozwijający się od czasów awiniońskich fiskalizm kościelny oraz gorszący tryb życia duchowieństwa, zwykle źle uposażonego i goniącego za dodatkowymi beneficjami. Reformację na Śląsku wspierali również książęta i mieszczanie niemieckiego pochodzenia, a najgorliwszymi jego zwolennikami byli najczęściej studenci śląscy studiujący na uniwersytecie w Wittenberdze oraz zakonnicy augustiańscy i franciszkańscy, przynależni wraz z ich klasztorami do prowincji Saksonii Elektorskiej...