 |
| Zakon Kongregacji Windesheim w Paring |
Zgromadzenie wyłoniło się z pierwotnej wspólnoty świeckiej Braci Wspólnego Życia. Jej duchowością jest devotio moderna, która osiągnęła swój pełny rozkwit wraz z kanonikiem Thomasem von Kempen, autorem znanego na całym świecie dzieła „Naśladowanie Chrystusa”. Jego nazwa pochodzi od klasztoru Windesheim niedaleko Zwolle (Holandia), który został otwarty 17 października 1387 roku.
Dzięki wysiłkom reformatorskim kanonika Johannesa Buscha (1400–1480) z Hildesheim zgromadzenie rozprzestrzeniło się szczególnie w północno-zachodnich Niemczech. Klasztor Frenswegen był pierwszym niemieckim klasztorem, który w 1400 roku dołączył do kongregacji Windesheim. Inne klasztory obejmowały klasztor Herrenleichnam w Kolonii, klasztor Gaesdonck, klasztor Böddeken w klasztorze Paderborn, klasztor Kirschgarten i klasztor Höningen w pobliżu Wormacji, klasztor Rebdorf i klasztor Birklingen w Bawarii oraz klasztor Riechenberg niedaleko Goslar. Grauhof w klasztorze Hildesheim został również odnowiony po ponownej katolicyzacji w 1643 roku przez kanoników Windesheim. Miejscowy przeor Bernhard Goeken był przeorem generalnym zgromadzenia od 1715 do 1726 roku. W Szwajcarii do zgromadzenia dołączyli św. Leonhard w Bazylei, Beerenberg w Winterthur i św. Marcin w Zurychu.
Kanonicy regularni św. Augustyna
Ponowny renesans kanoników regularnych nastąpił na przełomie XIV/XV wieku, pod wpływem ruchu pobożnościowego określanego mianem devotio moderna. W 1386 uczniowie Gerarda Groote (zm. 1384) przyjęli regułę św. Augustyna i założyli w Niderlandach Kongregację Windesheim, o bardziej scentralizowanej strukturze, wzorowanej na takich zakonach jak cystersi, dominikanie czy franciszkanie. Z Niderlandów i Niemiec idee devotio moderna przenikały też do Włoch, gdzie padły pod koniec XIV wieku na podatny grunt. Grupa weneckich arystokratów, w tym Antonio Correr i Gabriele Condulmer, założyła nową wspólnotę, początkowo w S. Nicolo al Lido, a od 1404 w S. Giorgio in Alga. W 1406 wuj Antonio Correra i Condulmera, kardynał Angelo Correr, został papieżem w rzymskiej obediencji pod imieniem Grzegorz XII. Powołał on obu swych krewnych do Kolegium Kardynalskiego i jako papież wspierał powstawanie nowych wspólnot kanoników regularnych w Italii. W 1408 roku nadał kanonikom regularnym kościół S. Salvatore w Lucceto. Dzięki kanonikom regularnym z S. Salvatore doszło do odnowienia wspólnoty kanonickiej w S. Maria di Reno, która w 1418 ponownie stała się ośrodkiem prężnej kongregacji. Kilka lat później ruch odrodzenia życia kanonickiego dotarł także na Półwysep Iberyjski, gdzie powstała kongregacja św. Jana Ewangelisty (1427), organizująca misje w Kongo, Etiopii i Indiach. Godne uwagi są poniższe wysiłki tego zakonu:
- uczenie klerykόw reguły Augustyna z Hippony (wzrost ich wykształcenia)
- świadoma decyzja kształcenia klerykόw
Kartuzi to katolicki zakon męski i żeński o bardzo surowej regule, założony w 1084 roku przez Brunona z Kolonii. Reguła zakonna, zwana „Consuetudines Cartusiae”, została spisana przez piątego przeora Wielkiej Kartuzji, Guigo I już po śmierci założyciela. Nazwa pochodzi od zlatynizowanej nazwy pierwszej siedziby kartuzów – La Grande Chartreuse pod Grenoble we Francji (łac. Cartusia).
W średniowieczu mnisi zajmowali się głównie przepisywaniem ksiąg i studiowaniem pism Ojców Kościoła. Kartuskie klasztory słynęły ze wspaniałych bibliotek, a kartuscy mnisi uchodzili za najlepiej wykształconych. W strukturze zgromadzenia zachowany jest podział na 3 grupy: mnichów chórowych (ojców), braci konwersów (składających śluby monastyczne) oraz braci donatów, zwanych również laikami (bracia żyjący wg reguły zakonnej, lecz bez ślubów monastycznych). Formacja mnichów trwa 7 lat, w tym czasie mnisi podejmują studia teologiczne (profesorowie przyjeżdżają z wykładami do klasztoru), każdy mnich niezależnie od chóru może podjąć studia. Nieustanny rozwój duchowy i intelektualny jest wpisany w regułę zakonną. Każdy kartuski mnich dąży do osiągnięcia doskonałości duchowej i całkowitego oddania się Bogu poprzez szereg praktyk charakterystycznych tylko dla zakonu kartuzów, (Drabina Guigona II).
Zakon Świętego Augustyna
To zgromadzenie zakonne powstałe 1 marca 1256 roku po zjednoczeniu różnych wspólnot eremickich, które żyły według reguły św. Augustyna.
Augustianie są zaliczani do zakonów żebraczych. Ich ubiorem jest czarny habit z kapturem i skórzanym pasem. Prowadzą oni działalność naukową, misyjną, społeczną oraz pracują wśród ludzi chorych, ubogich, upośledzonych i odrzuconych na margines społeczeństwa.
Podobnie jak franciszkanie i dominikanie, augustianie byli również zorientowani na ideały „ewangelicznego” (tzn. zgodnego z Ewangelią) ubóstwa i „apostolskiego” (tj. wczesnochrześcijańskiego, apostolskiego) braterstwa. Miało to m.in. w tym, że nie było zasadniczej różnicy w statusie pomiędzy księżmi i braćmi świeckimi, przy czym ci ostatni również mieli pełne prawo głosu na kapitułach (zgromadzeniach) i w zasadzie mieli dostęp do wszystkich urzędów. W kwestii ubóstwa augustianie byli mniej rygorystyczni niż franciszkanie. Na przykład nie została jasno rozstrzygnięta kwestia, czy brat może posiadać własność prywatną w określonych granicach.
Zakon ten zyskał szczególne znaczenie historyczne, gdyż był zakonem Marcina Lutra. Reformator zdobył wykształcenie teologiczne jako mnich augustianów i dzięki zakonowi uzyskał stanowisko profesora teologii w Wittenberdze, co umożliwiło mu wysłuchanie w sporze o odpusty.
Luter wstąpił do zakonu augustianów w Erfurcie 17 lipca 1505. Klasztor erfurcki był liczebnie ważną gałęzią zakonu. W 1508 roku żyło tu poświadczonych 52 mnichów. Szczególnym zadaniem klasztoru było „studium ogólne” (studium generale) mające na celu kształcenie kolejnego pokolenia zakonu, istniejącego od XIV wieku. Było ono ściśle powiązane z Uniwersytetem w Erfurcie: jednego z profesorów teologii zawsze zapewniali augustianie. Nie wiadomo, dlaczego Luter zdecydował się wstąpić do tego zakonu. W tym czasie istniało 17 rozmaitych wspólnot zakonnych w Erfurcie. Wiadomo, że augustianie codziennie czytali Biblię, co znalazło odzwierciedlenie w teologii Marcina Lutra w kolejnych latach.
Literatura:
1. G. C. Trombelli, Memorie istoriche concernenti le due canoniche di S. Maria di Reno e di S. Salvatore insieme unite, Bolonia 1752.
2. I. Gay, Mgr Scarcella élu abbé primat. In: Le Nouvelliste, 8.08.2022.
3. H.N. Garner, Atlas over danske klostre, 1968, 19.
4. W. J. Górczyk, Augustianie w Ciechanowie. Zarys dziejów konwentu do kasaty w 1864 roku, Notatki Płockie, 2021.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz