Zwiedzanie zamku Wartburg – część 2

Spacer z przewodnikiem po zamku obejmuje następujące budynki:

Główny budynek (Palas) pochodzi z połowy XII wieku. Badania dendrochronologiczne datują belki piwnicy na lata 1157/1158. Na zewnątrz można zobaczyć zapożyczenia z rzymskich budynków pałacowych. Palas to jedyny zachowany pałac królewski z tego okresu architektury. W latach 1847-1870 został gruntownie odrestaurowany przez architekta z Gießen Hugo von Ritgen za namową Wielkiego Księcia Carla Aleksandra von Sachsen-Weimar-Eisenach. Wejście na najniższe z trzech pięter, częściowo podpiwniczone na południu zamku, prowadzi początkowo do dawnej zbrojowni i dawnej stajni. Kamienne schody pośrodku budynku prowadzą na właściwy parter holu.

Płyty nagrobne założyciela zamku Ludwika Skoczka († 1123, po lewej) i jego syna Ludwika I (†1140, po prawej)

Podwójna głowica kolumny z XIII wieku

Tak zwana sala rycerska to kwadratowa sala z kominkiem, którego wykorzystanie do dziś pozostaje w dużej mierze nieznane.

Następnie znajduje się  jadalnia, która została przeznaczona na salon dawnych landgrafów po remoncie w XIX wieku.

W centrum mozaiki komnaty znajduje się cykl z dziewięcioma przedstawieniami z życia św. Elżbiety z Turyngii, księżnej Węgier. Przedstawienia odnoszą się do pochodzenia rodu Sachsen-Weimar-Eisenach z rodziny landgrafów Turyngii.

Na parterze znajduje się również komnata św. Elżbiety z Turyngii, która za namową i wsparciem finansowym ostatniego cesarza Cesarstwa Niemieckiego, Wilhelma II, w latach 1902–1906 została całkowicie pokryta szklanymi mozaikami w stylu neobizantyjskim, wykonanymi przez oldenburskiego malarza i mozaikarza Augusta Oetkena (1868–1951). Istnieją dowody na to, że komnata nosi jej imię od 1669 roku.

Na drugim piętrze mieści się średniowieczna kaplica. Według legendy Marcin Luter głosił tu kazania. Fakty historyczne tego nie potwierdzają.

W kontekście ponownego odkrycia Wartburga jako symbolu niemieckiej historii i jego restauracji od 1838 roku, Moritz von Schwind pomalował kilka pomieszczeń freskami na zlecenie Wielkiego Księcia Carla Alexandra w latach 1854-1856. Największym z nich jest fresk o wojnie śpiewaków.

Najsłynniejszym jest malowidło (2,5 x 5 m) obrazujące wojnę śpiewaków (niem. Sängerkrieg) z 1854 roku, na którym artysta nie tylko przedstawił legendarną scenę z pojedynku muzycznego, lecz również ukrył kilka innych postaci z historii Niemiec: (1) hrabia Ludwig I (Hermann), (2) Wielka Księżna Anna Amalia (małżonka Carla Alexandra von Sachsen-Weimar-Eisenach) jako hrabina Sophie, żona Ludwiga I, (3) Franz Liszt jako śpiewak Wolfram von Eschenbach, (4) czarodziej Klingsor, (5) śpiewak Biterolf, 6) śpiewak Walther von der Vogelweide, (7) śpiewak Heinrich von Ofterdingen, (8) śpiewak Reinmar von Zweter, (9) Heinrich, cnotliwy skryba (pisarz), (10) Wielki Książę Carl Alexander von Sachsen-Weimar-Eisenach, (11) dziedziczny książę Carl August (syn Carla Alexandra i Anny Amalii), (12) Bernhard von Arnswald, kasztelan zamku Wartburg, (13) architekt Hugo von Ritgen, (14) książę Ernst II von Coburg, (15) hrabia Henckel von Donnersmark, adiutant Wielkiego Księcia Carla Alexandra, (16) Moritz von Schwind, (17) J.W. von Goethe i Fr. Schiller, (18) sługa zamkowy Andreas Laufer jako kat Stempfel, (19) profesor Wilhelm Kaulbach, (20) dyrektor muzyczny Friedrich Kühmstedt, (21) Carl von Schwendler, przyjaciel M. von Schwinda, (22) Marcin Luter (?), (23) Filip Melanchton.

Sala śpiewaków (Sängersaal)

Pokój landgrafów przedstawia zwiedzającym historię powstania i inne legendy o Wartburgu.

Malowidło przedstawia legendę o powstaniu nazwy zamku, gdy Ludwik Skoczek powiedział: „Czekaj, góro! Powinnaś stać się dla mnie zamkiem.” (niem. „Wart! Berg, du sollst mir eine Burg werden.”)

Trzecie piętro zajmuje długa na 40 metrów sala balowa (niem. Festsaal), która została umieszczona na pierwotnej konstrukcji po tym, jak Wartburg stał się rezydencją Ludowingów.

Ludwik II Bawarski stylizował  swój najsłynniejszy pałac Neuschwanstein na wzór Wartburga.  Oba mają nie tylko podobną sylwetkę pod pewnymi względem, lecz także salę balową imitowano dla pałacu króla Bawarii.

Muzeum zamkowe z dużą częścią zbiorów sztuki znajduje się w sali bramnej, Nowej Komnacie i dirnitz z XIX wieku. Dirnitz, zbudowany w 1867 roku, zawierał niegdyś zbrojownię Wielkiego Księcia z bardzo ważną historyczną kolekcją broni rangi europejskiej. Najcenniejsze przedmioty to 70 sztuk zbroi znanych postaci historycznych. Kolekcja ta została przeniesiona do ZSRR w lutym 1946 roku. W trzech budynkach stała ekspozycja przedstawia życie znanych gości, mieszkańców zamku. Liczne eksponaty i obrazy m.in.  Łukasza Cranacha Starszego przedstawiają burzliwą historię założenia w XII wieku, pobyt św. Elżbiety i Marcina Lutra, upadek i odbudowę Wartburga w XIX wieku.

Ceramiczne kufle z XIX wieku

                         Chrystus z symbolami czterech Ewangelistów, XIV wiek

Św. Anna Samotrzeć, 1515

Zbroja z XVI wieku

Obrazy Łukasza Cranacha Starszego, od lewej: Marcin Luter, Katarzyna von Bora, Hans i Małgorzata Luder, rodzice Reformatora

                              Sztućce z XVII wieku

Biblia Lutra, 1534

Zwiedzanie kończy się tzw. przejściem Małgorzaty do przedzamcza, gdzie znajduje się komnata Lutra, w której Reformator znalazł schronienie i od 4 maja 1521 do 1 marca 1522 i przetłumaczył Nowy Testament na język niemiecki w 11 tygodni.

Przejście Małgorzaty

Wejście do komnaty Lutra (niem. Lutherstube)

Komnata (izba) Lutra

Pomieszczenie kuchenne komnaty Lutra

W 1883 roku weimarski wydawca Adelbert Kühn opublikował apel o zebranie Biblii, katechizmów i dzieł o Marcinie Lutrze dla zamku Wartburg w tzw. pokojach Reformacji. W ten sposób powstała Biblioteka Lutra jako część starszej biblioteki wartburskiej, której szybko rozrastające się zbiory zostały umieszczone w tym pomieszczeniu jako biblioteka i czytelnia. Drezdeński kolekcjoner Heinrich Klemm zdecydowanie zaostrzył profil kolekcji: jedna ważna i już istniejąca sekcja zawierała kroniki i traktaty o historii Turyngii, druga „osiągnięcia literackie Doktora Marcina Lutra w ich rzadkich oryginalnych wydaniach” . Ponad 800 broszur Reformatora i jemu współczesnych stanowi dziś ważny rdzeń biblioteki.

W latach 1889-1955 duża część zbiorów biblioteki znajdowała się w składającej się z cennej kolekcji Bibliotece Carla Alexandra w kościele dominikanów w Eisenach. W 1967 roku kolekcja wartburska powróciła na zamek jako biblioteka referencyjna w trzech dawnych salach Reformacji obok komnaty Lutra. W najbardziej wysuniętym na południe pomieszczeniu znajduje się nowo utworzona biblioteka wystawowa Wartburga, w której zbiory Biblioteki Lutra, nadal dostępne do pracy naukowej, są prezentowane publiczności w formie muzealnej.

Biblioteka Lutra z obrazami Ferdinanda Pauwelsa (tzw. cykl Lutra)

Biblioteka Lutra z XVI wieku, detal

W górnej komnacie przedzamcza znajduje się również tzw. komnata Pirckheimera, którą nabyła wielka księżna Sophie von Sachsen-Weimar-Eisenach dla jej męża Carla Alexandra w Norymberdze w 1863 roku i przywieziona do Wartburga w 1867 roku. Wyjątkowa pod względem konstrukcyjnym komnata zbudowana około 1490 roku, przez długi czas przypisywana była humaniście Willibaldowi Pirckheimerowi (1470–1530), ale prawdopodobnie została zamówiona przez drukarza i wydawcę Antona Kobergera (1440–1513).

Wejście do komnaty Pirckheimera

Na parterze przedzamcza mieści się sklep z pamiątkami z zamku Wartburg.

Literatura: 

1. G. Schuchardt, Welterbe Wartburg, 2000, 35-49. 

2. Th. Eißing, S. Kraus, Vom Pirckheimer Stübchen zum Koberger Schrankstübchen - Neue Erkenntnisse zu einer außergewöhnlichen Holzkonstruktion des späten 15. Jahrhunderts. In: Wartburg-Jahrbuch. Band 2016, Nr. 25. Schnell & Steiner, 2017, 131-167.

3. P. Schall, Moritz von Schwind und die Wartburg. Bilder des Spätromantikers, 2018, 31, 47-55.

4. G. Jacobs, Luther im Exil. Wartburgalltag 1521, 2021, 75-79.