Sermo de duplici iustitia

„Kazanie o podwójnej sprawiedliwości” (Sermo de duplici iustitia) to przykład reformatorskiego przebudzenia, formowania się Marcina Lutra, w którym swoją koncepcję pokory zestawia z uwalniającym przełomem rozumienia Sprawiedliwości Bożej jako przejawu Miłosierdzia danego wiernemu przez Jezusa Chrystusa. Swoje kazanie opiera na Hymnie o Chrystusie z Listu do Filipian (Fil 2, 5-11). Wittenberski Reformator wygłosił je prawdopodobnie w Niedzielę Palmową 28 marca 1518 roku.

Pierwsza sprawiedliwość jest człowiekowi dana („ab extra infusa”) dzięki Sakramentowi Chrztu i odnawiana na skutek pokuty. Dzięki wierze w Chrystusa umacnia się ona w każdym wierzącym. Warto dodać, że Marcin Luter rozumie osobę wierzącą jako każdego ochrzczonego w Imię Trójjednego Boga. Ta sprawiedliwość jest dana nam niegodnym dzięki łasce i działa przeciwko grzechowi pierworodnemu (WA 2, 145,32-146,1). Stosunek do Chrystusa ma w jej ujęciu znaczenie mistyczne: „kto wierzy w Chrystusa, jest jednością z Nim i ma Jego sprawiedliwość.” (WA 2 146, 14f.)

Druga sprawiedliwość jest obecna w człowieku i działa z pierwszą będącą jej fundamentem i przyczyną. Własna sprawiedliwość działa na trzy sposoby. Po pierwsze oswaja i umartwia pragnienia. Po drugie pobudza miłość bliźniego, a po trzecie – inspiruje do pokory i bojaźni Bożej. Gdy dusza widzi swoje Usprawiedliwienie w Chrystusie, nie próbuje dłużej usprawiedliwić ej siebie i jest wolna od szukania zbawienia dzięki wstawiennictwom innych osób (święci, Maria). Marcin Luter ilustruje w egzegezie (interpretacji) Hymnu z Listu do Filipian, jak naśladowanie Chrystusa uzewnętrznia się w posłudze drugiemu człowiekowi. Zadaniem chrześcijanina nie jest chwalenie się podwójną sprawiedliwością, a jej wdrażanie w życie codzienne. Pismo w oryginale jest dostępne na kartach Weimarany (Edycji Weimarskiej, WA): WA 2, 143-152.

Literatura:

U. Gause, Sermo de duplici iustitia. In: V. Leppin, G. Schneider-Ludorff (Hrsg.), Das Luther-Lexikon, 2015, 635-636.