Posty

Wyświetlanie postów z styczeń, 2024

Marcin Luter i okulary

Obraz
Apostoł Piotr z okularami, kościół św. Jakuba, Rothenburg Niemiecki termin Brille  pochodzi od późnego średnio-wysoko-niemieckiego słowa berille (liczba mnoga grecko-łacińskiego beryllus , łac. także berillus ). To z kolei wywodzi się z mineralnego berylu Be 3 Al 2 Si 6 O 18 . Polskie określenie  okulary  pochodzi z łaciny (ocularium = otwór dla oka (oculus) w hełmie). Według Chryzypa Archimedes († 212 p.n.e.) studiował prawa załamania soczewek i nosił kryształ przymocowany do głowy w celu korekcji wzroku. Najwyraźniej jego odkrycie nie zostało wykorzystane w starożytności. Podobno cesarz Neron obserwował walki gladiatorów przez okulary, ale nie miały one efektu załamania światła. Książka „Skarb optyki” arabskiego matematyka, astronoma i optyka Alhazena († ok. 1040) dostarczyła nowych koncepcji w tym zakresie po przetłumaczeniu na łacinę około 1240 roku i udostępnieniu w bibliotekach klasztornych. Alhazen opisał efekt powiększający segmentu szklanej kuli, późniejsze...

Piotr Żyła o Kościele Ewangelickim

Obraz
Muzeum Reformacji w Mikołajkach. Foto: Mazury24.eu W złożonym świadectwie Piotra Żyły, skoczka narciarskiego, olimpijczyka z Soczi, Pjongczang i Pekinu, wielokrotnego medalisty mistrzostw Polski, czytamy: „ Czym jest dla mnie Kościόł Ewangelicki? Posłużę się pewnym przykładem, ktόry jest mi najbliższy. Kościόł jest jak skocznia. Od dzieciństwa siadamy w ławce w Kościele jak na tej belce, gdzie rodzice nas przyprowadzają na „Boże treningi”, a księża i katecheci uczą, jak stawiać kroki na drodze przykazań. Gdy ustawimy „narty” w wyznaczonych rowkach, wreszcie powiadają: „jedź drogą Słowa Bożego”. Ale na tym skocznia się nie kończy, ma jeszcze prόg. W pewnym momencie życia trzeba oddać wspaniały skok dla Jezusa. Z pomocą Ducha Świętego trzeba skoczyć tak, aby inni zachwycili się i sami chcieli stanąć na Bożej skoczni. Trzeba być w życiu niczym skoczek, a Duch Święty „wieje” i daje możliwość wspaniałego lotu!” Tekst znajduje się w Muzeum Reformacji w Mikołajkach ( TUTAJ ).

Piernik z XVI wieku

Obraz
Piernik. Foto: mojewypieki.pl Piernik: Do zrobienia ciasta piernikowego potrzeba 500 g mąki, 150 g miodu spadziowego, 5 jaj, 125 g posiekanych migdałów, 1 łyżkę stołową soku owocowego, pół cytryny, 1 łyżeczkę cynamonu, szczyptę goździków i szczyptę soli. Jaja i mąkę zmieszać i ucierać do jednolitej masy, potem dodać inne składniki. Tak powstałe ciasto piernikowe o grubości 1 cm pokroić i ułożyć na blasze w równym odstępie. Piec dopiero następnego dnia w temperaturze 180 stopni przez ok. 25 minut. L. Vogt, Das Luther-Melanchthon Kochbuch, Lindemann Verlag GmbH 2015, 73.

„An die Ratsherren aller Städte deutschen Lands“

Obraz
Na początku 1524 roku Marcin Luter zwrócił się do elity przywódczej miast niemieckich, namawiając ją do krzewienia oświaty chrześcijańskiej. Tekst „Do radnych wszystkich miast niemieckich krajów” („An die Ratsherren aller Städte deutschen Lands“), pierwotnie wydrukowany w języku niemieckim przez Łukasza Cranacha Starszego w Wittenberdze, szybko się rozprzestrzenił (oryginalna okładka obok). W tle powstania traktatu stoją upadek systemu szkolnego w Wittenberdze, swoisty spadek liczby zapisów na uniwersytety w całej I Rzeszy na początku lat dwudziestych XVI wieku, a także radykalne grupy reformatorskie i spirytualistyczne, wśród których przeważały tendencje krytyczne wobec edukacji. Marcin Luter nawiązuje do przykazania Bożego, którego muszą przestrzegać władze świeckie, którym powierzono zadania wychowawcze. Kościół i w wielu przypadkach rodzice nie wypełnili tego nakazu. Treści edukacyjne mają podłoże teologiczne: cała nauka, przede wszystkim filologia i gramatyka, służy jednemu celowi...

Audytorium Kalwina w Genewie

Obraz
Audytorium Kalwina. Foto: auditoirecalvin.ch Auditoire de Calvin to kaplica w centrum starówki genewskiej, historyczne miejsce dla Kościołów Reformowanych. Znajduje się przy Place de la Taconnerie, tuż obok katedry św. Piotra. Jest to niewielka kaplica z XV wieku, wzniesiona w stylu surowego gotyku w miejscu budowli sakralnej z V wieku. Wystrój wnętrza pochodzi z XVI wieku. Zbierali się tu protestanci ze Szwajcarii, Francji, Niderlandów, księstw niemieckich i z Italii a nauczali wybitni reformatorzy. Od kiedy wprowadzono reformację w Genewie (1536) Jan Kalwin prowadził tu godziny biblijne o 7.00 każdego poranka. W latach 50-tych XVI stulecia w Audytorium głosił kazania John Knox, który rozwinął wiele pomysłów umożliwiających reformację w Szkocji. Od 1559 miejsce służyło jako sala wykładowa uniwersytetu genewskiego. Na przestrzeni lat stan budynku uległ znacznemu pogorszeniu. W 1954 roku Światowy Alians Kościołów Reformowanych podpisał porozumienie z Kościołem Reformowanym Genewy a 5 ...

Krótkie rozważania o tezach heidelberskich z 26 kwietnia 1518

Obraz
Heidelberg, stare miasto Doktor Marcin Luter brał udział w dyspucie heidelberskiej (Disputatio Heidelbergensis) 26 kwietnia 1518 roku, z tej okazji przygotował 28 tez teologicznych ( TUTAJ ) i 12 filozoficznych ( TUTAJ ). W dzisiejszym poście pragnę odnieść się do ich treści: Teza 1 - Prawo Boże (Zakon) nie może doprowadzić człowieka do sprawiedliwości. Reformator argumentuje swoje stanowisko zarówno biblijnie (Rz 3; 5 i 7) jak i przywołując dzieło Augustyna z Hippony „De spiritu et littera” („O duchu i literze”). Komentarz do tezy zdaje się koncentrować na wymienianych wersetach z listu Pawła do Rzymian, podkreślając rolę Pisma w linii argumentacyjnej. Teza 2 – Dobre uczynki prowadzą w jeszcze mniejszym stopniu do usprawiedliwienia człowieka. Gdyby tak było, mogłyby one prowadzić do pychy. Luter opiera swoje stanowisko na stosownych wersetach biblijnych. Teza 3 – Uczynki człowieka wydają się piękne i dobre „na zewnątrz”, wewnętrznie są brzydkie (Mt 23), ponieważ szukają pochwały i uz...