 |
| Johann von Staupitz (1465-1524) |
3 kwietnia 1506 roku Johann von Staupitz spotkał po raz pierwszy Marcina Lutra. Od tego czasu przeor augustianów eremitów wywarł znaczny wpływ na rozwój duchowy przyszłego reformatora Kościoła chrześcijańskiego, dzięki zebranym poniżej faktom:
1. Staupitz był spowiednikiem Marcina Lutra, gdy ten wstąpił do zakonu obserwanckiego (o surowszej regule) w Erfurcie.
Młody Luter, podobnie jak jemu współcześni, miał wyobrażenie Boga gniewnego i surowego. Codzienne starania grzesznika, jego zasługi dzięki uczynkom, miały choć po części doprowadzić do zbawienia i przebłagać Stwórcę. Życie zakonne traktowano jako najdoskonalszą formę zasłużenia się Panu. Tymczasem codzienne praktyki mnisie nie doprowadziły do spokoju duszy Marcina. Przeciwnie, wątpliwości i lęk przed tym, czy godnie sprawuje mszę świętą rozumianą jako Ofiarę Pańską (łac. missa) wzrastały z biegiem czasu. Podjęte studia teologiczne w Erfurcie jedynie pogłębiły trwogę o własne zbawienie. To Johann von Staupitz przekonywał Ludra (jeszcze przed zgrecyzowaniem nazwiska na Luther, Luter) do ujrzenia w Chrystusie konającego z miłości do człowieka Zbawcy i porzuceniu wizji nieprzebłaganego sędziego (WA TR 1, 518 i 526). Opieka duszpasterska i starania Staupitza, by Luder wszystkie zmartwienia powierzył Panu (WA TR 5, 5371), pogłębiła więź obu mnichów, budując szczerą przyjaźń.
Zasada solus Christus (Jedynie Chrystus), powstała około 1513 roku, była rezultatem przemyśleń Marcina Ludra nad teologią Johanna von Staupitza, który w wypowiedzi o podwójnej predystynacji wskazał na Chrystusa jako na nadzieję grzesznika (WA TR 2, 1490). Reformator nie raz przypominał o znaczącym wpływie swojego przeora i duchowego powiernika na zmianę postrzegania Boga i teologii. W WA TR 1,526 jest napisane: "Staupitz rozpoczął doktrynę." ("Staupicius hat die doctrinam angefangen.")
2. Staupitz zainteresował Ludra mistyką niemiecką, w tym Janem Taulerem i jego dziełem "Teologia niemiecka", co miało znaczny wpływ przy formułowaniu tzw. teologii krzyża (theologia crucis).
3. Krótki konflikt między Ludrem, a Staupitzem powstał na skutek różnicy w poglądach nad formą zakonu augustianów, który nie był monolitem. Staupitz pragnął połączyć zreformowane zakony obserwanckie (będące w większości na terenie Saksonii) z jeszcze niezreformowanymi i w ten sposób dokonać reformy tych ostatnich. Jednak pod koniec września 1510 roku w Neustadt nad Orlą przedstawiciele obserwanckich konwentów zakonnych z Norymbergi, Erfurtu, Nordhausen, Kulmbach, Sternberg, Królewca i Himmelspforte opowiedzieli się przeciwko tym próbom. Marcin Luder zawiózł apel siedmiu w/w zakonów do papieża o odrzucenie fuzji obu formacji augustiańskich, co było de facto aktem przeciwko von Staupitzowi. Rozdźwięk między przyjaciółmi nie trwał długo. Po powrocie Marcina z Wiecznego Miasta doszło szybko do pojednania.
4. Johann von Staupitz towarzyszył Ludrowi w podróży do Lipska w październiku 1512 roku, gdzie ten otrzymał kwotę 50 guldenów na rozpoczęcie studiów doktorskich od elektora saskiego Fryderyka III Mądrego z rąk Pfeffingera i Dolziga.
5. Doktor Luder został powołany na stanowisko profesora biblistyki na uniwersytecie w Wittenberdze w 1512 roku za sprawą von Staupitza, którego zastąpił.
6. Johann von Staupitz zachęcał Marcina Lutra do stawienia się na przesłuchanie przed kardynałem Kajetanem w Augsburgu. Do spotkania doszło między 12 a 14 października 1518 roku w pałacu Fuggerów.
7. Z początkiem 1521 roku Staupitz odmówił zaprzeczeniu nauk Lutra, twierdząc, że nie pochodzą one od niego, a od Chrystusa.
Literatura:
1. W. Günter, Johann von Staupitz (ca. 1468–1524). In: Erwin Iserloh (Hrsg.): Katholische Theologen der Reformationszeit. Band 5,1988, 11–31.2. K. Kienzler, Johann von Staupitz. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 10, 1995, 1250–1253.
3. M. Wriedt, Staupitz, Johann von. In: Neue Deutsche Biographie 25 (2013), 95–96.
4. Fr. Posset, The Front-Runner of the Catholic Reformation: The Life and Works of Johann von Staupitz, 2003, 4.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz