wtorek, 4 maja 2021

Uprowadzenie na zamek Wartburg

Uprowadzenie Marcina Lutra 4 maja 1521 roku
 
W drodze powrotnej z Möhra do Eisenach zainscenizowano atak pięciu uzbrojonych ludzi na tajne polecenie elektora Fryderyka III Mądrego w pobliżu zamku Altenstein. Woźnicy grożono podniesioną kuszą. Johann Petzensteiner wyskoczył z wozu i uciekł pieszo. Mikołaj von Amsdorff wiedział, o co chodziło. Marcin Luter mógł zabrać Biblię hebrajską i Nowy Testament, a potem został wyciągnięty z wozu i pod jego adresem padły przekleństwa. Reformator musiał biec obok jeźdźców, aż wszyscy zniknęli z pola widzenia. Potem posadzono go na konia. Wydarzenie miało miejsce ok. 20 km od zamku Wartburg. Grupa uzbrojonych mężczyzn pod dowództwem rycerza Burkharda Hund von Wenckheima z Gothy dotarła wraz z Lutrem do zamku Wartburg około godziny 23:00. Biorąc pod uwagę stan ówczesnych dróg, w ciągu godziny było można pokonać konno 6 km, czyli podróż trwała ok. 3,5-4 godzin. Pomieszczenia mieszkalne dla wittenberskiego Reformatora przygotował Hans von Berlepsch. Wcześniej historycy byli zgodni, iż nieopodal Steinach Marcin Luter został uprowadzony, a protestantyzm XIX wieku podkreślał heroiczną postawę i swoiste martyrium wittenberskiego teologa na Sejmie Rzeszy i w drodze powrotnej. Dokładny opis uprowadzenia podają trzy Mowy Stołowe: WA TR 5, 5351; 5375b i 5375d. Zgodnie z nowszymi badaniami nie jest to takie oczywiste. Prawdopodobnie doktor Luter wiedział, że elektor saski Fryderyk III Mądry zechce go „uprowadzić” zanim zrobią to wojska cesarza lub ludzie papieża po jawnym afroncie podczas przesłuchania w Wormacji 18 kwietnia 1521.

Pomnik Lutra nieopodal Steinbach. Foto: K. Basiński

Pomnik Lutra w pobliżu Steinbach (miasto Bad Liebenstein, powiat Wartburg) jest zabytkiem kultury i  został wzniesiony w 1857 roku z inicjatywy księcia Bernharda Ericha Freunda z Saksonii-Meiningen i upamiętnia upozorowane schwytanie Marcina Lutra  4 maja 1521 w drodze powrotnej z Sejmu Rzeszy w Wormacji do Wittenbergi przez żołnierzy elektora Fryderyka III Mądrego. Około dwóch kilometrów na południowy zachód od pomnika Lutra znajduje się zamek Altenstein z parkiem.

Pomnik Lutra niedaleko Steinbach. Foto: K. Basiński

Pomnik o wysokości około dziesięciu metrów wykonany jest jako obelisk z piaskowca z Seeberg. Ma kształt kwadratowej kolumny, której boki zwieńczone są rzęsami. Nad nią wznosi się delikatny szczyt zwieńczony piramidą. Kolumna spoczywa na trójkondygnacyjnej ścianie fundamentowej. Kamień pamiątkowy otoczony jest żeliwnym ogrodzeniem urządzonym w stylu neogotyckim.

Ustalenia miejsca, w którym przedstawiciele elektora w drodze powrotnej z Wormacji (Worms) uprowadzili Marcina Lutra, podjęto zapewne po latach. Za punkt orientacyjny posłużyło źródło wystające z wydatnego buka na jezdni.

W wyniku silnej burzy, która szalała w zachodniej Turyngii w tym samym czasie co zaćmienie słońca po południu 18 lipca 1841 roku pień buka Lutra pękł na wysokości trzech metrów i po uderzeniu pioruna ocalała jedynie ostatnia gałąź. Drewno i patyki z buku Lutra zostały przekazane parafii ewangelickiej w Steinbach, a rzemieślnicy wykonali z niego pamiątki. W 1873 roku na cmentarzu katedralnym w Lubece zasadzono odgałęzienie, gdzie do dziś rozwinęło się w wielki buk. 

Paul Thumann, Przybycie Marcina Lutra na zamek Wartburg, 1873

Marcin Luter przebywał na zamku Wartburg od 4 maja 1521 do 1 marca 1522 (z krótką przerwą 4-9 grudnia 1521, gdy odwiedził potajemnie Wittenbergę), czyli prawie 300 dni.

Literatura:

1. G. Schuchardt, Wartburg. In: V. Leppin, G. Schneider-Ludorff (Hrsg.), Das Luther-Lexikon, 2015, 748-749.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz