Marcin Luter w cytatach

Ceremoniał pogrzebowy rozpoczęto w Eisleben. 19 lutego ok. godziny 14.00 trumnę z ciałem przeniesiono z domu Johanna Albrechta do kościoła p.w. św. Andrzeja. W uroczystym kondukcie uczestniczyli przedstawiciele szlachty ewangelickiej oraz społeczność miejska (WA 54,493, 21-26). Po południu Justus Jonas odprawił żałobne nabożeństwo w obecności 4000 zebranych. W kazaniu opisał dokonania reformatora i jego chrześcijańskie odejście w Panu, nawiązał do motywu Lutra jako „Łabędzia z Eisleben", czyli tego, który przyszedł po Janie Husie. Pojawiła się też w nim refleksja o Zmartwychwstaniu i życiu wiecznym (WA 54, 493, 27-29). Po kazaniu trumnę zalutowano a przez noc wartę nad nią trzymało dziesięciu mieszczan. Listy od Jonasa dotarły do elektora saskiego wieczorem. Następnego dnia, 20 lutego, nabożeństwo odprawił kaznodzieja zamkowy, Michał Coelius (WA 54, 494, 1). Na potrzeby ceremoniału wykonano dwie maski pośmiertne. Jeden z artystów pochodził z Eisleben - o nim nie wiemy nic więce...

Eisleben, dom śmierci Marcina Lutra przy Andreaskirchplatz 7. Foto:wikipedia.de Inną ciekawą historią jest miejsce śmierci Doktora Lutra. W relacji Justusa Jonasa ks. Marcin zmarł w domu („in Doktor Drachstädts Haus", WA 54, 493, 20) sekretarza miejskiego, Johanna Albrechta przy Rynku (Markt 56). W 1726 roku kronikarz miejski Christian Francke pomylił go z domem Bartłomieja Drachstädta przy placu św. Andrzeja (Andreaskirchplatz 7). Do dziś na portalu wejściowym tego domu widnieje napis: „W tym domu 18 lutego 1546 zmarł D. Marcin Luter"... W czasach Niemieckiej Republiki Demokratycznej pod faktycznym adresem śmierci reformatora mieściło się okręgowe kierownictwo Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec SED (A. Malessa, Hier stehe ich, es war ganz anders, 2015, 166). Eisleben, dom śmierci Marcina Lutra przy Markt 56. Foto:wikipedia.de

Dwa dni po ostatnim wygłoszonym kazaniu, w środę 17 lutego 1546, Marcin Luter nagle osłabł. W godzinach przedpołudniowych prawdopodobnie poczuł, że śmierć jest blisko i dlatego zapytał przyjaciela Justusa Jonasa: „Urodziłem się i zostałem ochrzczony w Eisleben, czy tu miałbym pozostać?" W ciągu dnia bóle w klatce piersiowej i trudności z oddychaniem nasilały się. Wieczorem, Luter poczuł głód i zdecydował się na spożycie kolacji. Podczas posiłku rozmawiano o tym, czy po śmierci rozpoznamy się (WA 54, 489, 4-15). Ks. Marcin odparł, iż jeśli Adam rozpoznał w Ewie część siebie za sprawą Ducha Świętego, to i przy Jego pomocy odnajdziemy naszego ojca, matkę i siebie nawzajem w zaświatach (WA 54, 489, 7-15). Około godziny 20.00 poszedł do łóżka z synami Marcinem i Pawłem. Za nimi udał się Michał Coelius, by przygotować reformatora do wieczornej modlitwy. Już wtedy Odnowiciel Kościoła skarżył się na kłucie w sercu. Służący Johann Aurifaber i M. Coelius położyli mu na piersi zamocz...

Jeszcze w jesieni życia wittenberski reformator musiał służyć radą, by pogodzić dwóch skłóconych z sobą braci. Chodziło o spór hrabiów Mansfeld dotyczący podziału terytorialnego pomiędzy katolicką a ewangelicką linią rodu z lat 30-stych XVI stulecia, w efekcie czego obie znalazły się w niekorzystnym położeniu finansowym. Ks. Luter podjął się mediacji z trzech względów. Po pierwsze, w hrabstwie żyli jego krewni: brat Jakub i szwagier Paul Mackenrot. Dalsze nieporozumienia groziłyby pogorszeniem sytuacji finansowej wszystkich mieszkańców. Tym samym byłoby nieuniknionym zwrócenie się o wsparcie do Marcina Lutra i jego rodziny a czasy nie były łatwe: w Saksonii szalała dwunastoprocentowa inflacja cen... Po drugie, spór ten dawał znakomitą okazję, by przypomnieć zaprzyjaźnionemu hrabiemu Albrechtowi (zwolennikowi reformacji i jednej ze stron nieporozumienia) o nowej chrześcijańskiej etyce w dziedzinie gospodarki i stosunków międzyludzkich. Ponadto, dzięki osobistej interwencji reformator...

Pieśń „Warownym grodem jest nasz Bóg” śpiewają wojska szwedzkie w „Potopie” Jerzego Hoffmana, w scenie ciągnięcia kolubryny. „ W arownym grodem jest nasz Bóg obroną i schronieniem gdy prawdy bożej straszny wróg zagraża jej zniszczeniem nie bójmy się Bóg jest z nami żal grzeszny już nie zmami Pan Bóg obroną naszą ...

„Warownym grodem jest nasz Bóg” w XVI-wiecznym ś piewniku „Warownym grodem jest nasz Bóg” (Ein feste Burg ist unser Gott) to chyba najpopularniejsza pieśń Doktora Marcina Lutra, napisana przez niego w 1529 roku, w trakcie podróży na Sejm w Augsburgu jako wolny przekład psalmu 46. Jedni sądzą, że utwór powstał dwa lata wcześniej, czyli w 1527 roku, prawdopodobnie pod wpływem nadchodzącej zarazy. Zdaniem innych powstała ona, by zagrzać Europę do boju przeciwko islamskiemu agresorowi, Imperium Osmańskiemu. Jeszcze inni są zdania, że jej powstanie wiązało się z Sejmem w Spirze, na którym książęta sprzyjający ruchowi reformacyjnemu stanowczo wyrazili protest przeciwko przymusowemu zakazowi szerzenia idei naprawy Kościoła (odtąd zwolennicy Reformacji nazywani są protestantami). Moc słów oraz podtrzymująca żwawe tempo melodia sprawiły, iż dzieło zyskało na ogromnej popularności nie tylko wśród luteran, ale także ewangelików reformowanych, metodystów a z czasem wszystkich kościoł...

Pieśń „Z głębokiej nędzy” Już od wczesnych lat dzieciństwa muzyka odgrywała kluczową rolę w życiu przyszłego reformatora Kościoła. W 1497 roku czternastoletni Marcin rozpoczął naukę w szkole katedralnej w Magdeburgu. By móc opłacić swoje utrzymanie, chłopiec śpiewał, żebrząc na ulicach miasta, co było wtedy niecodzienną praktyką. W latach 1498-1501 Luder żył i kształcił się w Eisenach. Mieszkał wówczas u bogatej rodziny Cotta, przy dzisiejszym Placu Lutra 8. Jak wiadomo, młody Marcin chętnie śpiewał gospodyni za parę drobnych monet. Ponadto, w wolnym czasie był chórzystą miejskiego kościoła p.w. św. Jerzego. Na wydziale nauk wyzwolonych erfurckiej uczelni muzyka stanowiła jeden z podstawowych przedmiotów nauczania. Jego kolega z czasów studenckich, Crotus Rubeanus, zachował w pamięci Ludra jako „muzyka i oczytanego filozofa” (musicus et philosophus eruditus). Nic zatem dziwnego, że tej subtelnej bliskości Marcin Luter dawał upust słowny – wielokrotnie podkreślał, że k...

Bażant: Mięso młodego (ok. rocznego) bażanta posolić, popieprzyć i owinąć w słoninę. Postawić na rożnie tak, by piec go jedynie z obu stron. Zbierać kapiący tłuszcz i polewać nim stale mięso. Gdy jest ono prawie upieczone, oddzielić słoninę i piec dalej dopóki zwierzę nie zarumieni się na złociście brązowo. Przed podaniem zostawić na gorącym, wyłączonym rożnie, aby zebrać sok mięsa. Pierś bażanta powinna być po przekrojeniu nożem lekko różowa. Podawać z mak aronem lub Spätzlami. L. Vogt, Das Luther-Melanchthon Kochbuch, Lindemann Verlag GmbH 2015, 151.

Teza 81 - Owe bezwstydne kazania odpustowe utrudniają nawet uczonym dbać o uznanie dla papieża, dając odpór obelgom, a jeszcze więcej ostrym pytaniom ze strony ludzi świeckich.   Teza 82 - (Na przykład:) Dlaczego papież nie uprzątnie czyśćca dla świętej miłości i ratunku biednych dusz, czyli dla najpilniejszej podstawy, podczas gdy jednocześnie wybawia niezliczone dusze dla nędznych pieniędzy, po to, by budować kościół, a więc dla podstawy daleko bardziej błahej?   Teza 83 - (Albo też:) Dlaczego dalej odprawia się msze za zmarłych i uroczystości rocznicowe za umarłych i dlaczego papież nie oddaje darowizn, które zostały złożone w ich intencji i nie umożliwia ich zwrotu, jeśli tymczasem jest to wręcz grzechem modlić się za tych, którzy zostali odkupieni (przez odpust)?   Teza 84 - (Albo też:) Od kiedy to przed Bogiem i papieżem uchodzi za pobożne umożliwienie bezbożnemu i przeciwnikowi (B...