Kacper Cruciger (Starszy)

Kacper Cruciger Starszy (1504-1548)

Ten sekretarz i współpracownik Doktora Lutra wywodził się z rodziny o czeskich korzeniach, w której pielęgnowano tradycje husyckie. 19 października 1513 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie w Lipsku (skąd pochodził). W 1519 był świadkiem dysputy teologicznej między Janem Eckiem a Lutrem. Po wybuchu zarazy w Lipsku (1521) wyjechał do Wittenbergi, rok później powrócił do rodzinnego miasta. 13 kwietnia 1523 roku zaczął ponownie studia na wittenberskiej uczelni. W tym okresie interesował się naukami przyrodniczymi, założył nawet w 1524 roku ogród botaniczny.

17 listopada 1528 roku Kacper Cruciger objął stanowisko profesora teologii i pastora w Kościele Zamkowym w Wittenberdze. Te funkcje piastował, z krótkimi przerwami, aż do śmierci. Cruciger pomagał Lutrowi w tłumaczeniu Biblii, brał udział w dysputach teologicznych (w Hagenau, Wormacji i Ratyzbonie), dawał instrukcję, gdy Filip Melanchton i inni musieli wyjechać. Był jednym z sygnatariuszy Artykułów Szmalkaldzkich. Z pomocą Friedricha Myconiusa latem 1539 roku wprowadził reformację w Lipsku. Rada miejska chciała, żeby pozostał, jednak Luter przyzwał go z powrotem do Wittenbergi. Zmarł 16 listopada 1548 w wieku 44 lat, około godziny 18.00, dwa dni potem jego ciało złożono w kościele, w którym posługiwał (kościele zamkowym).

Jeśli chodzi o życie prywatne Kacpra Crucigera, to w 1524 poślubił byłą zakonnicę z Pomorza i pierwszą autorkę pieśni kościoła ewangelickiego, Elżbietę von Meseritz. Mieli dwoje dzieci: córkę Elżbietę, która jako wdowa poślubiła pierwszego syna Marcina Lutra, Jana (Johannesa) oraz syna – Kacpra Crucigera młodszego (objął po Melanchtonie stanowisko na wittenberskiej uczelni). Owdowiał 2 maja 1535. Rok potem ożenił się ponownie z córką członka rady miejskiej z Lipska, Apolonią Günterode. Kazanie weselne na zamku w Eilenburg wygłosił Doktor Luter. Z tego małżeństwa jest znana córka Apolonia, żona znanego niemieckiego pedagoga Jerzego Mauritiusa.

Literatura:

1. F. W. Bautz, CRUCIGER, Kaspar der Ältere. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL), 1990, 1171.

2. T. J. Wengert, "Caspar Cruciger (1504-1548): The Case of the Disappearing Reformer". Sixteenth Century Journal. Truman State University Press. 20 (3), 1989, 417–441.