O ewangelickiej posłudze diakonijnej

Johann Hinrich Wichern

Diakonia, rozumiana w protestantyzmie głównie przez pracę socjalną i pomoc potrzebującym, wiązała się z nieustanną potrzebą zreformowanego Kościoła bycia przy człowieku, niezależnie od jego wyznania, możliwości finansowych i zapatrywań politycznych. Służba ta najpełniej oddawała ewangelicki etos pracy i stanowiła Imitatio Christi, naśladownictwo Chrystusa w codziennych obowiązkach na rzecz bliźniego.

Rozwój posługi diakonijnej niewątpliwie czerpie z idei pietystycznych i założonej przez A.H. Francka Fundacji w Halle (1698) a także domu dla sierot J.H. Wicherna (1833) oraz domom diakonis Theodora Fliednera w Kaiserswerth (1836). Podobne działania odnotowuje się w kręgu kultury kalwińskiej (ewangelicko-reformowanej). W 1845 roku szwajcarski pastor i teolog Andreas Bräm założył ze swoimi prezbiterianami „związek na rzecz wychowania biednych, opuszczonych i zaniedbanych w rodzinach dzieci" w Neukirchen-Vluyn. Obszarami działań stowarzyszenia była/jest pomoc w wychowaniu dzieci i młodzieży, wielostronne wsparcie patologicznych rodzin a także opieka nad osobami niepełnosprawnymi i starszymi. Dziś związek działa w 21 miejscowościach w Niemczech (m.in. w Berlinie, Duisburgu, Kolonii, Krefeld i Cottbus), troszczy się ponad 1500 dziećmi w wieku przed- i szkolnym.

Ewangelicka Diakonia w Niemczech jest rozumiana powszechnie jako Federalny Związek Ewangelicki (Evangelischer Bundesverband), czyli instytucja pożytku publicznego zrzeszająca kościoły o tradycji ewangelickiei i ewangelikalnej oraz kościoły starowyznaniowe. W jej ramach współpracuje 19 stowarzyszeń krajowych zatrudniających 453.000 pracowników etatowych a także 700.000 wolontariuszy (koniec 2011 roku). Obszarami działań są: opieka osób starszych, pomoc bezrobotnym (poszukiwanie pracy, opieka duchowa), promocja wolontariatu wśród młodzieży, kształcenie pracowników, opieka nad osobami niepełnosprawnymi (poradnictwo, szkolenia, dostosowanie potrzeb mieszkaniowych do stopnia niepełnosprawności), pomoc rodzinie (domy samotnych matek, poradnictwo dla małżeństw/rodziców), wsparcie przy problemach socjalnych (pomoc bezdomnym, tzw. misja dworcowa, poradnictwo dla osób uprawiających nierząd), ochrona zdrowia (praca w szpitalach, hospicjach, kierunkach rehalibitacyjnych), praca na rzecz młodzieży (przedszkola, pomoc tzw. trudnym wychowawczo nastolatkom), migracja (poradnictwo dla emigrantów, uchodźców, azylantów), psychiatria, telefon zaufania, pomoc w uzależnieniach (specjalne kliniki i ośrodki rehabilitacyjne), poradnictwo osobom mającym długi finansowe, współpraca z misjami chrześcijańskimi. Budżet Federalnego Związku Ewangelickiego wynosił w 2012 roku około 55,4 milionów euro.

W kościele luterańskim na ziemiach polskich pierwszym ośrodkiem diakonijnym był założony w 1890 roku przez Matkę Ewę ośrodek „Ostoja Pokoju" Miechowicach. W okresie międzywojennym w Dzięgielowie z inicjatywy ks. Karola Kubisza powstał Diakonat żeński Eben-Ezer. W Warszawie ks. Zygmunt Michelis założył Diakonat Tabita prowadzący dzieło miłosierdzia parafii św. Trójcy w Warszawie. W okresie powojennym kościół stracił wszystkie szpitale, ośrodki pomocy, ochronki, domy opieki dla osób starszych, stały się one własnością państwa. W 1992 roku Synod Kościoła zobowiązał wszystkie diecezje do powołania Diecezjalnych Komisji ds. Diakonii, jednocześnie zachęcono parafię do organizowania Parafialnych Komisji ds. Diakonii. 10 lutego 1999 roku Diakonia Kościoła uzyskała osobowość prawną. W 2000 roku Synod Kościoła wybrał ks. biskupa-seniora Jana Szarka na pierwszego prezesa Diakonii Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Od 2005 roku prezesem Diakonii jest Ks. Bp Ryszard Bogusz, a dyrektorem generalnym Pani Wanda Falk.

            Diakonia Kościoła realizuje swój podstawowy cel przez różnego rodzaju formy aktywności:

1. tworzenie i wspieranie instytucji oraz inicjatyw dotyczących udzielania bliźnim różnych form pomocy;
2. rozpoznanie nowych obszarów pracy w sferze socjalnej;
3. kształcenie i dokształcanie współpracowników i wolontariuszy (seminaria, konferencje, stypendia);
4. udzielanie wszechstronnej pomocy rodzinom - kolonie dla dzieci, stypendia, terapia uzależnień;
5. opiekę nad ludźmi chorymi, starymi, niepełnosprawnymi - zakup leków, wypożyczanie sprzętu rehabilitacyjnego;
6. współpracę z przedstawicielami opieki socjalnej, instytucjami państwowymi, fundacjami socjalnymi;
7. reprezentowanie diakonii na płaszczyźnie społecznej;
8. w razie potrzeby tworzenie i utrzymywanie instytucji do wypełniania zadań diakonijno-opiekuńczych;
9. przeprowadzanie zbiórek na cele diakonijne;
10. współdziałanie z innymi przedstawicielami służby diakonijnej Kościołów chrześcijańskich na polu ekumenicznym w kraju i za granicą włącznie z możliwością organizacyjnej współpracy;
11. przygotowywanie wniosków o dofinansowanie i opracowywanie projektów.

 Na czele Diakonii Kościoła stoi Prezes Diakonii (wybierany na pięcioletnią kadencję spośród biskupów Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego), nad jej pracami czuwa Rada Diakonii, w skład której wchodzą z urzędu: Biskup Kościoła, Prezes Diakonii, Prezes Synodu Kościoła oraz po dwóch wybranych przedstawicieli Synodalnej Komisja ds. Diakonii, Konsystorza oraz wybranych przez Synod członków Diecezjalnych Rad Diakonii. Bieżącymi sprawami Diakonii zajmuje się wybierany na 5-letnią kadencję dyrektor generalny. Diakonia prowadzi również: 10 domów opieki (Ukta, Wrocław, Mikołajki, Dzięgielów, Miechowice, Węgrów, Warszawa, Bielsko-Biała, Zagórów), Diakonat Żeński „Eben-Ezer" w Dzięgielowie, 22 stacje diakonijne (m.in. w Szczecinie, Drogomyślu, Istebnej, Karpaczu, Poznaniu, Wałbrzychu, Zielonej Górze, Legnicy), 11 świetlic środowiskowych i socjoterapeutycznych oraz klubów dla dzieci i młodzieży (m.in. w Cieszynie, Zabrzu, Katowicach-Szopienicach), rodzinny dom dziecka w Dzięgielowie, przedszkola niepubliczne Jedyneczka i Bajka w Wałbrzychu, niepubliczne przedszkole muzyczno-językowe "Wesołe Nutki" we Wrocławiu oraz punkt konsultacyjny „Poradnictwo Rodzinne – Przeciw przemocy". Ponadto, Diakonia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce współpracuje z katolickim Caritasem oraz prawosławną Eleos przy corocznej akcji Wigilijne Dzieło Pomocy Dzieciom. Oprócz tego Diakonia kooperuje z Rycerskim Zakonem Joannitów, niemieckimi Diakoniami oraz innymi międzynarodowymi organizacjami diakonijnymi. Uczestniczy także w programie Wolontariat Europejski.

Literatura:

1. P. Philippi, P. J. Roscam Abbing, J. Albert u. a., Diakonie I. Geschichte der Diakonie II. Theologische Grundprobleme der Diakonie III. Diakoniewissenschaft/Diakonik IV. Arbeitsfelder heutiger Diakonie V. Ausbildung und Fortbildung. In: Theologische Realenzyklopädie (TRE). Band 8, 1981, 621-683.

2. Diakonia. In: Lexikon für Theologie und Kirche. 3. Auflage. Band 3., 2009, 184.

3. R. Turre, Diakonie. In: Evangelisches Soziallexikon. Neuausgabe. Kohlhammer, 2001, 267–276.

4. https://diakonia.org.pl/o-diakonii/

5. Diakonie Deutschland: Der evangelische Wohlfahrtsverband stellt sich vor. Diakonie Deutschland, abgerufen am 31. Mai 2016.