poniedziałek, 31 października 2022

Przybicie 95 tez w sztuce

Proroczy sen Fryderyka III Mądrego, 1617

Wydarzenie z 31 października 1517 r w ulotce na 100-lecie Reformacji w 1617 roku ilustruje proroczy sen Fryderyka III Mądrego, w którym elektor saski i późniejszy protektor Marcina Lutra przewidział opublikowanie 95 tez w nocy 30 października 1517. Ilustracja przedstawia śpiącego mężczyznę w Schweinitz, jest nim Fryderyk III (po prawej na zdjęciu). Śni mu się, że mnich otrzymuje niebiańskie przesłanie i prosi Fryderyka, by mógł napisać coś na drzwiach kościoła zamkowego w Wittenberdze. Ogromne pióro mnicha sięga aż do Rzymu, przebija uszy rzymskiego lwa i sprawia, że ​​tiara papieża Leona X chwieje się. Dostojnicy z otoczenia, w tym Fryderyk III, starają się albo utrzymać ją na głowie papieskiej (w środku), albo na próżno próbują je ściągnąć (u góry po lewej), podczas gdy Marcin Luter przemawia do ludu (tuż obok). Na pierwszym planie jest pieczona w ogniu gęś. Po wyjęciu pióra z ogona, gęsiego pióra, jest ono użyte do pisania, a niektóre z nich są również rozrzucone wokół piszącego Lutra. Jest to prawdopodobnie aluzja do Jana Husa, który został spalony jako heretyk w Konstancji w 1415 roku. Według legendy miał powiedzieć na stosie: „Teraz pieczecie gęś, ale za 100 lat przyjdzie łabędź, którego nie upieczenie." Oryginał ulotki można obejrzeć w Niemieckim Muzeum Narodowym w Norymberdze.

A na tegoroczny Dzień Reformacji postanowiłem przybliżyć motyw przybicia 95 tez w sztuce: obraz(k)ach, fragmentach pomników, komiksie, filmie i witrażach. Udanego Dnia Reformacji! „Warownym grodem jest nasz Bóg.”

Rycina z Aalborg z 1717 roku. Postać przybija tezy do drzwi kościoła (u dołu), pali pismo z pieczęciami (bullę), tłumaczy przy stole i swymi pismami strąca papieżowi tiarę z głowy.

Na obrazku duńskiego biskupa z 1717 roku (w powiększeniu) postać przybija kartę z napisem „sola fide” (Jedynie przez Wiarę).


Josef Mathias Trenkwald, 1860

Ferdinand Pauwels, 1872

Julius Hübner, 1878

Pocztówka z 1917 roku ze słowami trzeciej zwrotki „Warownym grodem jest nasz Bóg”

Scena i filmu "Słowik wittenberski" (reż. Erwin Báron), 1913

Scena z filmu "Marcin Luter" (reż. Irving Pichel), 1953


Scena z filmu "Marcin Luter" (reż. Eric Tilly), 2003

Scena z filmu "Powrót do łaski: życie i spuścizna Lutra” (reż. David Batty), 2017

Komiks "Mosaik" nr 490, 2016
Komiks "Reformator Marcin Luter", 2017

Komiks "Martin Luther" z 2017 roku

Peter Herman, 2017

Frank Neumann, "Von Martin Luther", 6. wydanie z 2018 roku

Relief z pomnika Lutra w Möhra

Relief z Pomnika Reformacji w Worms (Wormacja)

Gedächtniskirche der Protestation, Speyer

Kirche St. Nicolai, Grömitz

Holy Trinity Lutheran Church, Spokane, Washington
Washington National Cathedral
St. Matthew´s Church, Charleston

Literatura:

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz