Marcin Luter w cytatach

Pismo „Że chrześcijańskie zgromadzenie lub kongregacja ma prawo i moc sądzić wszelką doktrynę” („Daß eine christliche Versammlung oder Gemeinde Recht und Macht habe, alle Lehre zu urtheilen”; WA 11,408-416) powsta ł o wskutek ordynacji (powo łania na urząd) ewangelickiego księdza w Leisnig przez parafian wbrew ich patronom w 1522 roku, ktόrzy sprzyjali Kościołowi papieskiemu. Po tym, jak mieszkańcy Leisnig omόwili swe plany z Reformatorem, poprosili go o biblijne uzasadnienie swojej decyzji (WA BR 3,576,21-23). Traktat doktora Lutra omawia stosunek urzędu pastorskiego w korelacji z funkcjonowaniem parafii, nie odnosząc się konkretnie do wydarzeń z Leisnig. W nim pojawia się najwcześniejsza realizacja powszechnego kapłaństwa wiernych w odpowiednich wydarzeniach parafialnych. Marcin Luter zdecydowanie opowiada się za wolnym wyborem księdza ewangelickiego przez parafian, jednak w obozie wittenberskiej Reformacji wcielanie takiego stanowiska będzie bardzo ograniczone w XVI wieku. Punktem...

Johann Albrecht Bengel (1687-1752) Bengel był szwabskim teologiem luterańskim i głównym przedstawicielem pietyzmu wirtemberskiego. Bengel studiował w latach 1703-1706 na Uniwersytecie w Tybindze jako stypendysta Evangelisches Stift, najpierw Septem artes liberales (w języku niemieckim: siedem sztuk wyzwolonych), a następnie teologię. Został nauczycielem w czasie, gdy Stift znajdował się pod silnym wpływem radykalnego pietyzmu. Jako młody człowiek został wikariuszem - między innymi w Metzingen - i po wyjeździe studyjnym do Halle (Saale) w 1713 roku wstąpił jako nauczyciel do klasztoru protestanckiego w Denkendorf (Wirtembergia). Tam wywarł wpływ na dwa pokolenia studentów, którzy występowali jako pastorzy pietystyczni. W 1741 został prałatem Herbrechtingen, w 1749 opatem w Alpirsbach. Przez 18 lat toczył spór z Zinzendorfem, który doprowadził do zerwania kontaktu między Kościołem Morawskim, a pietyzmem wirtemberskim pod kierownictwem Bengela. W tym sporze Johann Albrecht Bengel przeciws...

Negatywne wypowiedzi na temat Izraela lub „Żydów” w NT są formalnie rozumiane jako antyjudaizm w Nowym Testamencie (NT). Ich pochodzenie, przeznaczenie i funkcja stały się szczególnym tematem badawczym w XX wieku. Dyskutuje się, czy i w jakim stopniu wspólnie odrzucają judaizm i wyrażają fundamentalny antysemityzm. Od II wieku poganie, którzy konwertowali na chrześcijaństwo, używali antyżydowskich sformułowań Nowego Testamentu, aby uzasadnić teologię substytucji, która twierdziła, że ​​wszyscy nieochrzczeni Żydzi stracili zbawienie. Kościoły, rządy chrześcijańskie i większość ludności wykorzystały ten pogląd do usprawiedliwienia dyskryminacji, wykluczenia i prześladowania mniejszości żydowskich. Chrześcijański antyjudaizm o charakterze fundamentalistycznym przygotował drogę dla nowoczesnego antysemityzmu. Z powodu tego historycznego wpływu, od 1945 roku antyżydowskie fragmenty w Nowym Testamencie są coraz częściej wyjaśniane na podstawie ich historycznego i kontekstualnego po...

Kościόł Łaski Bożej w Poznaniu na ulicy Obozowej Wielkopolska i Prusy Królewskie były dwiema dzielnicami dawnej Rzeczypospolitej, gdzie luteranizm uzyskał znaczne wpływy, podczas gdy w innych regionach, w których wprawdzie Reformacja rozwijała się szybko (jak Małopolska i Litwa), nie przyjął się zupełnie. Jeżeli chodzi o specyfikę wielkopolską, to złożyły się na nią przede wszystkim: licząca się rola mniejszości niemieckiej oraz sąsiedztwo krajów, gdzie ruch reformacyjny odniόsł pełne zwycięstwo. Największe ugrupowania Niemców znajdowały się w powiecie wałeckim, okolicach Międzyrzecza i w ziemi wschowskiej, ale mniejsze grupy mieszkały także w głębi kraju, m. in. w Poznaniu i Kościanie. Od pierwszych lat po wystąpieniu doktora Marcina Lutra wittenberskie idee docierały do Wielkopolski różnymi kanałami, ale zatrzymywały się na barierze językowej. Wśród Polaków na razie tylko jednostki ulegały programowi naprawy Kościoła, podczas gdy na szersze kręgli zaczęła ona oddziaływać dopiero w cz...

Pierwotny herb rodziny Luder przedstawia ł dwie rόże po prawej stronie, a po lewej – kuszę. Mimo szeroko zakrojonych badań genealogicznych trudno ustalić ewentualny tytuł szlachecki tej rodziny. Rόża miała znaczenie dla Reformatora od wczesnych lat. Jego pierwsze drukowane przedstawienie z okazji dysputacji lipskiej w 1519 roku pokazuje Lutra w habicie zakonnym z czapką doktorską i rόżą. Rόża Lutra jako herb Ojca Reformacji pojawia się po raz pierwszy w 1523 roku w pierwszej części jego tłumaczenia Starego Testamentu: „Ten znak świadczy, że ta księga wyszła spod moich rąk” (WA DB 8,122). Jej ostateczny kształt został przedstawiony w pierścieniu z 1530 roku, ktόry podarował Reformatorowi elektor Jan Fryderyk. Wyrzeźbiona w karneolu Rόża była zdaniem Marcina w pełni gotowa. W liście do Lazarusa Sprenglera wittenberski profesor teologii opisał jej znaczenie: Sformułowany w tym znaku program został rozszerzony przez doktora Lutra w 1540 roku o dodatek V.I.V.I.T (= On, tj. Chrystus, żyje) n...

Oto wybrane polskoj ęz yczne artyku ł y o ewangelickim etosie pracy: STUDIA OECUMENICA OLD LUTERANIE FORUM ACADEMIA POMORZE DZIENNIK PTEw