Marcin Luter w cytatach

Marcin Luter i Katarzyna von Bora pobrali się w budynku dawnego zakonu augustiańskiego 15 czerwca 1525 roku (wtorek)   o godzinie 17.00 (H. Schilling, Martin Luther Rebell in einer Zeit des Umbruchs, 2014, 325). W Wittenberdze uważano wtorki za szczęśliwe do zawierania małżeństw dni. I tak, zarówno Filip Melanchton (27 listopada 1520), jak i Kacper Cruciger (latem 1524) brali śluby właśnie w ten dzień tygodnia.  W skromnej uroczystości udział wzięli proboszcz Jan Bugenhagen, przyjaciele Justus Jonas, Barbara i Łukasz Cranachowie oraz prawnik Jan Apel. Melanchton, ze względu na ostrą krytykę decyzji Doktora Lutra o ożenku, nie został zaproszony. Ks. Marcin i Katarzyna uklękli przed Bugenhagenem, wysłuchali błogosławieństwa, złożyli sobie przysięgę, po czym pan młody nałożył złotą obrączkę     na palec Katarzyny.   Miał w tym czasie 42 lata a panna młoda – 26. Osobliwym zwyczajem z naszego punktu widzenia było potwierdzenie, że małżeństwo...

Katarzyna von Bora urodziła się 29 stycznia 1499 roku w Lippendorf koło Neukieritsch jako córka zubożałego szlachcica z Miśni i Katarzyny von   Haubitz. Jej matka zmarła dość wcześnie. Trudna sytuacja finansowa zmusiła ojca do podjęcia radykalnej decyzji o usamodzielnieniu córki. Kobiety w tamtych czasach nie miały wielkiego wyboru – albo szły do zakonu, albo wydawano je za mąż lub też zostawały kurtyzanami. Ojciec z macochą zdecydowali się oddać Katarzynę do klasztoru cysterek w Nimbschen (Saksonia). W 1514 roku przyszła żona Doktora Lutra rozpoczęła nowicjat a 8 października 1515 (w wieku 16 lat) złożyła śluby zakonne. Z biegiem lat ruch reformacyjny i postulaty zbuntowanego augustianina z Wittenbergi dotarły za klasztorne mury. 4 kwietnia 1523, w Wielką Sobotę Katarzyna zbiegła z jedenastoma innymi zakonnicami. Pomógł jej w tym kupiec z Torgawy, Leonard Koppe, który dokładnie w wieczór przed Wielkanocą przywiózł do zakonu towary, wypakowywał je i zabierał puste beczki po ...

Niezwykle istotną rolę we wczesnym okresie reformacji odegrał elektor saski, Fryderyk III Mądry. Ten niebywale zręczny polityk był protektorem Doktora Marcina Lutra, chronił go przed atakami przeciwników, wyjednując dla niego u cesarza Karola V nietykalność osobistą podczas Sejmu Rzeszy w Wormacji (1521) oraz ukrywając go w latach 1521/22 na zamku Wartburg. Założył w 1502 roku uniwersytet w Wittenberdze a sprowadzając do tego niewielkiego miasta znakomitych artystów i uczonych, doprowadził do rozkwitu architektonicznego i kulturalnego całej Saksonii.  Fryderyk III Mądry był znany ze swojej głębokiej pobożności. Jego kolekcja 19 000 relikwii, dająca odpust na około dwa miliony lat, okryła się sławą w całej ówczesnej Europie. W 1518 roku elektor otrzymał od Leona X najwyższe papieskie odznaczenie dla władcy katolickiego -   Złotą Różę. W zamian za to miał doprowadzić do wysłania swojego nieposłusznego profesora uniwersyteckiego na proces o herezję do Rzymu. Władca Sakson...

L. Rosenfelder, Książę Albrecht Hohenzollern przyjmuje Wieczerzę Pańską po raz pierwszy w rycie luterańskim w kościele katedralnym w Królewcu, 1852 W latach 1519–1521 ostatni mistrz zakonu krzyżackiego Albrecht Hohenzollern (siostrzeniec polskiego króla Zygmunta I Starego) prowadził z Polską wojnę. Po przegranej zakon znalazł się w trudnym położeniu i właśnie w tym liczni historycy szukają przyczyn nawiązania kontaktu przez Albrechta z Wittenbergą. Jednak, jak pokazują pisma na skutek klimatu intelektualnego epoki renesansu, proces laicyzacji w Prusach Krzyżackich postępował nie tylko wśród braci zakonnych, jak i wyższego duchowieństwa diecezjalnego. Zachowane były jednak zewnętrzne pozory religijności. W 1519 odbyła się wielka procesja wielkopostna, w której obok Albrechta uczestniczyli m.in.: jego brat Wilhelm, książę brunszwicki Erich oraz biskupi sambijski i pomezański. W roku tym Mistrz Krzyżacki odbył też pielgrzymkę do Świętej Lipki, do istniejącej wówczas tam kaplicy (druga...

Filipowi Melanchtonowi przypisywano autorstwo słowa "psychologia". Stało się tak dzięki Wilhelmowi Volkmannowi, który rozpowszechnił to stwierdzenie. W 1879 roku André Lalande sprawdził tę informację i odkrył, że w żadnym z dzieł Melanchtona słowo "psychologia" nie było użyte. Przyczyną tej pomyłki było dziewiętnastowieczne wydanie dzieł Melanchtona, a przede wszystkim wstęp Cardusa G.Bretschneidera poprzedzający księgę "Liber de anima". Bretschneider napisał tam: "Ta księga Melanchtona, pierwszego pośród znanych Niemców, traktuje o psychologii". Pierwszą osobą, która w druku zastosowała słowo psychologia był więc Goclenius. Literatura: Wielka Encyklopedia Powszechna PWN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, 587.

A. Dürer, Filip Melanchton, 1526 Po przybyciu do Wittenbergi Filip Melanchton wynajmował skromny dom, nazywany przez niego budą. Mieszkał tam ze swymi pomocnikami. Marcin Luter obawiał się o jego zdrowie, które mogłoby być nadszarpnięte prowadzeniem domostwa jedynie przez mężczyzn: niewystarczające warunki higieniczne itp. Chcąc poprawić warunki życiowe Melanchtona a jednocześnie zatrzymać go w Wittenberdze, reformator znalazł w 1520 roku kandydatkę na żonę dla Filipa. Sam zainteresowany nie był zachwycony tym pomysłem. Młody, wiecznie zapracowany, z pogranicza pracoholizmu profesor obawiał się, że życie prywatne zahamuje jego pracę naukową. Tym niemniej Lutrowi udało się ożenić Filipa z Katarzyną (1497-1557), córką kupca tkanin i burmistrza Wittenbergi, Hansa Krappa. Miało to miejsce 27 listopada 1520 roku. Luter, który wywarł znaczący wpływ na zawarcie tego raczej niechcianego małżeństwa, wiedział, że z czasem Filip i Katarzyna docenią się wzajemnie i zbudują wspólno...

      Doktor Marcin Luter jako banita nie mógł opuszczać terytorium podległego elektorowi saskiemu, rola reprezentanta i rzecznika protestantów podczas kolejnych sejmów Rzeszy i rozmów religijnych przypadła Melanchtonowi. Doświadczenia poczynione podczas Sejmu w Augsburgu w 1530 roku pokazały, że jest on w stanie sformułować podstawę doktrynalną możliwą do przyjęcia przez wszystkich zwolenników Reformacji. Opracowana przez niego Konfesja Augsburska, która do dnia dzisiejszego uchodzi za najważniejszą księgę wyznaniową luteranizmu, nie odchodziła w żadnym punkcie od poglądów Lutra, aczkolwiek unikała jego antykatolickich sformułowań. Lutrowi brakowało tego charyzmatu, który kwalifikował Melanchtona na partnera rokowań: sztuki myślenia w kategoriach konwergencji, umiejętności wczuwania się w racje strony przeciwnej oraz zrozumiałego i niepolemicznego przedstawiania przeciwnikowi własnego stanowiska. Wspomniane cechy Melanchtona miały też negatywn...

Doktor Marcin Luter miał 168 cm a Filip Melanchton – 150 cm wzrostu. Literatura: 1.  https://www.handelszeitung.ch/archiv/der-grosse-zeigt-sich-die-grosse 2. Th. Greif, Sonntagsblatt THEMA „Philipp Melanchthon“, Ausgabe 1/2010, 4-12; w internecie:  https://www.melanchthonkirche-ziegelstein.de/wer-war-melanchthon/