„Obalenie argumentu Latomusa” („Rationis Latomianae confutatio”) jest centralnym dziełem wittenberskiego Reformatora w sporze z teologiem z Leuven Jacobusem Latomusem (właściwie: Jacques Masson), który trwał od marca 1520 roku. Ten polemiczny traktat został napisany na zamku Wartburg.
Latomus opublikował w 1521 roku pracę „Articulorum doctrinae fratris M. Lutheri per theologos Lovanienses damnatorum ratio ex sacris literis et weterynarz tractatoribus” (zwaną dalej „ratio” = „argumentem, powodem”), w której - w przeciwieństwie do innych kontrowersyjnych teologów swoich czasów - zajmował się szczegółowo 95 tezami odpustowymi Marcina Lutra z 31.10.1517. Jego uwagę zwracała seria „niedogodności" (=niekonsekwencji). Są to wnioski, przez które tezy Lutra są wyolbrzymione do formy reductio ad absurdum, nie zniekształcając jednak ich znaczenia, że ich zamierzona wypowiedź zamienia się w coś przeciwnego. W drugiej części traktatu Latomus przechodzi do dowodów Pisma Świętego i autorytetu Lutra, i pokazuje, że pogląd Reformatora znacznie różni się od tradycji kościelnej i czasami nie jest on objęty fragmentami biblijnymi lub cytatami Ojców Kościoła. Tutaj twórczość literacka wyrosła z serii wykładów, które prowadził z jakimś duszpasterskim celem, a mianowicie, aby chronić swoich uczniów przed Reformacją, w której Latomus dostrzegał zagrożenie dla zbawienia duszy i przeciwko której chciał przedstawić powierzone mu argumenty do obalenia sensowności Reformy Kościoła. W dalszej dyskusji z doktorem Lutrem Latomus doszedł do wniosku, że nie może podzielać jego rozumienia Pisma Świętego. Opierając się na interpretacji przypowieści o miłosiernym Samarytaninie Lutra (Łk 10, 25-37), zauważa, że jest ona sprzeczna z interpretacją Ojców Kościoła i udowadnia to cytatem z dzieł św. Hieronima. Na tej podstawie dochodzi do wniosku, że Luter lekceważy tradycję interpretacji Kościoła jako całości i czuje, że skłania go do osobistego oświadczenia:
„To jest moje przekonanie, że nie poddam się, dopóki nie zobaczę powodów, aby się od tego uwolnić.” (J. Latomus, Ratio, 326,16f.)
W ten sposób Latomus pokazuje, że nie może postępować zgodnie z metodą Marcina Lutra interpretacji Pisma Świętego ani z rozróżnieniem między donum (Darem) i gratia (Łaską), które wittenberski teolog rozwinął w 95 tezach. Latomus dochodzi do wniosku, że Luter nigdy tak naprawdę nie myślał ani nie mówił o łasce i grzechu, ponieważ rozpoznał pisma święte, ale Ojcowie je odrzucili. W dalszej dyskusji teolog z Leuven podsumował pisma Lutra z lat 1518-19 (WA 1,608,4-16; WA 2,410,35-38) zdaniem: „Każdy dobry uczynek jest grzechem.”
Marcin Luter w „Obaleniu argumentu Latomusa” (WA 8,36-128) udowadnia na podstawie interpretacji Iz 64,5 i Rz 7,19-27, że każdy wierzący jest zarówno grzesznikiem, jak i świętym (simul iustus et peccator), a dzięki Łasce i darowi (donum) dochodzi do „radosnej przemiany” (niem. der fröhliche Wechsel, łac. admirabile commercium) grzesznika poprzez wiarę w Chrystusa. Człowiek staje się Usprawiedliwionym dzięki Chrystusowi i otrzymuje Łaskę, by móc przemienić się (WA 8,111,29-39). Tego nie podzielał Latomus, a różnicę poglądów doktor Luter tłumaczył tym, że teolodzy scholastyczni („sofiści”) nie znają Chrystusa, a przez to nie rozumieją myśli Reformatora (WA 8,126,21-32).
Marcin Luter ukończył traktat 20 czerwca 1521, a w całości został on opublikowany w Wittenberdze w drugiej połowie września. Filip Melanchton nazwał go „Antilatomus” (gr. Αντιλάτομος), czyli dziełem przeciwko Latomusowi.
Literatura:
1. H. Grundmann, Gratia Christi. Die theologische Begründung des Ablasses durch Jacobus Latomus in der Kontroverse mit Martin Luther, 2016, 16, 116.
2. A. Vind, Antilatomus. In: V. Leppin, G. Schneider-Ludorff (Hrsg.), Das Luther-Lexikon, 2015, 66-67.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz