Marcin Luter w cytatach

Wyraźny obraz postawy Lutra wobec ruchu anabaptystów wyłania się z jego pism.  Przekazywane wyłącznie z drugiej ręki Mowy Stołowe zasadniczo nie wykraczają poza ten zapis. Poniżej chcemy zbadać najważniejsze wypowiedzi Lutra w kwestii anabaptystów w porządku chronologicznym. Przede wszystkim istnieją jego wypowiedzi na temat heretyków w ogólności i ich traktowania w pismach z początków Reformacji. W 1520 roku Luter napisał w swoim dziele „Do chrześcijańskiej szlachty narodu niemieckiego”: „... więc nie należy przezwyciężyć heretyków nie ogniem a pismami, tak jak zrobili to dawni ojcowie. Gdyby pokonanie heretyków ogniem było sztuką, to kaci byliby najbardziej uczonymi doktorami na ziemi... ” (WA 6, 455) Lub w podobny sposób gdzie indziej: „Wierzę, że przemoc wobec heretyków bierze się ze strachu, że nie będą w stanie ich pokonać swoimi pismami.” (WA 6,582) Tak często cytowane zdanie pochodzi z roku 1521: „Palenie heretyków jest przeciwko Duchowi Świętemu."...

Od 1529 roku obowiązywał cesarski dekret, na mocy którego karą za przynależność do anabaptystów była śmierć. Dwa lata później wittenberscy teolodzy wprowadzili podobne działania na terenach popierających Reformację. Rozpętało to falę prześladowań anabaptystów w Saksonii i Turyngii, gdzie ruch ten cieszył się sporą popularnością (w Hesji wprowadzono w 1537 roku nakaz rejestru rodzimych anabaptystów, kara śmierci obowiązywała dla zwolenników tego ruchu przybyłych z innych terenów). Jednym z czołowych przedstawicieli nowochrzczeńców w Turyngii był rolnik Fritz Erbe (1500-1548). Po raz pierwszy uwięziony w 1531 roku, został ułaskawiony przez Filipa I Heskiego rok później. Po udzieleniu schronienia anabaptystce Margarethe Koch mimo publicznego zakazu, został ponownie aresztowany w styczniu 1533 i przeniesiony do Eisenach. Elektor Jan Fryderyk I zażądał kary śmierci, ale landgraf heski Filip Wielkoduszny zawahał się, by kogoś stracić za swoje przekonania. Nastąpiła długa korespondencja m...

Pomnik Menno Simonsa w Mątawach. Foto: pl.wikipedia Wczesne osadnictwo mennonickie zaistniało w XVI wieku na Żuławach Wiślanych oraz dalej na południe w Dolinie Dolnej Wisły. Dało ono początek tzw. kolonizacji olęderskiej. Mennonici zasiedlali tereny niezamieszkane, specjalizowali się w regulacji rzek, innych zbiorników wodnych, osuszaniu bagien Rozwojowi ich osadnictwa sprzyjało m.in. wprowadzenie na mocy Konfederacji warszawskiej (1573) szerokiej tolerancji religijnej. Na przestrzeni stuleci części tego środowiska udawały się na emigrację, m.in. do USA, Rosji, Kanady i Ameryki Południowej. Ostatnie rdzenne grupy mennonickie z terenu Polski w granicach ustalonych po II wojnie światowej opuściły terytorium państwa w latach 40. XX w. Pod koniec XVIII stulecia w ramach kolonizacji józefińskiej osadnictwo mennonickie rozpoczęło się na terenie Galicji (głównie w okolicach Lwowa). Większość wiernych skupiła się później w gminie Kiernica-Lwów. Ukaz carski z dnia 8 lutego 1849 r. – Us...

Menno Simons (1496-1561) Menno Simons to niderlandzki reformator religijny, jeden z głównych przedstawicieli pacyfistycznego anabaptyzmu, założyciel mennonitów. W młodości stracił brata w czasie starć między katolikami a anabaptystami. Początkowo zwolennik doktora Marcina Lutra i Marcina Bucera. W 1536 roku poparł ruch anabaptystów z uwagi na kwestię chrztu dzieci. Data jego ponownego chrztu pozostaje nieznana. Menno Simons wkrótce zyskał wielką reputację w ruchu baptystów. Ze względu na częste podróże po całym regionie holendersko-północno-niemieckim i rozległą twórczość literacką jego wpływ na młody ruch stał się tak silny, że anabaptyści z Holandii i Północy Niemiec wkrótce stali się znani jako mennonici. Pierwsze udokumentowane użycie tego terminu znajduje się około 1544/45 w fryzyjskim kodeksie policji. Początkowo jako obca nazwa, pojęcie to było coraz częściej przyjmowane jako samo przez siebie oznaczane przez zbory anabaptystów w Holandii północno-niemieckiej, a później ...

W marcu 1518 roku Marcin Luter opublikował "Kazanie o odpuście i Łasce" (Sermon von Ablaß und Gnade), by przedstawić wiernym swój krytyczny punkt widzenia na kwestie, które poruszył w 95 tezach z 31.10.1517. W scholastycznym rozumieniu sakramentu pokuty, obowiązującym w czasach Reformatora, wyróżnia się jego trzy etapy: skruchę ( contritio ), spowiedź ( confessio ) i zadośćuczynienie ( satisfactio ). Doktor Luter przyporządkował odpust do trzeciego etapu sakramentu pokuty wraz z modlitwą, postem i uczynkami miłosierdzia. Odpust jest formą uwalniania od tych win, które duchowny nakłada na wiernego w treści listu odpustowego, tj. odpuszczone są tylko te grzechy sformułowane w liście odpustowym. Co jednak z innymi winami? Trudno jest sądzić, że nie zadośćuczynimy Bogu za nasze winy całym życiem i dlatego potrzebujemy koncepcji ognia piekielnego, bo Kościół nie nakłada na wiernych tych win, które nie umieliby udźwignąć. Summa summarum: Bóg wybacza nam nasze winy jedynie z Łaski...

38 - Pomimo tego w żadnym wypadku nie należy lekceważyć odpuszczeń i udziałów, które są powierzone papieżowi; są one bowiem, jak już powiedzieliśmy, oznajmieniem odpuszczenia Bożego.