 |
| Logo Trzynastego Zgromadzenia ŚFL |
Zgromadzenie Ogólne Światowej Federacji Luterańskiej jest najwyższym organem decyzyjnym Światowej Federacji Luterańskiej i zbiera się zwykle co 6 lat. Zgodnie z wewnętrznymi regulacjami ŚFL każdy region reprezentuje co najmniej 40% kobiet, 40% mężczyzn i 20% młodzieży. Ponadto Światowa Federacja Luterańska dąży również do zachowania równowagi pomiędzy delegatami świeckimi i ordynowanymi. Zgodnie z danymi statystycznymi z 2016 roku 119 ze 145 Kościołów członkowskich (tj. 82%) ordynuje kobiety na duchownych i liczba ta stale wzrasta.
Gospodarzem trzynastego Zgromadzenia Ogólnego jest Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP, jeden z członków założycieli Światowej Federacji Luterańskiej. Pomysł organizacji Zjazdu ŚFL w Polsce dojrzewa ł od 2014 roku, jednak kamieniem milowym okaza ły się wydarzenia Jubileuszu 500-lecia Reformacji w 2017 roku. Kościół ewangelicko-augsburski zorganizował wtedy szereg działań, w tym uroczyste nabożeństwo i sesję na Zamku Królewskim. W obchodach wzięli udział przedstawiciele ŚFL (Prezydent ŚFL bp Munib Younan oraz Sekretarz Generalny ŚFL ks. dr Martin Junge). Swoją obecnością zaszczycili goście międzynarodowi oraz ekumeniczni, członkowie rozmaitych Kościołów chrześcijańskich, w tym także Kościoła rzymskokatolickiego z Prymasem Polski arcybiskupem Wojciechem Polakiem oraz przedstawiciele władz państwowych z Prezydentem RP Andrzejem Dudą. Biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczpospolitej Polskiej Jerzy Samiec wyraził nadzieję, że Zgromadzenie Ogólne ŚFL będzie okazją do złożenia „odważnego świadectwa płynącego z naszej wiary w Jezusa Chrystusa”.
Podczas obrad Rady Światowej Federacji Luterańskiej w Genewie w 2019 roku delegacja z Polski w składzie: zwierzchnik Kościoła bp Jerzy Samiec, Prezes Synodu ks. dr Adam Malina oraz koordynator ds. kontaktów zagranicznych Anna Wrzesińska, zaprezentowała region Europy Centralnej, Polskę i Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce. To właśnie wtedy zdecydowano, że Trzynaste Zgromadzenie Ogόlne ŚFL odbędzie się w kraju nad Wisłą. Rada powołała dodatkowo ośmioosobowy Światowy Komitet Organizacyjny Zgromadzania. Członkowie komitetu reprezentują siedem regionów ŚFL. W skład wchodzi dwoje przedstawicieli z regionu Europy Środkowo-Wschodniej, bp dr Tamás Fabiny (Kościół Ewangelicki na Węgrzech) i Kadre Arikatnen (Estoński Kościół Ewangelicko-Luterański). Pozostali członkowie to: Colleen Elizabeth Cunningham (Afryka); Leone Chau (Azja); ks. Gustavo Gómez, (Ameryka Łacińska i Karaiby); ks. Katherine Altenburg, (Ameryka Północna); Amanda Carlshamre (kraje nordyckie), ks. Klaus Rieth (Europa Środkowo-Zachodnia).
Oficjalna prezentacja logo Trzynastego Zjazdu odbyła się 28 kwietnia 2021 podczas spotkania Światowego Komitetu Organizacyjnego Zgromadzania. Łączy ono w sobie temat Zgromadzenia, wartości ŚFL oraz lokalny kontekst Zgromadzenia. Trzy symbole, reprezentujące Ciało, Ducha i Nadzieję, ukazują jedność w Ciele Chrystusa, inspirowaną przez Ducha Świętego i powołaną do niesienia światu przemieniającej nadziei i miłości Boga. Jego autorką jest Kristen Opalinski, amerykańska graficzka polskiego pochodzenia -„Nie byłam dotąd tak bardzo podekscytowana ani nie czułam się tak osobiście związana z żadnym projektem” – powiedziała. Biskup dr Támas Fabiny, przewodniczący Światowego Komitetu Organizacyjnego Zgromadzania, dodał: „Jest to kolorowe i żywe logo, które dobrze oddaje temat Zgromadzenia - Jedno Ciało, jeden Duch, jedna Nadzieja”.
Organizacja tak wielkiego wydarzenia wymagała nie lada kunsztu logistycznego. W miesiącach poprzedzających Zgromadzenie odwiedzały Polskę liczne delegacje zagraniczne. Duchowe przygotowanie do imprezy odbywało się w ramach cyklu modlitw o Kościoły członkowskie ŚFL. Dodatkowo miały miejsce spotkania przygotowawcze dla kobiet (Wrocław), mężczyzn (Kraków) i młodzieży (Wisła Malinka).
Tematem przewodnim Trzynastego Zgromadzenia Światowej Federacji Luterańskiej jest Jedno Ciało, Jeden Duch, Jedna Nadzieja. Nawiązuje on do refleksji, że w podzielonym świecie, jesteśmy powołani do jedności w ciele Chrystusa. Temat pochodzi z Listu do Efezjan 4,4:
Obrady Zgromadzenia odbyły się w Centrum Konferencyjnym ICE w Krakowie. Program Zgromadzenia Ogólnego obejmował rozmaite wydarzenia - od ceremonii otwarcia, nabożeństw, modlitw, godzin biblijnych i odwiedzin, po sesje plenarne i sesje robocze, a jego program opierał się na trzech filarach. Pierwszym z nich to świętowanie wiary Wspólnoty, łączącej ją ponad kontekstami i kulturami. Jest ona potwierdzana w nabożeństwie, Eucharystii i modlitwach, poczynając od inauguracyjnego nabożeństwa komunijnego 13 września. Drugi filar programu stanowił podejmowanie decyzji. Obok sesji roboczych uczestnicy Zgromadzenia zajmowali się także kwestiami statutowymi, przeprowadzać wybory, przede wszystkim na stanowiska wiceprezydentów ŚFL i członków Rady. Nowymi wiceprezydentami tej organizacji są: dr Arnfrithur Gudmundsdottir (Ewangelicko-Luterański Kościół Islandii), Biskup Chun-Wa Chang (Kościół Ewangelicko-Luterański w Hongkongu), Biskup Tamas Fabiny (Kościół Ewangelicki na Węgrzech), Biskup Kristina Kühnbaum-Schmidt (Ewangelicko-Luterański Kościół Północnych Niemiec), Katherine Gohm (Ewangelicko-Luterański Kościół w Kanadzie), Izabela Reimann Gnas (Kościół Ewangelicko-Luterański w Brazylii) oraz dr Yonas Yigezu Dibisa (Etiopski Kościół Ewangelicki Mekane Yesus). Trzeci filar programu oparto na wzajemnym poznaniu poprzez wspólną refleksję. Obejmował on godziny biblijne, dyskusje w grupach, tematyczne sesje plenarne, przemówienie inauguracyjne, grupy modlitewne i spotkania regionów, jarmark, spotkania i wizyty. Częścią programu była wizyta w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz-Birkenau. Był to czas wspólnych modlitw, muzykowania i wymiany doświadczeń.
Sekretarz generalna ks. dr Anne Burghardt i przewodniczący Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan kardynał Kurt Koch odczytali 19 września „Wspólne słowo” dotyczące relacji luterańsko-rzymskokatolickich:
„ROZDZIAŁ 1
Pośród świata, który cierpi z powodu wojny i przemocy w wielu formach, pośród polaryzacji dzielących ludzką rodzinę, wzmacniamy nasze zobowiązane wobec jedności Kościoła. Ekumeniczny impuls jest świadectwem Bożego Ducha, który chce pojednać ludzkość i całe stworzenie. Dziś, podczas tej uroczystości, wspominamy „jeden chrzest na odpuszczenie grzechów” (Nicejsko-Konstantynopolitańskie Wyznanie Wiary). Z wdzięcznością przywołujemy sakramentalny fundament naszej jedności i odnawiamy naszą wiarę w Trójjedynego Boga.
Starochrześcijańskie wyznanie z Nicei, którego 1700. rocznicę będziemy świętować w 2025 roku, tworzy ekumeniczną więź, której źródłem jest Chrystus. Już w 1965 roku, przed zakończeniem Soboru Watykańskiego II, katolicy i luteranie w USA mogli wspólnie zaświadczyć: „Wyznanie, że nasz Pan Jezus Chrystus jest Synem Bożym, Bogiem z Boga, zapewnia nas wciąż, że jesteśmy prawdziwie zbawieni, gdyż tylko On, który jest Bogiem, może nas zbawić” (Status Wyznania Nicejskiego jako Dogmatu Kościoła, Oświadczenie Podsumowujące, Baltimore, 7 lipca 1965).
ROZDZIAŁ 2
Bóg usprawiedliwia nas w Chrzcie. We Wspólnej deklaracji w sprawie nauki o Usprawiedliwieniu (WDU) luteranie i katolicy wyznają wspólnie: „Tylko z łaski i w wierze w zbawcze działanie Chrystusa, a nie na podstawie naszych zasług zostajemy przyjęci przez Boga i otrzymujemy Ducha Świętego, który odnawia nasze serca, uzdalnia nas i wzywa do dobrych uczynków.” (15). Katolicy i luteranie cieszą się wspólnie z osiągniętego porozumienia nt. usprawiedliwienia. Wyzwoleni przez Bożą łaskę i przebaczenie, jesteśmy złączeni przez chrzest i wiarę. Jesteśmy jednak świadomi „historii naszego podziału, której nie możemy odwrócić, [ale] która może jednak stać się częścią naszej historii pojednania.” (por. Wstęp do włoskiego tłumaczenia, 3 stycznia 2021).
Egzystencjalne postrzeganie istniejącej już jedności między luteranami a katolikami, mimo pozostających różnic, pobudza tęsknotę za pełną, widzialną jednością. Międzynarodowy dialog katolicko-luterański wniósł swój wkład do historii pojednania szczególnie poprzez Wspólną deklarację w sprawie nauki o usprawiedliwieniu. „Jak człowiek osiąga zbawienie?” – to kluczowe pytanie, które w XVI wieku doprowadziło do podziału zachodniego chrześcijaństwa, odnalazło w 1999 roku wspólną odpowiedź: „Usprawiedliwienie jest odpuszczeniem grzechów (Rz 3,23–25; Dz 13,39; Łk 18,14), wyzwoleniem z dominującej mocy grzechu i śmierci (Rz 5,12–21) i od przekleństwa zakonu (Ga 3,10–14). Jest ono przyjęciem do społeczności z Bogiem, już teraz, lecz w sposób doskonały dopiero w przyszłym Królestwie Bożym (Rz 5,1n.). Jednoczy z Chrystusem, z Jego śmiercią i zmartwychwstaniem (Rz 6,5). Dokonuje się przez przyjęcie Ducha Świętego w chrzcie jako włączeniu do jednego ciała (Rz 8,1n.9n.; 1 Kor 12,12n.). Wszystko to pochodzi wyłącznie od Boga ze względu na Chrystusa z łaski przez wiarę w Ewangelię o Synu Bożym (Rz 1,1–3).” (WDU 11).
Luteranie i katolicy uznają usprawiedliwienie za rzeczywistością sakramentalną, która jest przyjmowana w Chrzcie. Usprawiedliwienie jako sakramentalna rzeczywistość jest pewnością Bożej obietnicy i nadzieją na nieustanne Boże działanie „połączenia wszystkiego w Chrystusie, tego, co jest w niebie i tego, co jest na ziemi” (Ef 1,10). Podkreślamy, że Ewangelia i Kościół są ze sobą powiązane. „Z jednej strony Kościół żyje z Ewangelii, z drugiej Ewangelia rozbrzmiewa w Kościele i wzywa do wspólnoty Kościoła” (Kościół i usprawiedliwienie, 170).
ROZDZIAŁ 3
Wspólna deklaracja na temat nauki o usprawiedliwieniu stwierdza, że „istnieją jeszcze kwestie różnej rangi, które wymagają dalszego wyjaśnienia” (43). Odmienne koncepcje teologiczne doprowadziły do nieporozumień oraz konfliktów i ostatecznie do podziału w XVI wieku. Ekskomunika Marcina Lutra stanowi dziś dla niektórych poważną przeszkodę. Zachowuje ona swoje miejsce w konfesyjnej pamięci, nawet jeśli wraz ze śmiercią reformatora ekskomunika straciła bezpośrednie działanie, a luteranie nie są dla katolików ani obcymi ani wrogami, lecz siostrami i braćmi, z którymi katolicy czują się związani poprzez chrzest i poprzez „wiele elementów czy dóbr, dzięki którym razem wziętych sam Kościół się buduje i ożywia.” (Unitatis redintegratio, 3). Podobnie i fakt, że Marcin Luter i luterańskie księgi wyznaniowe nazywają papiestwo „antychrystem”, stanowi zgorszenie, nawet jeśli Światowa Federacja Luterańska nie podziela dziś tego poglądu. Za tymi dwoma przykładami kryje się ostatecznie pytanie o posługę Piotrową oraz o misterium Kościoła, jego jedność oraz jego jedyność. Stąd też musimy zwrócić na to szczególną uwagę, kontynuując dialog luterańsko-katolicki.
Wciąż boleśnie odczuwamy, że przeszłość z czasów konfesyjnej konfrontacji może pośrednio lub bezpośrednio wpływać na naszą teraźniejszą ekumeniczną wspólnotowość. Mimo tego ani ekskomunika Lutra ani luterańskie wypowiedzi, dotyczące antychrysta, nie powstrzymały wspólnych spotkań, nawet w XVI wieku – tutaj należy zwrócić szczególną uwagę na Wyznanie augsburskie z 1530 r. Zróżnicowany konsensus umożliwia dziś luteranom i katolikom odczuwanie zgodności w obszarach, w których nasi przodkowie dostrzegali jedynie nieprzejednane przeciwieństwa. Jesteśmy w stanie uznać, że droga do pełnej wspólnoty stanowi coś o wiele większego niż nieprzewidziane okoliczności danej epoki.
ROZDZIAŁ 4
Droga od konfliktu do wspólnoty doprowadziła do podpisania Wspólnej deklaracji w sprawę nauki o usprawiedliwieniu (Augsburg, 1999) oraz wspólnego upamiętnienia Reformacji (Lund, 2016). Przy kontynuowaniu tej drogi mamy przed sobą perspektywę 500-lecia Wyznania augsburskiego (CA) w 2030 roku. Jubileusz ten może nas zachęcić do ponownego odkrycia tego wyznania w jego pierwotnym zamierzeniu „Wyraźnym zamiarem Wyznania augsburskiego jest składanie świadectwa o wierze jednego, świętego, powszechnego i apostolskiego Kościoła” (Wszyscy pod jednym Chrystusem, 10).
W czasie powstawania CA jedność kościelna była wprawdzie zagrożona, ale kościelny podział nie był jeszcze ostatecznie dokonany. Jako „przedkonfesyjne” świadectwo jedności Kościoła Wyznane augsburskie ma nie tylko historyczne znaczenie, ale raczej kryje w sobie potencjał ekumeniczny o trwałym znaczeniu. Jego podstawową intencją było „zachowanie jedności kościelnej” oraz składanie świadectwa „o prawdzie Ewangelii w jego czasach” (Wszyscy pod jednym Chrystusem, 27). Wspólna refleksja mogłaby doprowadzić do kolejnego kamienia milowego na drodze od konfliktu do wspólnoty, który byłby porównywalny ze Wspólną deklaracją w sprawie nauki o usprawiedliwieniu.
Papież Franciszek wyraźnie zachęcił do takiej „wspólnej refleksji”, gdy 25 czerwca 2021 roku, w Pamiątkę Wyznania augsburskiego, przyjął w Rzymie delegację Światowej Federacji Luterańskiej. W swoim przemówieniu do delegacji nazwał ekumenizm „drogą łaski”: Ekumenizm „nie opiera się na ludzkim pośrednictwie i porozumieniach, ale na łasce Boga, która oczyszcza pamięć i ludzkie serca, pokonuje upór i ukierunkowuje nas na nową wspólnotę (…) w tym sensie chciałbym was wszystkich, którzy angażujecie się w dialog katolicko-luterański, zachęcić, abyście z ufnością i nieustanną modlitwą wytrwali we wspólnej pracy charytatywnej oraz w namiętnym poszukiwaniu większej jedności między poszczególnymi członkami Ciała Chrystusa.”
Poprzez wspólne, ponowne odkrywanie mocy Ewangelii Jezusa Chrystusa dla naszych czasów, katolicy i luteranie wspólnie przypominają piąty Ekumeniczny Imperatyw, aby „składać świadectwo o miłosierdziu Bożym w zwiastowaniu oraz służbie światu.” (Od konfliktu do komunii, 243).”
 |
| Plakat spotkania przygotowawczego kobiet we Wrocławiu |
Spotkanie przygotowawcze kobiet ŚFL zebrało delegatki z Kościołów członkowskich, które dzieliły się różnorodnością kultur i kontekstów w regionach. Spotkanie przygotowawcze kobiet odbyło się w dniach 7-11 września 2023. Otworzyło je nabożeństwo 8 września w kościele ewangelicko-augsburskim Opatrzności Bożej we Wrocławiu. Kazanie do Listu do Galacjan 3,25-29 wygłosiła ks. Halina Radacz, a na organach grał Marcin Armański. Spotkanie przygotowawcze mężczyzn odbyło się w Krakowie. Stałym punktem programu były spacery wieczorne prowadzone przez wolontariuszy z miejscowej parafii oraz dzień otwarty w ewangelickim kościele p.w. św. Marcina ze streamingiem obrad. 11 września miało tam miejsce podium dyskusyjne na temat Religia w sferze publicznej – niszczycielska siła, czy szansa na lepsze jutro. Spotkanie prowadził Adam Szostkiewicz, redaktor tygodnika „Polityka”, a w dyskusji wzięli udział Adam Bodnar, były Rzecznik Praw Obywatelskich, prawnik zaangażowany w obronę wolności, Marcin Hintz, profesor teologii ewangelickiej w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej, biskup Diecezji Pomorsko-Wielkopolskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, Dominika Kozłowska, prezes Społecznego Instytutu Wydawniczego „Znak”, Grażyna Kubica-Heller, profesorka nauk społecznych w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, badaczka polskiego ewangelicyzmu oraz Adam Michnik, działacz opozycyjny w PRL, twórca „Gazety Wyborczej”.
Tematem przewodnim Trzynastego Zgromadzenia Światowej Federacji Luterańskiej jest Jedno Ciało, Jeden Duch, Jedna Nadzieja. Nawiązuje on do refleksji, że w podzielonym świecie, jesteśmy powołani do jedności w ciele Chrystusa. Temat pochodzi z Listu do Efezjan 4,4:
„Jedno ciało i jeden Duch, jak też powołani jesteście do jednej nadziei, która należy do waszego powołania.” (Biblia Warszawska)
Kościoły członkowskie ŚFL są powołane do składania świadectwa o Bożym współczuciu i miłosierdziu wobec świata. Temat odzwierciedla powołanie Kościoła, by dążyć do jedności przez zaangażowanie w służbę i misję, taką jak diakonia, działania humanitarne i rzecznictwo, aby położyć kres niesprawiedliwości i niegodziwym praktykom. W ramach rozważania tego hasła organizowano studia biblijne, fora dyskusyjne, wspólne odwiedziny parafii ewangelicko-augsburskich na terenie całego kraju. Do Polski przyjechało ponad 300 delegatόw ŚFL. Obecni byli rόwnież reprezentanci członków stowarzyszonych ŚFL, goście ekumeniczni, oficjalni mówcy, doradcy, uczestnicy z urzędu, wolontariusze i pracownicy Światowej Federacji Luterańskiej.
Obrady Zgromadzenia odbyły się w Centrum Konferencyjnym ICE w Krakowie. Program Zgromadzenia Ogólnego obejmował rozmaite wydarzenia - od ceremonii otwarcia, nabożeństw, modlitw, godzin biblijnych i odwiedzin, po sesje plenarne i sesje robocze, a jego program opierał się na trzech filarach. Pierwszym z nich to świętowanie wiary Wspólnoty, łączącej ją ponad kontekstami i kulturami. Jest ona potwierdzana w nabożeństwie, Eucharystii i modlitwach, poczynając od inauguracyjnego nabożeństwa komunijnego 13 września. Drugi filar programu stanowił podejmowanie decyzji. Obok sesji roboczych uczestnicy Zgromadzenia zajmowali się także kwestiami statutowymi, przeprowadzać wybory, przede wszystkim na stanowiska wiceprezydentów ŚFL i członków Rady. Nowymi wiceprezydentami tej organizacji są: dr Arnfrithur Gudmundsdottir (Ewangelicko-Luterański Kościół Islandii), Biskup Chun-Wa Chang (Kościół Ewangelicko-Luterański w Hongkongu), Biskup Tamas Fabiny (Kościół Ewangelicki na Węgrzech), Biskup Kristina Kühnbaum-Schmidt (Ewangelicko-Luterański Kościół Północnych Niemiec), Katherine Gohm (Ewangelicko-Luterański Kościół w Kanadzie), Izabela Reimann Gnas (Kościół Ewangelicko-Luterański w Brazylii) oraz dr Yonas Yigezu Dibisa (Etiopski Kościół Ewangelicki Mekane Yesus). Trzeci filar programu oparto na wzajemnym poznaniu poprzez wspólną refleksję. Obejmował on godziny biblijne, dyskusje w grupach, tematyczne sesje plenarne, przemówienie inauguracyjne, grupy modlitewne i spotkania regionów, jarmark, spotkania i wizyty. Częścią programu była wizyta w niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz-Birkenau. Był to czas wspólnych modlitw, muzykowania i wymiany doświadczeń.
 |
| Odczytanie „Wspólnego słowa”. Foto: KEA w RP |
Sekretarz generalna ks. dr Anne Burghardt i przewodniczący Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan kardynał Kurt Koch odczytali 19 września „Wspólne słowo” dotyczące relacji luterańsko-rzymskokatolickich:
„ROZDZIAŁ 1
Pośród świata, który cierpi z powodu wojny i przemocy w wielu formach, pośród polaryzacji dzielących ludzką rodzinę, wzmacniamy nasze zobowiązane wobec jedności Kościoła. Ekumeniczny impuls jest świadectwem Bożego Ducha, który chce pojednać ludzkość i całe stworzenie. Dziś, podczas tej uroczystości, wspominamy „jeden chrzest na odpuszczenie grzechów” (Nicejsko-Konstantynopolitańskie Wyznanie Wiary). Z wdzięcznością przywołujemy sakramentalny fundament naszej jedności i odnawiamy naszą wiarę w Trójjedynego Boga.
Starochrześcijańskie wyznanie z Nicei, którego 1700. rocznicę będziemy świętować w 2025 roku, tworzy ekumeniczną więź, której źródłem jest Chrystus. Już w 1965 roku, przed zakończeniem Soboru Watykańskiego II, katolicy i luteranie w USA mogli wspólnie zaświadczyć: „Wyznanie, że nasz Pan Jezus Chrystus jest Synem Bożym, Bogiem z Boga, zapewnia nas wciąż, że jesteśmy prawdziwie zbawieni, gdyż tylko On, który jest Bogiem, może nas zbawić” (Status Wyznania Nicejskiego jako Dogmatu Kościoła, Oświadczenie Podsumowujące, Baltimore, 7 lipca 1965).
ROZDZIAŁ 2
Bóg usprawiedliwia nas w Chrzcie. We Wspólnej deklaracji w sprawie nauki o Usprawiedliwieniu (WDU) luteranie i katolicy wyznają wspólnie: „Tylko z łaski i w wierze w zbawcze działanie Chrystusa, a nie na podstawie naszych zasług zostajemy przyjęci przez Boga i otrzymujemy Ducha Świętego, który odnawia nasze serca, uzdalnia nas i wzywa do dobrych uczynków.” (15). Katolicy i luteranie cieszą się wspólnie z osiągniętego porozumienia nt. usprawiedliwienia. Wyzwoleni przez Bożą łaskę i przebaczenie, jesteśmy złączeni przez chrzest i wiarę. Jesteśmy jednak świadomi „historii naszego podziału, której nie możemy odwrócić, [ale] która może jednak stać się częścią naszej historii pojednania.” (por. Wstęp do włoskiego tłumaczenia, 3 stycznia 2021).
Egzystencjalne postrzeganie istniejącej już jedności między luteranami a katolikami, mimo pozostających różnic, pobudza tęsknotę za pełną, widzialną jednością. Międzynarodowy dialog katolicko-luterański wniósł swój wkład do historii pojednania szczególnie poprzez Wspólną deklarację w sprawie nauki o usprawiedliwieniu. „Jak człowiek osiąga zbawienie?” – to kluczowe pytanie, które w XVI wieku doprowadziło do podziału zachodniego chrześcijaństwa, odnalazło w 1999 roku wspólną odpowiedź: „Usprawiedliwienie jest odpuszczeniem grzechów (Rz 3,23–25; Dz 13,39; Łk 18,14), wyzwoleniem z dominującej mocy grzechu i śmierci (Rz 5,12–21) i od przekleństwa zakonu (Ga 3,10–14). Jest ono przyjęciem do społeczności z Bogiem, już teraz, lecz w sposób doskonały dopiero w przyszłym Królestwie Bożym (Rz 5,1n.). Jednoczy z Chrystusem, z Jego śmiercią i zmartwychwstaniem (Rz 6,5). Dokonuje się przez przyjęcie Ducha Świętego w chrzcie jako włączeniu do jednego ciała (Rz 8,1n.9n.; 1 Kor 12,12n.). Wszystko to pochodzi wyłącznie od Boga ze względu na Chrystusa z łaski przez wiarę w Ewangelię o Synu Bożym (Rz 1,1–3).” (WDU 11).
Luteranie i katolicy uznają usprawiedliwienie za rzeczywistością sakramentalną, która jest przyjmowana w Chrzcie. Usprawiedliwienie jako sakramentalna rzeczywistość jest pewnością Bożej obietnicy i nadzieją na nieustanne Boże działanie „połączenia wszystkiego w Chrystusie, tego, co jest w niebie i tego, co jest na ziemi” (Ef 1,10). Podkreślamy, że Ewangelia i Kościół są ze sobą powiązane. „Z jednej strony Kościół żyje z Ewangelii, z drugiej Ewangelia rozbrzmiewa w Kościele i wzywa do wspólnoty Kościoła” (Kościół i usprawiedliwienie, 170).
ROZDZIAŁ 3
Wspólna deklaracja na temat nauki o usprawiedliwieniu stwierdza, że „istnieją jeszcze kwestie różnej rangi, które wymagają dalszego wyjaśnienia” (43). Odmienne koncepcje teologiczne doprowadziły do nieporozumień oraz konfliktów i ostatecznie do podziału w XVI wieku. Ekskomunika Marcina Lutra stanowi dziś dla niektórych poważną przeszkodę. Zachowuje ona swoje miejsce w konfesyjnej pamięci, nawet jeśli wraz ze śmiercią reformatora ekskomunika straciła bezpośrednie działanie, a luteranie nie są dla katolików ani obcymi ani wrogami, lecz siostrami i braćmi, z którymi katolicy czują się związani poprzez chrzest i poprzez „wiele elementów czy dóbr, dzięki którym razem wziętych sam Kościół się buduje i ożywia.” (Unitatis redintegratio, 3). Podobnie i fakt, że Marcin Luter i luterańskie księgi wyznaniowe nazywają papiestwo „antychrystem”, stanowi zgorszenie, nawet jeśli Światowa Federacja Luterańska nie podziela dziś tego poglądu. Za tymi dwoma przykładami kryje się ostatecznie pytanie o posługę Piotrową oraz o misterium Kościoła, jego jedność oraz jego jedyność. Stąd też musimy zwrócić na to szczególną uwagę, kontynuując dialog luterańsko-katolicki.
Wciąż boleśnie odczuwamy, że przeszłość z czasów konfesyjnej konfrontacji może pośrednio lub bezpośrednio wpływać na naszą teraźniejszą ekumeniczną wspólnotowość. Mimo tego ani ekskomunika Lutra ani luterańskie wypowiedzi, dotyczące antychrysta, nie powstrzymały wspólnych spotkań, nawet w XVI wieku – tutaj należy zwrócić szczególną uwagę na Wyznanie augsburskie z 1530 r. Zróżnicowany konsensus umożliwia dziś luteranom i katolikom odczuwanie zgodności w obszarach, w których nasi przodkowie dostrzegali jedynie nieprzejednane przeciwieństwa. Jesteśmy w stanie uznać, że droga do pełnej wspólnoty stanowi coś o wiele większego niż nieprzewidziane okoliczności danej epoki.
ROZDZIAŁ 4
Droga od konfliktu do wspólnoty doprowadziła do podpisania Wspólnej deklaracji w sprawę nauki o usprawiedliwieniu (Augsburg, 1999) oraz wspólnego upamiętnienia Reformacji (Lund, 2016). Przy kontynuowaniu tej drogi mamy przed sobą perspektywę 500-lecia Wyznania augsburskiego (CA) w 2030 roku. Jubileusz ten może nas zachęcić do ponownego odkrycia tego wyznania w jego pierwotnym zamierzeniu „Wyraźnym zamiarem Wyznania augsburskiego jest składanie świadectwa o wierze jednego, świętego, powszechnego i apostolskiego Kościoła” (Wszyscy pod jednym Chrystusem, 10).
W czasie powstawania CA jedność kościelna była wprawdzie zagrożona, ale kościelny podział nie był jeszcze ostatecznie dokonany. Jako „przedkonfesyjne” świadectwo jedności Kościoła Wyznane augsburskie ma nie tylko historyczne znaczenie, ale raczej kryje w sobie potencjał ekumeniczny o trwałym znaczeniu. Jego podstawową intencją było „zachowanie jedności kościelnej” oraz składanie świadectwa „o prawdzie Ewangelii w jego czasach” (Wszyscy pod jednym Chrystusem, 27). Wspólna refleksja mogłaby doprowadzić do kolejnego kamienia milowego na drodze od konfliktu do wspólnoty, który byłby porównywalny ze Wspólną deklaracją w sprawie nauki o usprawiedliwieniu.
Papież Franciszek wyraźnie zachęcił do takiej „wspólnej refleksji”, gdy 25 czerwca 2021 roku, w Pamiątkę Wyznania augsburskiego, przyjął w Rzymie delegację Światowej Federacji Luterańskiej. W swoim przemówieniu do delegacji nazwał ekumenizm „drogą łaski”: Ekumenizm „nie opiera się na ludzkim pośrednictwie i porozumieniach, ale na łasce Boga, która oczyszcza pamięć i ludzkie serca, pokonuje upór i ukierunkowuje nas na nową wspólnotę (…) w tym sensie chciałbym was wszystkich, którzy angażujecie się w dialog katolicko-luterański, zachęcić, abyście z ufnością i nieustanną modlitwą wytrwali we wspólnej pracy charytatywnej oraz w namiętnym poszukiwaniu większej jedności między poszczególnymi członkami Ciała Chrystusa.”
Poprzez wspólne, ponowne odkrywanie mocy Ewangelii Jezusa Chrystusa dla naszych czasów, katolicy i luteranie wspólnie przypominają piąty Ekumeniczny Imperatyw, aby „składać świadectwo o miłosierdziu Bożym w zwiastowaniu oraz służbie światu.” (Od konfliktu do komunii, 243).”
Literatura:
1. ZGROMADZENIE
2. WR
3. LWF
4. UNHCR
5. LWF 2019
6. LWF ORG
7. EKUMENIZM
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz