Marcin Luter w cytatach

„Niech Słowo wzruszać strzegą się,   Im go nie zawdzięczamy,   Sam Chrystus przy nas z Duchem swym   I z łaski swej darami.” (WA 35, 457, 4-7) Słowami czwartej zwrotki hymnu „Warownym grodem jest nasz Bóg” w przekładzie ks. Edwarda Romańskiego Doktor Luter umieszcza Słowo w centralnym punkcie swojej teologii. W miarę rozwoju ruchu reformacyjnego wittenberski augustianin odkrywa wyrazistość i dynamikę biblijnego Słowa, odziera je z późnośredniowieczno-sakralnych naleciałości i wskazuje na Nie jako przymiot wiary chrześcijańskiej. To Słowo Boże nadaje sens słowom ludzkim. To mówiący Bóg wzywa nas do duchowego istnienia i sprawia, że mówimy. Obraz człowieka i Boga według ks. M. Lutra wyłania się z horyzontu myślowego i językowego Biblii. Reformator formułuje opisane w Piśmie pokrewieństwo ludzi i Stwórcy na nowo, przeciwstawiając się Tradycji kościelnej. Puentę jego teologii stanowi spotkanie mówiącego Boga ze słuchającym wiernym (WA 30 III, 213, 34-38). W swo...

Kolekcja Jerzego Spalatina. Foto: K. Basiński W Objawieniu (Apokalipsie) apostoła Jana jest wymienionych 12 kamieni (pół)szlachetnych, w tym jaspis, szmaragd, szafir, ametyst i sardyn. Ich dostępność w Europie XVI wieku była bardzo ograniczona. Aby Marcin Luter mógł jeszcze pełniej oddać tłumaczenie nazw poszczególnych kamieni zgodnie z dosłownym sensem (sensus literalis) Pisma, Jerzy Spalatin zgromadził kolekcję wszystkich występujących w ostatniej księdze Nowego Testamentu szlachetnych minerałów (WA BR 2, 490, 54-55). Dzięki temu Reformator mógł je poznać i oddać w swoim tłumaczeniu na niemiecki ich barwę, połysk itd. Kolekcja Spalatina jest obecnie wystawiona w specjalnej gablocie na zamku w Altenburg (Turyngia).

Dziękuję Panu Tomaszowi Majewskiemu z Unisławia za przygotowanie kaligrafii każdej ze zwrotek pieśni „Ty, ktόry miliony gwiazd zapaliłeś”. Historię powstania polskiej wersji można przeczytać TUTAJ . Zapraszam!

Sensus literalis (łac. littera = litera) jest jednym z elementów noematyki (teorii treści biblijnych) i opisuje dosłowny sens wypowiedzi językowej. Termin ten jest używany w związku ze sposobem, w jaki zwykle są używane słowa lub wyrażenia. W starożytności i średniowieczu rozróżniano kilka poziomów znaczeń, zwłaszcza w przypadku tekstów religijnych (teoria czterech sensów tekstu biblijnego). W tekstach narracyjnych sens dosłowny był często określany jako „sens historyczny” (łac. sensus historicus ). Miało to na myśli odwzorowanie zdarzeń zewnętrznych, które - według współczesnego rozumienia wiedzy - można określić także metodami historycznymi. Sensus literalis stanowił on podstawę dla innej możliwości rozumienia Pisma: tropologia, typologia, anagogia. Poszerzenie znaczenia tekstu „poza dosłowny sens zaczyna się od interpretacji typologicznej lub typologii (starożytne greckie τύπος = archetyp, przykład), w której realna osoba lub wydarzenie odnosi się do innej osoby lub innego wydarz...

Tytułem „De votis monasticis” („O ślubach zakonnych”) opisuje się dwa pisma Marcina Lutra z jego wartburskiego okresu działalności: A) „Themata de votis” ("Motywy o ślubach zakonnych"; WA 8, 313-335) – zbiór tez wydrukowanych na przełomie września i października 1521 roku, oraz B) „De votis monasticis Martini Lutheri Iudicium” („O ślubach zakonnych. Próba Marcina Lutra”; WA 8, 573-669) – szersza rozprawa naukowa wydana 30 lipca 1522. Ich tematyka – życie i ślubowania mnichów – powstała na skutek dyskusji nad wprowadzonym w średniowieczu celibatem, który Reformator krytykował już w 1520 roku w jednym ze swoich pism programowych („Do chrześcijańskiej szlachty narodu niemieckiego o poprawie stanów chrześcijańskich” TUTAJ ). Od maja 1521 roku obserwuje się wzrost ślubów wśród duchownych w Saksonii, Hesji i księstwie Mansfeld. W związek małżeńsko wstąpił m.in. Bartholomäus Bernhardi, dawny nauczyciel na wydziale artes liberales uniwersytetu w Wittenberdze, a w tym cza...

Sok z czarnego bzu. Foto: stylzycia.radiozet.pl Jabłka i gruszki w miodzie: Namoczyć w białym winie 200 g suszonych jabłek i 200 g suszonych gruszek z odrobiną cynamonu, goździków i kardamonu. Po 3 godzinach masę odcedzić na sicie, zalać 50 g miodu spadziowego, można dodać 50 g świeżo zmielonych migdałów. Podawać w czarkach, wierzch polać miodem albo wypełnić zwierzęce jelito, suszyć i serwować jako kiełbasę. Marmolada z mirabelek: Suszone mirabelki drobno pokroić i namoczyć w wodzie. Po 2 godzinach odcedzić na sicie i wypełnić czarkę powstałą masą. Sok z gruszek: Gruszki z pestkami pokroić, zalać wodą i gotować na małym ogniu, uważając by nie rozgotowały się. Odstawić na noc, by sok mógł zebrać się. Rankiem odcedzić na sicie. Sok ponownie podgrzać na małym ogniu. Sok z bzu: Owoce bzu roztłuc i zmieszać z 1/10 objętości miodu. Całość odstawić na noc. Rankiem odcedzić na sicie, dodać 2/10 objętości miodu. Literatura: L. Vogt, Das Luther-Melanchthon Kochbuch, Lindemann Ve...