„Chłopi, zgromadzeni obecnie w Szwabii, sporządzili dwanaście artykułów na temat swoich nieznośnych skarg na władzę, usiłowali je uzasadnić szeregiem stwierdzeń z Pisma Świętego i doprowadzić do ich publikacji. Szczególnie spodobało mi się to, że w artykule dwunastym zaproponowali, że chętnie przyjmą lepszą naukę tam, gdzie jej brakuje i gdzie jest potrzebna, i chcą, aby nią pouczano, o ile to było możliwe, poprzez jasne, publiczne i niezaprzeczalne wypowiedzi Pisma Świętego, które jest sporządzone tak, jak jest to sprawiedliwe i słuszne, tak że niczyje sumienie nie jest informowane i pouczone dalej lub inaczej niż przez Pismo Boże.
Tam, gdzie jest to ich poważna i prosta opinia, nie mam innego wyjścia, jak ją zinterpretować, ponieważ swobodnie przedstawiają te same artykuły i nie chcą uciekać przed światłem. Jest więc jeszcze nadzieja, że wszystko ułoży się dobrze. A mnie, jako osobie, która zalicza się do tych, którzy obecnie na ziemi zajmują się Pismem Bożym, al zwłaszcza gdy wołają do mnie po imieniu na drugiej kartce papieru i wołają do mnie, tym większą odwagę i pewność daje moje nauczanie o życzliwej chrześcijańskiej nowinie. Zgodnie z miłością braterską mam obowiązek okazywać to publicznie, aby moje milczenie nie spowodowało, że będę potępiony przed Bogiem i światem, jeśli wyniknie z tego jakieś zgorszenie, ale jeśli chłopi oferują to tylko ze względu na pozory, bo takich jest wśród nich bez wątpienia całkiem sporo (nie jest bowiem możliwe, aby w tak dużej grupie wszyscy byli prawdziwymi chrześcijanami i mieli dobre zdanie, ale duża część nich jest dobrych, potrzebuje opinii na temat ich złośliwości i poszukać wśród nich własnej), tacy ludzie niewątpliwie nie odniosą wielkiego sukcesu lub odniosą kiedykolwiek sukces z ich wielką szkodą i wieczną zagładą.
Ponieważ sprawa ta jest wielka i niebezpieczna, dotykająca zarówno królestwa Bożego, jak i królestwa świata (bo gdyby ten bunt miał trwać i wymknąć się spod kontroli, oba królestwa zginęłyby, tak że ani światowy rząd, ani Słowo Boże nie poszłyby za nimi, ale oznaczałoby to wieczne zniszczenie całych Niemiec), dlatego jest konieczne, abyśmy swobodnie o tym mówili i doradzali, nikt się tym nie przejmuje. Jeszcze raz, abyśmy i my chętnie słuchali i dawali się nam wmawiać, aby nasze serca nie stały się zatwardziałe, a uszy nie zatkane, jak to się dotychczas zdarzało, a gniew Boży nabrał pełnego biegu i rozmachu. Tyle bowiem okrutnych znaków, jakie widziano dotąd na niebie i na ziemi, wskazuje na wielkie nieszczęście i doskonałą zmianę na ziemiach niemieckich, choć niestety nie zwracamy na nie uwagi, lecz Bóg mimo to kontynuuje i jeszcze raz zmiękczy nasze twarde głowy.
Do książąt i panów
Przede wszystkim nie powinniśmy dziękować nikomu na ziemi za takie bzdury i zamieszanie, z wyjątkiem Was, książę i panowie, zwłaszcza Was, ślepych biskupów oraz szalonych księży i mnichów, którzy do dziś są uparci i nie przestają szaleć przeciwko świętej Ewangelii, chociaż wiedzą, że jest to słuszne i nie da się jej obalić. Oprócz tego w rządzie światowym nie róbcie nic więcej poza tym, że trudzicie się i gromadzicie skarby, aby nadal nosić swój przepych i arogancję, dopóki biedny, zwykły człowiek nie będzie mógł tego dłużej znieść. Miecz jest na Twojej szyi, a Ty wciąż myślisz, że tak mocno siedzisz w siodle, że nikt nie będzie chciał Cię podnieść. Taka pewność siebie i uparta zarozumiałość złamią ci kark, zobaczysz. Mówiłem wam już wiele razy, abyście uważali na powiedzenie (Ps 104): „On wylewa pogardę na władców.” Dążysz do tego i chcesz, żeby cię uderzono w głowę.
Żadne ostrzeżenia i upomnienia nie pomogą. Cóż, skoro jesteś przyczyną takiego gniewu Bożego, niewątpliwie dotrze on również do ciebie, jeśli z biegiem czasu nie poprawisz się. Znaki na niebie i cuda na ziemi są dla Was, drodzy Panowie. Nie oznaczają one niczego dobrego i nic dobrego was nie spotka. Powstała już duża część gniewu, że Bóg zesłał między nas tak wielu fałszywych nauczycieli i proroków, abyśmy najpierw w pełni zasłużyli na piekło i wieczne potępienie przez błąd i bluźnierstwo. Jest też druga część, że chłopi buntują się i gdzie Bóg nas nie broni, przez naszą skruchę musi nastąpić ruina, zniszczenie i dewastacja Niemiec przez straszliwe morderstwa i rozlew krwi.
Bo powinniście to wiedzieć, drodzy Panowie: Bóg sprawia, że nie możesz, nie chcesz i nie powinieneś tolerować swojej złości zbyt długo. Musisz stać się inny i ustąpić Słowu Bożemu. Jeśli nie robisz tego w sposób przyjazny i chętny, musisz to zrobić w sposób brutalny i zgubny. Jeśli ci chłopi tego nie zrobią, muszą to zrobić inni. A nawet jeśli pokonasz ich wszystkich, oni nadal pozostaną niepokonani - Bóg wzbudzi innych. Bo chce cię uderzyć i uderzy. To nie chłopi, drodzy Panowie, sprzeciwiacją się wam. To sam Bóg występuje przeciwko tobie, aby zobaczyć twój gniew. Wielu z Was mówiło, że chcecie zmusić kraj i jego mieszkańców do wykorzenienia doktryny luterańskiej. Co byście pomyśleli, gdybyście byli swoimi własnymi prorokami i gdyby kraj i ludzie już wzięli to na siebie? Nie żartujcie z Bogiem, drodzy Panowie! Żydzi także powiedzieli: Nie mamy króla, i stali się tak poważni, że będą musieli już na zawsze pozostać bez króla.
Aby jednak nadal grzeszyć i upadać bez wszelkiego miłosierdzia, niektórzy zaczynają obwiniać Ewangelię i mówią, że jest to owoc mojego nauczania. Teraz, teraz, szybko bluźnijcie, drodzy Panowie, nie chcecie wiedzieć, czego nauczałem i czym jest ewangelia. Ale on jest u drzwi i wkrótce Bóg cię nauczy, jeśli się nie poprawisz. Wy i wszyscy musicie świadczyć mi, że nauczałem w całkowitym milczeniu/walczyłem gwałtownie z buntem i utrzymywałem moich poddanych w posłuszeństwie i honorze nawet wobec waszych tyrańskich i szalejących władz oraz z wielką pilnością ostrzegałem, że ten bunt nie może wyjść ode mnie, ale morderczy prorocy, którzy są tak samo wrogo nastawieni do mnie, jak i do was, pojawili się wśród tego tłumu, tak że trwa to dłużej niż trzy lata i nikt nie walczył i nie stawiał tak dużego oporu jak ja sam. Zatem teraz Bóg zamierza cię ukarać i pozwala diabłu podburzyć przeciwko tobie szalony tłum za pośrednictwem swoich fałszywych proroków i być może chce, abym nie był już w stanie się bronić. Co ja lub moja Ewangelia mogę z tym zrobić, która jak dotąd nie tylko znosiła wasze prześladowania, morderstwa i szaleństwa, ale także prosiła was, abyście pomogli waszym władzom chronić zwykłego człowieka i postępować z nim po ludzku?
A gdybym miał ochotę zemścić się na Tobie, to teraz chciałbym się śmiać w pięść i patrzeć na chłopów, a nawet ich uderzyć i pogorszyć sytuację. Ale mój Bóg mnie przed tym uchroni, jak poprzednio. Dlatego, drodzy Panowie, niezależnie od tego, czy jesteście wrogami, czy przyjaciółmi, pokornie proszę was, abyście nie gardzili moją lojalnością, mimo że jestem biednym człowiekiem. I nie pogardzaj tym buntem, błagam. Nie żebym szanował lub obawiał się, że będą dla ciebie zbyt potężni. Nie chcę też, żebyście się ich bali z tego powodu, ale bójcie się Boga, oto Jego gniew. Jeśli chce cię ukarać według tego, na co zasługujesz, ukarze cię, choćby było sto razy mniej chłopów. Potrafi zamienić kamienie w pionki, a z kolei jednym pionkiem udusić setkę twoich, tak że cała twoja zbroja i siła będą dla ciebie za małe.
Jeżeli nadal musicie sobie doradzać, moi Panowie, na miłość Boską, dajcie sobie spokój z gniewem. Pijanemu powinien ustąpić ładunek siana, o ileż bardziej należy porzucić szaleńczą i upartą tyranię i postępować rozsądniej z chłopem niż z pijakiem lub błądzącym. Nie wdawaj się z nimi w bójkę, bo nie wiesz, jaki będzie koniec, szukaj najpierw polubownie wyjścia z patowej sytuacji, bo nie wiesz, co Bóg chce zrobić, żeby nie powstała iskra i nie wznieciła ognia w całych Niemczech, tak że nikt nie może go ugasić. Nasze grzechy stoją przed Bogiem i dlatego musimy bać się Jego gniewu, gdy szeleści choćby jeden liść, a co dopiero, gdy porusza się taki tłum. Jeśli nie stracisz niczego przez bycie życzliwym, a nawet jeśli coś przez to stracisz, później będzie ci to zwrócone dziesięciokrotnie w spokoju, ponieważ w wyniku kłótni możesz stracić życie i majątek. Dlaczego chcesz narażać się na niebezpieczeństwo, skoro chcesz uzyskać więcej korzyści w inny dobry sposób?
Chłopi zaproponowali 12 artykułów, a niektóre są tak prawe i sprawiedliwe, że uśmierzają wasz gniew przed Bogiem i światem, i sprawiają, że psalm staje się rzeczywistością, wylewając pogardę na książąt. Ale prawie wszyscy skupiają się na własnej korzyści i dla swojego dobra, a nie na swoim najlepszym interesie. Musiałbym zapewne postawić przeciwko Panom inne artykuły, które dotyczą Niemiec, jak to zrobiłem w traktacie do szlachty niemieckiej, bo to byłoby chyba ważniejsze. Ponieważ je zignorowałeś, musisz teraz słuchać takich egoistycznych artykułów i cierpieć, i służy wam jako tym, którym nic nie można powiedzieć.
Nie można odrzucić pierwszego artykułu, gdyż pragną oni słuchać Ewangelii i prawa do wyboru pasterza, pod pewnym pozorem, choć interes własny zostaje podważony przez to, że udają, że otrzymują dziesięcinę od takiego pastora, który nie jest ich. Oto sedno: powinniśmy pozwolić im głosić Ewangelię. Żadna władza nie może i nie powinna się temu sprzeciwiać. Tak, władze nie powinny sprzeciwiać się temu, czego wszyscy chcą nauczać i w co wierzą, niezależnie od tego, czy jest to Ewangelia, czy kłamstwa. Wystarczy, aby zapobiec nauczaniu buntu i niepokoju.
Inne artykuły wskazujące na problemy fizyczne, takie jak sprawa zwłok, pracy i tym podobne, również są uczciwe i słuszne. Władza bowiem nie została ustanowiona po to, by szukać korzyści i szkód u swoich poddanych, lecz raczej po to, by przynosić korzyści i czynić dla swoich poddanych to, co najlepsze. Cóż, nie da się tak długo tak cenić i karać. Jaki byłby pożytek, gdyby pole chłopa rodziło tyle guldenów w postaci łodyg i ziaren, aby władze zbierały tylko więcej i w ten sposób zwiększyły ich świetność, a całość zostałaby zmarnowana na odzież, jedzenie, picie, budowę i tym podobne , jakie to byłyby plewy? Trzeba ograniczyć przepych i wydatki, żeby biedny mógł coś zatrzymać dla siebie. Prawdopodobnie dalsze wnioski wyciągnęliście z ich pism, w których w wystarczający sposób przedstawiają swoje skargi.
Do chłopów
Jak dotąd, drodzy przyjaciele, nie słyszeliście nic innego poza tym, że wyznaję: Niestety, jest aż nazbyt prawdziwe i pewne, że książęta i panowie, którzy zabraniają głoszenia Ewangelii i obciążają lud tak nieznośnie, są godni i zasłużyli, że obaliłvy ich Bóg z ich tronu, co byłoby wielkim grzechem przeciwko Bogu i człowiekowi. Oni też nie mają wymówki. Nie można wam zapewnić niczego innego, abyście postępowali z czystym sumieniem, i słusznie. Bo tam, gdzie masz czyste sumienie, masz tę pocieszającą zaletę, że Bóg cię wesprze i pomoże ci przetrwać. I niezależnie od tego, czy zostaniesz pokonany na jakiś czas, czy w rezultacie poniesiesz śmierć, w końcu zwyciężysz, a twoja dusza zostanie zachowana wraz ze wszystkimi świętymi na zawsze. Jeśli jednak nie masz prawa ani czystego sumienia, musisz ulec, a nawet jeśli zwyciężysz tymczasowo i zabijesz wszystkich książąt, ostatecznie stracisz ciało i duszę na zawsze. Dlatego nie powinieneś żartować w tej sprawie. Ważne jest, aby ciało i dusza były wiecznie po Twojej stronie, a najważniejsze jest, aby to dostrzec i spojrzeć na to z całą powagą, nie tylko tym, jak potężny jesteś i jak wielką są niesprawiedliwością, ale jak dobze mieć po swojej stronie prawo i sumienie.
Dlatego też moją przyjacielską, braterską prośbą, drodzy panowie i bracia, jest to, abyście sumiennie wykonywali swoje obowiązki i nie wierzyli wszelkiego rodzaju duchom i kaznodziejom, gdyż irytujący szatan obudził obecnie wiele dzikich duchów i morderców pod nazwą Ewangelia i nią napełnia świat. Posłuchaj i pozwól nam powiedzieć Ci, jak możesz ofiarować siebie na wiele różnych sposobów. Nie oszczędzę ci mojego wiernego ostrzeżenia o mojej winie. Nie pytam, czy niektórzy ludzie zatruci morderczymi duchami będą mnie nienawidzić i nazywać hipokrytą. Wystarczy mi, że niektórych z Was, dobrych, sprawiedliwych ludzi, uchronię od niebezpieczeństwa gniewu Bożego. Innych będę się bać tak samo, jak oni gardzą mną. Nie powinni mnie też skrzywdzić. Znam większego i potężniejszego od nich, i on mnie tego uczy (Ps 3): „Nie ulęknę się, choćby powstawały przeciwko mnie tysiące ludzi.“ Mój opór wytrzyma ich opór. Wiem to na pewno.
Przede wszystkim, drodzy bracia, używacie imienia Boga, nazywacie siebie grupą lub stowarzyszeniem chrześcijańskim i udajecie, że chcecie kierować i działać zgodnie z prawem Bożym. Cóż, wiesz także, że imienia, słowa i tytułu Boga nie należy używać na próżno i bezużytecznie, jak mówi drugie przykazanie: „Nie będziesz używał imienia Boga, twego Pana, na daremnie.“ I dodaje, i mówi: Albowiem Bóg nie pozostawi niewinnym tego, kto na próżno używa jego imienia. Tutaj tekst jest jasny i wyraźny, co dotyczy zarówno ciebie, jak i wszystkich ludzi, i lekceważy twoją wielką dozę sprawiedliwości i terroru, tak jak grozi ci Jego gniew, tak jak nam i wszystkim innym. Jest też, jak wiadomo, wciąż na tyle potężny i silny, aby cię ukarać, gdyż grozi tutaj, gdzie na darenie i bezużytecznie używasz Jego imienia, że tam, gdzie używasz Jego imienia fałszywie prowadzi cię nie pech, ale wszelkie nieszczęścia. Wtedy będziesz wiedział, jak się zachować i zostaniesz uprzejmie ostrzeżony. Źle dla niego jest udusić lub przeszkodzić tak wielu chłopom, którzy zatopią cały świat potopem i zatopią Sodomę ogniem. Jest wszechpotężnym, strasznym Bogiem.
Z drugiej strony jest łatwo udowodnić, że to wy nadużywacie i bezcześcicie Imię Boże. I nie ma wątpliwości, że wszelkie nieszczęścia ostatecznie spadną na ciebie, jeśli Bóg nie będzie prawdomówny. Oto bowiem Słowo Boże, które mówi przez usta Chrystusa: „Ktokolwiek chwyta za miecz, od miecza zginie.“ Nie inaczej jest w tym przypadku, ponieważ nikt nie powinien narażać się na przemoc przez własną zbrodnię, ale jak mówi św. Paweł, każda dusza powinna podlegać władzy z bojaźnią i honorem. Jak możecie ignorować te wypowiedzi i sądy Boże, wy, którzy szczycicie się tym, że przestrzegacie Prawa Bożego, a mimo to sami bierzecie za miecz i buntujecie się przeciwko władzy, nakazanej przez Prawo Boże? Czy nie sądzisz, że wyrok św. Pawła (Rz 13) będzie miał na ciebie wpływ? Kto sprzeciwia się porządkowi Bożemu, będzie potępiony. Oznacza to bezużyteczne używanie Imienia Bożego, udawanie, że ma się Boże Prawo, a jednocześnie walkę z Jego prawem pod tym samym imieniem. Och, bądźcie ostrożni, drodzy panowie, to się tak nie skończy.
Po trzecie: Tak, mówisz, władze są zbyt złe i nie do zniesienia, bo nie chcą nam pozwolić na Ewangelię i za bardzo na nas naciskają w sprawach dóbr doczesnych, a tym samym psują nas na ciele i duszy. Odpowiadam: to, że władza jest zła i niesprawiedliwa, nie usprawiedliwia zamieszek i buntu, bo karanie zła nie należy do byle kogo, ale do władz światowych, które dzierżą miecz. Jak mówią Paweł (Rz 13) i Piotr (1 P 3), są oni powołani przez Boga do karania niegodziwych. Istnieje więc także naturalne i powszechne prawo, że nikt nie powinien, nie powinien być swoim własnym sędzią, ani nie powinien się mścić. Prawdziwe jest bowiem powiedzenie: kto odpowiada, ten się myli. Temat: Każdy, kto się sprzeciwia, powoduje kłótnie. Boska sprawiedliwość zgadza się i mówi (Pwt 32): „Do mnie należy pomsta, ja odpłacę – mówi Pan.“ Teraz nie możecie zaprzeczyć, że wasz bunt trwa do tego stopnia, że sami siebie osądzacie i chcecie się zemścić i nie doświadczyć niesprawiedliwości. Jest to sprzeczne nie tylko z prawem chrześcijańskim i Ewangelią, ale także z prawem naturalnym i wszelką sprawiedliwością.
Czy powinniście teraz stanąć po stronie waszej szlachty, a mimo to mieć zarówno prawa Boskie, jak i chrześcijańskie w Nowym i Starym Testamencie, a także prawa naturalne przeciwko wam, wówczas musicie wydać nowy, specjalny rozkaz od Boga, potwierdzony znakami i cudami, który daje wam moc i nakazuje wam takie rzeczy czynić. W przeciwnym razie Bóg nie pozwoli, aby Jego Słowo i porządek zostały złamane przez twoje własne przestępstwo, ale ponieważ chlubisz się Bożą sprawiedliwością, a mimo to przeciwstawiasz się jej, On doprowadzi cię do upadku i ukarze cię straszliwie, jak ci, którzy przynoszą wstyd Jego Imieniu i skazuję cię na to na wieki, jak powiedziano powyżej. Bo tutaj jest zgodnie z powiedzeniem Chrystusa (Mt 7), że widzisz drzazgę w oczach władz, a nie widzisz belki we własnym oku. Pozycja: zgodnie z powiedzeniem św. Pawła (Rz 3): „Czyńmy zło, aby przyszło dobro, którego potępienie jest sprawiedliwe i słuszne.“ Władze bowiem czynią niesprawiedliwość, to prawda, że słusznie przeciwstawiają się Ewangelii i obciążają was doczesnym bogactwem. Ale raczej czynicie niesprawiedliwość, nie tylko broniąc Słowa Bożego, ale także depcząc je, chwytając Jego władzę i sprawiedliwość i zwracając się przeciwko Bogu. Poza tym władza odbiera im także władzę i prawa, tak, wszystko, co mają. Bo co zatrzyma, gdy straci kontrolę?
Ustanowię was tutaj jako sędziów i podejmę decyzję, który z rabusiów jest najgorszy, czy będzie to ten, który zabiera drugiemu dużą część majątku i coś mu zostawia, czy ten, który zabiera mu wszystko, i ciało też? Władze bezprawnie odbierają Ci majątek i tyle. Ty z kolei odbierasz im władzę, w której stoi cała ich własność, ciało i życie, dlatego jesteście o wiele większymi bandytami niż oni i zamierzacie uczynić coś gorszego niż oni. Tak, mówisz, chcemy zostawić je dobre i wystarczająco dobre. Ktokolwiek chce w to wierzyć, ja nie. Kto ośmieli się wyrządzić tyle niesprawiedliwości, że w sposób niegodziwy pozbawiłby kogoś władzy, rzeczy największej i najważniejszej, nie odpuści, odbierze też drugą, najmniej ważną rzecz, jeśli od tego zależy. Jeśli wilk zje całą owcę, oczywiście zje także jej ucho. I nawet jeśli byliście tak pobożni, że daliście im wystarczającą ilość ciała i majątku, to jednak jest to zbyt wiele rabunku i niesprawiedliwości, że bierzecie to, co najlepsze, czyli władzę, i stajecie się nad nimi panami. Bóg będzie was sądził jako największych złodziei.
Czy nie możecie myśleć i kalkulować, drodzy przyjaciele, że gdyby wasze postępowanie było słuszne, wszyscy staliby się sędziami samych siebie i nie pozostałaby na świecie żadna władza, porządek ani sprawiedliwość, a jedynie morderstwo i rozlew krwi? Bo gdy tylko zobaczył, że ktoś wyrządza mu krzywdę, wkraczał i sam go osądzał i karał. Jeśli jest to niesprawiedliwe i nie może być doświadczane przez jedną osobę, to nie jest to również coś, co powinna cierpieć jakakolwiek grupa lub osoba. Jeśli jednak cierpi na tym grupa lub osoba, nie ma usprawiedliwienia ani prawa, aby zapobiec temu, aby przydarzyło się to jednostce. Albowiem przyczyna jest ta sama w obu przypadkach, a mianowicie - niesprawiedliwość. A co byście zrobili, gdyby w waszej grupie zaczęło dochodzić do takich zniewag, że każdy przeciwstawiałby się drugiemu i mściłby się na tym, który go obraził? Czy ty też chcesz to cierpieć? Czy nie powiedziałbyś, że powinien pozwolić innym sądzić i pomścić tych, których wyznaczyłeś? Jak chcesz stanąć przed Bogiem i światem, aby osądzać siebie i mścić się na tych, którzy cię obrażają, nawet na twoich władzach ustanowionych przez Boga?
Teraz wszystko to zostało powiedziane na temat wspólnego, boskiego i naturalnego prawa, którego muszą przestrzegać także poganie, Turcy i Żydzi, w przeciwnym razie na świecie powinien panować pokój i porządek. A jeśli już zrobiliście to samo, to nadal nie zrobiliście nic lepszego od pogan i Turków. To bowiem, że się nie osądza i nie poprawia, lecz pozwala na to władzy i władzom, nie czyni nikogo chrześcijaninem; Trzeba to w końcu zrobić, niezależnie od tego, czy ci się to podoba, czy nie. Ale ponieważ sprzeciwiacie się takiemu prawu, wyraźnie widać, że jesteście gorsi od pogan i Turków, nie mówiąc już o tym, że powinniście być chrześcijanami! Ale jak myślicie, co powie Chrystus o was, używając Jego imienia i nazywając siebie zgromadzeniem chrześcijańskim, skoro jesteście od tego tak daleko, tak, postępujecie i żyjecie tak okropnie wbrew jego prawu, że nie jesteście jeszcze poganami ani Turkami godnymi zostać wezwani, ale są o wiele gorsi od tych, którzy są przetrzymywani, wściekli i walczący przeciwko boskiej i naturalnej sprawiedliwości, wspólnej dla wszystkich pogan?
Spójrzcie, drodzy przyjaciele, jakich macie kaznodziejów i jakie znaczenie mają dla waszej duszy. Obawiam się, że przybyło wśród was wielu proroków-zabójców, którzy chcieliby przez was zostać panami świata, do czego od dawna dążą, i nie proszą, aby was prowadzili na niebezpieczeństwo ciała i mienia, i duszy, zarówno docześnie, jak i na wieki. Jeżeli teraz, jak się przechwalasz, chcesz wymierzyć sprawiedliwość Bożą, to czyń to; jest napisane: „Bóg mówi: Do mnie należy pomsta, ja odpłacę.“ Temat: Bądź poddany nie tylko dobremu panu, ale i złemu. Jeśli zrobisz to dobrze, jeśli tego nie zrobisz, możesz spowodować nieszczęście, ale w końcu cię to spotka, nikt w to nie wątpi, ponieważ Bóg jest sprawiedliwy i nie będzie tego tolerował. Dlatego uważajcie na swoją wolność, abyście nie uciekli przed deszczem i nie wpadli do wody, a jeśli będziecie myśleć, że staniecie się fizycznie wolni, to na zawsze stracicie swoje ciało, majątek i duszę. Nadchodzi gniew Boży, bójcie się, radzę wam. Diabeł wysyła między was fałszywych proroków, więc uważajcie!
Chcemy teraz powiedzieć więcej także o prawie chrześcijańskim i ewangelickim, które nie wiąże pogan, jak poprzednie. Bo jeśli przechwalacie się i lubicie słyszeć, że ludzie nazywają was chrześcijanami i chcecie, żeby tak was uważano, wy także będziecie cierpieć, bo wasze prawa są przeciwko wam. Posłuchajcie teraz, drodzy chrześcijanie, wasze chrześcijańskie prawo. Tak mówi wasz najwyższy Pan, Chrystus, którego imię nosicie (Mt 6): „Nie będziesz przeciwstawiał się złu, ale kto cię zmusza do przejścia jednej mili, idź z nim dwie mile; a kto weźmie twój płaszcz, niech weźmie i płaszcz; a kto cię uderzy w jeden policzek, nadstaw mu i drugi.“ Słyszycie to, zgromadzenie chrześcijańskie? W jaki sposób Państwa grupa korzysta z tego prawa? Nie chcesz cierpieć zła i niesprawiedliwości, ale raczej być wolnym i cierpieć tylko za to, co dobre i słuszne. A Chrystus mówi, że nie należy przeciwstawiać się żadnemu złu i niesprawiedliwości, ale zawsze ustępować, cierpieć i pozwalać, aby zostało to odebrane. Jeżeli nie chcecie mieć takiego prawa, wolelibyście raczej usunąć od siebie imię chrześcijańskie i chlubić się kimś innym, kto jest zgodny z waszymi postępowaniem, bo inaczej sam Chrystus wyrwie z was swoje imię, tak że będzie za ciężkie dla Ciebie.
To samo mówi św. Paweł (Rz 12): „Nie mścij się na sobie, ale raczej poddaj się gniewowi Bożemu.“ Pozycję wychwala Koryntian (2 Koryntian 11), że chętnie cierpią, gdy ktoś ich pobije lub okradnie. Pan (1 Kor 6) karze ich za to, że walczą o dobro i nie doznają niesprawiedliwości. Tak, nasz Książę, mówi Jezus Chrystus (Mat.?): „Powinniśmy życzyć dobra tym, którzy nas obrażają, modlić się za tych, którzy nas prześladują, miłować naszych wrogów i dobrze czynić tym, którzy nam wyrządzają zło.“ Takie są nasze chrześcijańskie prawa, drodzy przyjaciele. Teraz widzisz, jak daleko zaprowadzili was fałszywi prorocy, a także nazywają was chrześcijanami, gdy uczynili was gorszymi od pogan. Bo z tych powiedzeń dziecko rozumie, że prawo chrześcijańskie nie polega na tym, by przeciwstawiać się niesprawiedliwości, nie chwytać za miecz, nie bronić się, nie mścić się, ale oddać swoje ciało i majątek, aby temu, kto kradnie, wystarczyło za naszego Pana, który nas nie opuści, jak obiecał. Cierpienie, cierpienie, krzyż, krzyż to prawo chrześcijanina i to, i żadne inne. Ale teraz walczysz o dobro doczesne i nie chcesz puścić płaszcza, który jest z twoim płaszczem, ale chcesz go ponownie założyć, kiedy chcesz umrzeć i zostawić swoje ciało, czy też kochać swoich wrogów, czy czynić dobro? Drodzy przyjaciele, chrześcijanie nie są tak podli, żeby tak wielu ludzi gromadziło się w jednym miejscu. To dziwny obraz chrześcijanina. Gdyby Bóg chciał, żebyśmy byli większością dobrych, pobożnych pogan, którzy stali na straży prawa naturalnego, nie powiedziałbym nic o chrześcijaństwie.
Teraz wszystko to zostało powiedziane na temat wspólnego, Boskiego i naturalnego prawa, którego muszą przestrzegać także poganie, Turcy i Żydzi, w przeciwnym razie na świecie powinien panować pokój i porządek. A jeśli już zrobiliście to samo, to nadal nie zrobiliście nic lepszego od pogan i Turków. To bowiem, że się nie osądza i nie poprawia, lecz pozwala na to władzy i władzom, nie czyni nikogo chrześcijaninem. Trzeba to w końcu zrobić, niezależnie od tego, czy ci się to podoba, czy nie. Ponieważ sprzeciwiacie się takiemu prawu, wyraźnie widać, że jesteście gorsi od pogan i Turków, nie mówiąc już o tym, że powinniście być chrześcijanami! Ale jak myślicie, co powie Chrystus o was, używając Jego imienia i nazywając siebie zgromadzeniem chrześcijańskim, skoro jesteście od tego tak daleko, tak, postępujecie i żyjecie tak okropnie wbrew jego prawu, że nie jesteście jeszcze poganami ani Turkami godnymi zostać wezwani, ale są o wiele gorsi od tych, którzy są przetrzymywani, wściekli i walczący przeciwko Boskiej i naturalnej sprawiedliwości, wspólnej dla wszystkich pogan?
Spójrzcie, drodzy przyjaciele, jakich macie kaznodziejów i jakie znaczenie mają dla waszej duszy. Obawiam się, że przybyło wśród was wielu proroków-zabójców, którzy chcieliby przez was zostać panami świata, do czego od dawna dążą, i nie proszą, aby was prowadzili na niebezpieczeństwo ciała i mienia, cześć i dusza, zarówno docześnie, jak i na wieki. Jeżeli teraz, jak się przechwalasz, chcesz wymierzyć sprawiedliwość Bożą, to czyń to; jest napisane: Bóg mówi: „Do mnie należy pomsta, ja odpłacę.“ Temat: Bądź poddany nie tylko dobremu panu, ale i złemu. Jeśli zrobisz to dobrze, jeśli tego nie zrobisz, możesz spowodować nieszczęście, ale w końcu cię to spotka, nikt w to nie wątpi, ponieważ Bóg jest sprawiedliwy i nie będzie tego tolerował. Dlatego uważajcie na swoją wolność, abyście nie uciekli przed deszczem i nie wpadli do wody, a jeśli będziecie myśleć, że staniecie się fizycznie wolni, to na zawsze stracicie swoje ciało, majątek i duszę. Nadchodzi gniew Boży, bójcie się, radzę wam. Diabeł wysyła między was fałszywych proroków, więc uważajcie!
Chcę ci także podać kilka przykładów prawa chrześcijańskiego, abyś mógł zobaczyć, dokąd prowadzili cię wielcy prorocy. Spójrzcie na Świętego Piotra w ogrodzie, który chciał mieczem obronić swego Pana Chrystusa i odciąć Malchiaszowi ucho. Powiedz, kto może: czy Piotr nie miał tutaj racji? Czy nie było nieznośną niesprawiedliwością to, że chciała pozbawić Chrystusa nie tylko dóbr, ale i życia? Nie tylko odebrałem mu ciało i żołądek, ale też całkowicie stłumiłem Ewangelię, przez którą mieli być zbawieni, a także ograbiłem ich z królestwa niebieskiego. Takiej niesprawiedliwości jeszcze nie doświadczyliście, drodzy przyjaciele. Ale spójrzcie, co Chrystus tutaj robi i czego naucza. Bez względu na to, jak wielka była ta niesprawiedliwość, nadal broni się przed Piotrem, każe mu schować miecz i nie chce cierpieć, jeśli się zemści lub broni się przed taką niesprawiedliwością. Wydaje na niego także wyrok śmiertelny jako zabójcę, mówiąc: „Kto za miecz chwyta, od miecza zginie.“ Musimy zrozumieć, że nie wystarczy, że ktoś wyrządza nam niesprawiedliwość, a my mamy dobry powód i mamy rację, ale mają też prawo i moc miecza, nakazane przez Boga, aby w ten sposób karać. Poza tym Chrystus też powinien cierpieć, czy ktoś chce przeciwstawić się Ewangelii od Niego, czy w przeciwnym razie można oprzeć się Ewangelii od kogoś, jak usłyszymy.
Inny przykład. Czy sam Chrystus, gdy na krzyżu odebrano mu życie i zrezygnowano z Jego urzędu głoszenia, był na to zbyt dobry dla dusz, posłanych przez samego Boga? Czyni to, jak mówi św. Piotr, stawia to przed domem, który jest właściwie ustawiony, i cierpi tak wielką niesprawiedliwość. Ponadto modlił się za tych, którzy go prześladowali, mówiąc: „Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią.“ Teraz, gdy jesteście prawdziwymi chrześcijanami, z pewnością musicie zrobić to samo i naśladować ten przykład. Jeśli tego nie zrobisz, pozbądź się chrześcijańskiego imienia i sławy prawa chrześcijańskiego. W takim razie z pewnością nie jesteście chrześcijanami, ale raczej Chrystusem i Jego królestwem, nauczaniem i przykładem. Ale gdybyś to zrobił, wkrótce ujrzałbyś cuda Boga, aby ci pomógł, tak jak to pomógł Chrystusowi, który po dopełnieniu swoich cierpień tak zasmakował, że Jego Ewangelia i królestwo przeniknęły mocą, wbrew wszystkiemu wrogowie przejęli władzę. W ten sposób i tobie pomoże, abyś z mocą przyjął Jego Ewangelię, jeśli wcześniej cierpiałeś, powierzyłeś mu tę sprawę i czekałeś na Jego zemstę. Ale teraz ty sam w to wpadasz i chcesz go zwyciężyć i utrzymać nie cierpieniem, ale pięścią, wtedy uniemożliwisz mu zemstę i zrobisz to tak, że nie dotrzymasz ani Ewangelii, ani pięści.
W tej chwili także ja muszę się liczyć jako aktualny przykład. Papież i cesarz zbuntowali się i wściekli przeciwko mnie. No cóż, jak to się stało, że im bardziej papież i cesarz wściekali się, tym bardziej moja Ewangelia znikała? Nie dobyłem miecza i nie szukałem zemsty. Nie wszczynałem żadnych zamieszek ani buntów, ale raczej światowe władze, nawet te, które prześladują mnie i Ewangelię, bronią swojej władzy i honoru, jak tylko mogą. Ale zostałem przy tym, że zostawiłam to Bogu i cały czas wyzywająco zdawałem się na Jego rękę. Dlatego, na przekór zarówno papieżowi, jak i wszystkim tyranom, nie tylko trzymał mnie przy życiu w życiu, które wielu uważa za wielki cud, do czego sam też musiałem wyznać, ale niech moja Ewangelia wzrasta coraz bardziej. Teraz przyszedłeś do mnie i powiedziałeś, że chcesz pomóc Ewangelii, a nie widziałeś, że mu przeszkadzasz i uciskasz do granic możliwości.
Mówię to wszystko, drodzy przyjaciele, aby was wiernie przestrzec, abyście w tej sprawie wypowiadali się na temat imienia chrześcijańskiego i chwały prawa chrześcijańskiego. Bo jeśli masz rację, bez względu na to, jak wysoko chcesz, chrześcijaninowi nie jest osądzać ani walczyć, lecz cierpieć niesprawiedliwość i tolerować nędzę, nie będzie innego rezultatu (1 Kor 6). Jak sami wyznajecie we wstępie, aby wszyscy wierzący w Chrystusa stali się mili, pokojowi, cierpliwi i zjednoczeni, ale w czynie na próżno okazujecie niecierpliwość, kłótnie, spory i niegodziwość wbrew własnym słowom. Chcesz przywołać cierpliwych, którzy nie chcą cierpieć niesprawiedliwości i zła, a jedynie sprawiedliwość i dobro. Byłaby to jednak wspaniała cierpliwość, którą może znieść nawet chłopiec, a co dopiero wierzący chrześcijanin. Dlatego powtarzam: pozwolę, żeby to była twoja sprawa, niezależnie od tego, jak dobra i słuszna może być. Ponieważ sam chcesz ich bronić i nie doświadczyć przemocy ani niesprawiedliwości, możesz robić i powstrzymywać się od robienia tego, przed czym Bóg ci nie przeszkadza. Ale ja mówię: imię chrześcijańskie, niech tak pozostanie i nie sprawiajcie wstydu waszej niecierpliwej, niespokojnej, niechrześcijańskiej szlachcie. Ani wam nie pozwolę, ani wam tego nie przyznam, ale oderwę ich obu od wam pismami i słowami według moich możliwości, dopóki żyła porusza się w moim ciele. Bo nie odniesiesz sukcesu, bo inaczej odniesiesz sukces aż do zagłady ciała i duszy.
Nie żebym chciał usprawiedliwiać czy bronić władz w ich nieznośnej niesprawiedliwości, kiedy cierpicie, oni są i czynią potworną niesprawiedliwość, przyznaję to, ale chcę tego, gdzie oboje nie chcecie być osądzeni i żeby Bóg za to bądźcie, zbierzcie się i spotykajcie, aby żadna jego część nie nazywała się chrześcijanami, ale jak zwykle, zgodnie ze sposobem życia na świecie, jeden naród walczy z drugim i jak to się mówi, Bóg karze jednego chłopca drugim. Oto typ i imię, jakie wam podam, czy będzie spór, nad którym Bóg się zmiłuje, aby władze wiedziały, że nie należy walczyć z chrześcijanami, ale z poganami. i wiecie też, że nie walczycie z władzami jako chrześcijanie, ale jako poganie. Chrześcijanie bowiem nie walczą z sobą mieczem ani toporami, ale krzyżem i cierpieniem, tak jak ich książę Chrystus nie dzierży miecza, ale wisi na krzyżu. Dlatego ich zwycięstwo nie polega na dominacji i panowaniu czy sile, ale na porażce i niemożności, jak mówi św. Paweł (2 Kor 1): „Broń naszego rycerstwa nie jest fizyczna, ale potężna w Bogu.“ I jeszcze raz: moc doskonali się poprzez niemoc.
Zatem wasz tytuł i imię powinny i muszą być takie, że jesteście ludźmi, którzy walczą, aby nie chcieli i nie powinni cierpieć niesprawiedliwości i zła, jak na to pozwala natura. Powinniście używać tego imienia i pozostawić w spokoju imię Chrystusa, bo to jest także wasze dzieło i to właśnie robicie. Jeśli nie chcesz go używać, ale chcesz zachować swoje chrześcijańskie imię, to nie musisz rozumieć tę sprawę inaczej niż to, że odnosi się to do mnie i uważam was za wrogów, którzy chcą stłumić lub przeszkodzić mojej Ewangelii więcej niż kiedykolwiek uczynili papież i cesarz, ponieważ pod szyldem Ewangeli i postępujecie i czynicie rzeczy sprzeczne z Ewangelią. Chcę pozostawić tę sprawę Bogu, zaryzykować ją z łaską Bożą i śmiało na Nim polegać, tak jak to robiłem już wcześniej przeciwko papieżowi i cesarzowi, i modlić się za was, aby was oświecił i przeciwstawił się waszej szlachcie, aby nie pozwoliłby na to. Bo wyraźnie widzę, że diabeł, jeśli jeszcze nie był w stanie mnie zabić przez papieża, próbuje mnie zniszczyć i pożreć poprzez krwiożerczych proroków-morderców i duchy band, które są wśród was. Teraz on mnie zjada! Wiem, że to powinno sprawić, że jego żołądek będzie wystarczająco napięty. A nawet jeśli wygrasz, nie powinieneś się z tego zbytnio cieszyć. Ale pokornie i uprzejmie proszę Cię o lepszą refleksję, abym nie potrzebował takiego sprzeciwu i modlitwy do Boga.
Zatem wasz tytuł i imię powinny i muszą być takie, że jesteście ludźmi, którzy walczą, aby nie chcieli i nie powinni cierpieć niesprawiedliwości i zła, jak na to pozwala natura. Powinniście używać tego imienia i pozostawić w spokoju imię Chrystusa, bo to jest także wasze dzieło i to właśnie robicie. Jeśli nie chcesz go używać, ale chcesz zachować swoje chrześcijańskie imię, to nie muszę rozumieć tej sprawy inaczej niż to, że odnosi się to do mnie i uważam was za wrogów, którzy chcą stłumić lub przeszkodzić mojej Ewangelii więcej niż kiedykolwiek uczynili papież i cesarz, ponieważ pod imieniem Ewangelii postępujecie i czynicie rzeczy sprzeczne z Ewangelią. Więc znowu nie chcę cię chronić przed tym, co chcę z tym zrobić. Chcę pozostawić tę sprawę Bogu, zaryzykować z łaską Bożą i zdecydowanie na nim polegać, tak jak to robiłem wcześniej przeciwko papieżowi i cesarzowi, i modlić się za was, aby was oświecił i przeciwstawił się waszej arogancji nie pozwoliłby na to. Bo wyraźnie widzę, że diabeł, jeśli jeszcze nie był w stanie mnie zabić przez Papieża, próbuje mnie zniszczyć i pożreć poprzez krwiożerczych proroków-morderców i duchy band, które są wśród was. Teraz on mnie zjada! Wiem, że to powinno sprawić, że jego żołądek będzie wystarczająco napięty. A nawet jeśli wygrasz, nie powinieneś się z tego zbytnio cieszyć. Ale pokornie i uprzejmie proszę Cię o lepszą refleksję, abym nie potrzebował takiego sprzeciwu i modlitwy do Boga przeciwko Tobie.
Bo chociaż jestem człowiekiem biednym i grzesznym, to jednak wiem i jestem pewien, że w tym przypadku mam słuszną sprawę, walcząc o imię chrześcijańskie i prosząc, aby nie zostało ono zbezczeszczone. Jestem więc pewna, że moja modlitwa została przyjęta i wysłuchana przed Bogiem. Sam bowiem nauczył nas tak się modlić w Modlitwie Pańskiej, mówiąc: „Święć się Imię Twoje“ i zakazano skalania go w drugim przykazaniu. Dlatego proszę Cię, abyś nie gardził moją modlitwą i wszystkimi, którzy modlą się ze mną, bo będzie dla was zbyt potężna i wzbudzi Boga przeciwko wam, jak mówi św. Jakub: „Modlitwa sprawiedliwych może wiele zdziałać, jeśli będzie wytrwała, tak jak modlił się Eliasz.“ Mamy też pocieszające obietnice od Boga, że nas wysłucha; (1 J 14): „O cokolwiek prosić będziecie w imię moje, to uczynię“ oraz (1 J 5): „Jeśli o coś prosimy zgodnie z Jego wolą, On nas wysłuchuje.“ Nie możecie mieć takiego pocieszenia i pewności, o które można prosić, ponieważ wasze sumienie i Pismo Święte wmawiają wam, że wasza szlachta jest pogańska, a nie chrześcijańska i w imię Ewangelii działa przeciwko Ewangelii i na hańbę imienia chrześcijańskiego. Wiem też, że nikt z Was nigdy nie prosił i nie wzywał Boga w takiej sprawie. Ty też jeszcze nie możesz, bo w tej sprawie nie podnosisz na niego oczu, a jedynie przeciwstawiasz mu się pięścią, którą zacisnąłeś z niecierpliwości i nieznośnej woli, żeby nie skończyć dobrze.
Ale gdybyście byli chrześcijanami, porzucilibyście pięści i miecze, bunt i groźby, a trzymaliby się Modlitwy Pańskiej i w modlitwie prosilibyście Boga o swoje rzeczy i mówili: „Bądź wola Twoja.“ Temat: zbaw nas ode złego, Amen. Jak widać w Psałterzu prawdziwi święci zwracają się do Boga ze swoimi potrzebami, lamentują i szukają u Niego pomocy, nie broniąc się ani nie przeciwstawiając się złu. Taka modlitwa pomogłaby wam bardziej we wszystkich waszych potrzebach, bo gdyby świat był was pełen, mielibyście także czyste sumienie i pocieszającą pewność, że zostaniecie wysłuchani, zgodnie z Jego obietnicami (1 Tymo 4): „On jest pomocnik wszystkich ludzi, zwłaszcza wierzących“ oraz (Ps 49): „Wzywaj mnie w potrzebie, a pomogę ci“, i (Ps 90): „Wzywał mnie w potrzebie, więc mu pomogę“ itd. Oto prawdziwie chrześcijański sposób pozbycia się nieszczęścia i zła, a mianowicie: tolerować i wzywać Boga. Ale ponieważ wy, którzy nic nie czynicie, nie wzywacie i nie tolerujecie, ale pomagacie sobie własną mocą i stajecie się waszym Bogiem i Zbawicielem, to Bóg nie może i nie może być waszym Bogiem i Zbawicielem. Zatem wy, jako poganie i bluźniercy, możecie coś zrobić, jeśli Bóg tak postanowi, o co się modlimy, ale nie o to, bo będzie to ku waszej wiecznej i doczesnej zagładzie. Ale jako chrześcijanie i protestanci nic nie wygracie.
Dzięki temu łatwo jest teraz odpowiedzieć na wszystkie Twoje artykułym bo chociaż wszystkie one były z natury słuszne i sprawiedliwe, zapomnieliście jednak o chrześcijańskim prawie, że nie zwyciężyliście ich i nie wołaliście z cierpliwością i modlitwą do Boga, jak przystoi ludowi chrześcijańskiemu, ale raczej wykonaliście je własnymi siłami niecierpliwość i świętokradztwo - władze należy usunąć i egzekwować siłą - co jest także sprzeczne z prawem i równością naturalną. A ten, który pisał twoje artykuły, nie jest człowiekiem pobożnym i uczciwym, bo na marginesach narysował wiele rozdziałów Pisma Świętego, w których powinny znajdować się artykuły, a mimo to trzyma wodę w ustach i pomija powiedzenia, aby móc udawać swoją złośliwość i twoją szlachetność, aby cię zwieść i spieszyć się, i narażać na niebezpieczeństwo. Ponieważ takie rozdziały, jeśli je przeczytasz, nie mówią wiele o tym, co robisz, ale raczej wykazują sprzeczność, że powinieneś żyć i zachowywać się po chrześcijańsku. Będzie to zgniły prorok, który będzie szukał swego zła przez ciebie w Ewangelii. Niech Bóg temu zapobiegnie i strzeże Cię przed nim.
Przede wszystkim, żebyś wystąpił we wstępie i przechwalał się, że nie chcesz się buntować, ale przepraszasz, że chcesz nauczać i żyć według Ewangelii itp. Wtedy karzą cię własne usta i praca, bo wyznajecie, że gnijecie i odrażacie, i chcecie to zatuszować Ewangelią. Tak więc słyszeliście powyżej: Ewangelia uczy chrześcijan cierpieć i tolerować niesprawiedliwość oraz modlić się przeciwko Bogu w przypadku wszelkiego rodzaju kłopotów. Ale wy nie chcecie cierpieć, lecz raczej niczym poganie zmuszajcie władzę zgodnie ze swoją wolą i niecierpliwością. Daliście też przykład synom Izraela, mówiąc, że Bóg usłyszał ich wołanie i wybawił ich. Dlaczego nie trzymacie się tego samego przykładu, którym się przechwalacie? W ten sam sposób wołajcie do Boga i czekajcie, aż i wam przyśle Mojżesza, który udowodni znakami i cudami, że został posłany przez Boga. Synowie Izraela nie zjednoczyli się przeciwko faraonowi i nie pomogli sobie, jak mówisz. Dlatego ten przykład jest skierowany bezpośrednio przeciwko wam i potępia was, którzy się nim chlubicie, a jednak postępujecie odwrotnie.
Nie jest też prawdą, że się przechwalasz, że nauczasz i żyjesz według Ewangelii. Nie ma artykułu, który uczy ani jednego fragmentu Ewangelii, ale wszystko jest skierowane w stronę tego, że masz wolność swojego ciała i swojej własności, a w sumie wszystkie nie mówią nic o doczesnych rzeczach tego świata, które chcesz mieć władzę i własność, i znieść niesprawiedliwość, podczas gdy Ewangelia w ogóle nie zajmuje się sprawami doczesnymi, a życie zewnętrzne opiera się wyłącznie na cierpieniu, niesprawiedliwości, krzyżu, cierpliwości i pogardzie dla dóbr doczesnych i życia. Jakże więc postępuje z wami Ewangelia, że szukacie pozorów waszej nieewangelicznej i niechrześcijańskiej szlachetności, a nie widzicie, jak w ten sposób obrażacie świętą Ewangelię Chrystusową i ośmieszacie ją. Dlatego trzeba tutaj zająć inne stanowisko, albo całkowicie porzucić tę sprawę i zaakceptować taką niesprawiedliwość, jeśli chce się być i być nazywanym chrześcijaninem lub jeśli chcesz załatwić sprawę pod innym imieniem i nie być nazywanym i szanowanym jako chrześcijanin, nie ma na to sposobu i nie ma innego rezultatu.
To prawda, że masz rację, pragnąc Ewangelii, jeśli myślisz o niej poważnie. Tak, chcę doprecyzować ten artykuł lepiej niż ty sam i powiedzieć, że niedopuszczalne jest, aby ktoś zamknął niebo i siłą wysłał go do piekła. Nikt nie powinien cierpieć czegoś takiego, a raczej pozostawić nad tym krzyżyk. Kto jednak przeszkodzi mi w czytaniu Ewangelii, zamknie przede mną niebo i wepchnie mnie do piekła, gdyż nie ma innej drogi i środka zbawienia duszy niż Ewangelia. Więc nie powinienem tego cierpieć, jeśli stracę duszę. Słuchaj, czy prawo nie jest wystarczająco mocne? Jeszcze z tego nie wynika, że mam zacisnąć pięścią władzę, która wyrządza mi taką niesprawiedliwość. Więc mówisz, jak mam cierpieć i nie cierpieć jednocześnie? Tutaj odpowiedź jest prosta: nikomu nie można odmówić Ewangelii. Nie ma mocy w niebie ani na ziemi, która mogłaby tego dokonać. Jest to bowiem nauka publiczna, poruszająca się swobodnie pod niebem, niezwiązana z żadnym miejscem, jak gwiazda, która pokazała narodziny Chrystusa mędrcom ze Wschodu.
To z pewnością prawda, miasta, miejsca i tereny gdzie jest Ewangelia lub kaznodzieja, niech panowie tam się bronią. Możecie jednak opuścić te same miasta i miejsca i podążać za Ewangelią w innym miejscu, i nie jest konieczne, abyście także zajmowali lub utrzymywali to miasto lub miejscowość ze względu na Ewangelię. Niech Pan ma swoje miasto i idzie za Ewangelią, a będziecie cierpieć, bo ludzie wyrządzają wam niesprawiedliwość i wypędzają, a jednocześnie nie będziecie cierpieć, że ludzie odbiorą wam Ewangelię lub wam to uniemożliwiają . Oto jedno i drugie łączy się w jedno: cierpienie i brak cierpienia. W przeciwnym razie, gdziekolwiek chcecie zachować miasto z Ewangelią, okradacie jego władcę miasta i udajecie, że robicie to ze względu na Ewangelię. Kochani, Ewangelia uczy was, abyście nie kradli i nie zabierali, nawet jeśli władca majątku użyje jej przeciwko Bogu, niesprawiedliwie i na waszą szkodę. Ewangelia nie potrzebuje fizycznej przestrzeni ani miasta, ponieważ pozostaje; chce i musi pozostać w sercu.
Tego nauczał Chrystus (Mt 10): „Jeśli was wypędzą z jednego miasta, uciekajcie do drugiego.“ Nie mówi: Jeśli was wypędzą z miasta, pozostańcie w nim i zdobądźcie miasto dla Ewangelii, i zwróćcie się przeciwko władcom miasta, tak jak oni teraz chcą czynić i nauczać, ale uciekajcie, uciekajcie zawsze natychmiast do innego, aż przyjdzie Syn Człowieczy itd. Bo powiadam wam, że nie zniszczycie wszystkich miast, aż przyjdzie Syn Człowieczy. Tak też mówi (Mat. 23): „Że bezbożni będą wypędzać swoich ewangelistów z jednego miasta do drugiego.“ Paweł mówi także to (2 Kor 4): „Nie jesteśmy w pewnym miejscu.“ Jeśli zdarza się, że chrześcijanin musi zawsze przenosić się z miejsca na miejsce ze względu na Ewangelię i zostawiać wszystko tam, gdzie jest i co ma, lub kiedykolwiek mieszka niepewnie i oczekuje czegoś takiego co godzinę, to dobrze się z tym łączy powinien być chrześcijaninem. Ponieważ nie chce cierpieć, że Ewangelia jest mu odbierana lub broniona przed nim, cierpi, ponieważ miasto, miejsce, dobra i wszystko, czym jest i co posiada, zostaje mu odebrane i bronione przed nim. Jak ma się do tego twoja szlachta, ty, który przejmujesz i utrzymujesz miasta i miejsca, które nie są twoje, i nie chcesz cierpieć, że są od ciebie zabierane i bronione, a ty przejmujesz je i bronisz przed ich naturalnymi panami? Jakimi chrześcijanami są dla mnie ci, którzy dla Ewangelii stają się rabusiami, złodziejami i draniami, a potem mówią: są ewangeliczni?
W pierwszym artykule
Cała społeczność powinna mieć władzę wybierania i odwoływania pasterza. Artykuł ten jest słuszny, gdyby tylko został sporządzony po chrześcijańsku, tak aby rozdziały pokazane na marginesach nie służyły żadnemu celowi. Jeżeli dobra proboszcza pochodzą od władz, a nie od wspólnoty, wspólnota nie może rozdzielać tych samych dóbr, komu chce; ponieważ zostałoby to skradzione i zabrane. Raczej pragnie mieć księdza, żeby najpierw pokornie poprosić o niego władze. Jeśli władza nie chce, powinna wybrać jednego ze swoich i nakarmić go własnym towarem, a swoje dobra pozostawić władzom lub słusznie je od nich pozyskać. Jeżeli jednak władze nie chcą cierpieć wybranego i dobrze odżywionego pastora, niech ucieknie do innego miasta, a kto chce, niech ucieka z nim, jak uczy Chrystus. Oznacza to wybór i posiadanie pastora na sposób chrześcijański i ewangelicki. Każdy, kto postępuje inaczej, postępuje niechrześcijańsko, jak rozbójnik i przestępca.
Przejdźmy do innego artykułu. Dziesięciny należy rozdawać kapłanom i biednym, resztę zachować na potrzeby narodowe itp. Ten artykuł to nic innego jak rabunek i kradzież publiczna. Ponieważ chcą wyrwać dziesięcinę, która nie jest ich, ale władzom, i zrobić z nią, co im się podoba. Nie oznacza to więc, drodzy przyjaciele, że władze zostały całkowicie obalone, jak stwierdziliście we wstępie, że nikogo nie należy pozbawiać tego, co mu się należy. Jeśli chcesz dawać i czynić dobro, czyń dobro od siebie, jak mówi mądry człowiek. Albowiem Bóg przez Izajasza mówi: „Nienawidzę ofiary z rabunku.“ Czy mówisz w tym artykule tak, jakbyś był już panem tej ziemi i zabrał cały majątek władz, a nie chciał się nikomu podporządkować ani oddać? W ten sposób rozumiesz to, co masz na myśli. Szanowni Państwo, poddajcie się, nie zakończycie tego. Rozdziały Pisma Świętego, które twój kłamliwy kaznodzieja i fałszywy prorok rozmazał na marginesie, nie pomagają ci, ale są przeciwko tobie.
W trzecim artykule
Nie powinno być niewolników, ponieważ Chrystus wyzwolił nas wszystkich. Co to jest? Oznacza to uczynienie wolności chrześcijańskiej całkowicie cielesną. Czy Abraham i inni patriarchowie i prorocy również nie mieli poddanych? Przeczytaj, co św. Paweł naucza o sługach, którzy w tamtym czasie byli poddanymi. Dlatego ten artykuł jest bezpośrednio sprzeczny z ewangelią i drapieżny, aby każdy mógł odebrać swoje ciało swemu panu. Z pewnością niewolnik może być chrześcijaninem i mieć chrześcijańską wolność, tak jak więzień lub chory jest chrześcijaninem, ale nie jest wolny. Artykuł ten ma na celu zrównanie wszystkich ludzi i przekształcenie duchowego królestwa Chrystusa w królestwo świata, zewnętrzne, co jest niemożliwe. Albowiem królestwo świata nie może istnieć, jeśli nie ma nierówności w osobach, niektórzy wolni, niektórzy więźniowie, niektórzy panowie, niektórzy poddani itd. Jak mówi św. Paweł (Gal 5): że w Chrystusie pan i niewolnik to jedno. Mój pan i przyjaciel, Urban Regius, już chyba wystarczająco dużo o tym napisał, więc możecie czytać dalej.
W pozostałych ośmiu artykułach
Pozostałe artykuły dotyczące wolności łowów, ptaków, ryb, drewna, lasów, usług, zainteresowań, pism, znaków, śmierci itp. powierzam ekspertom prawnym. Bo nie do mnie, jako ewangelisty, należy osądzanie i osądzanie tutaj. Mam pouczać sumienie i uczyć o sprawach Bożych i chrześcijańskich. W Cesarswie jest wystarczająco dużo książek na ten temat. Więc powiedziałem powyżej, że takie rzeczy nie dotyczą chrześcijanina, on nawet o nie nie pyta. Pozwala, kto chce, rabować, brać, wyciskać, odzierać ze skóry, oskrobywać, jeść i wściekać się, bo jest męczennikiem na ziemi. Dlatego tutejsze chłopstwo również powinno zostawić w spokoju imię chrześcijańskie i działać pod imieniem tych, którzy chcieli sprawiedliwości ludzkiej i naturalnej, a nie jak ci, którzy szukali sprawiedliwości chrześcijańskiej, co dla nich oznacza stać w miejscu, cierpieć i czynić to we wszystkich tych sprawy skarżyły się wyłącznie Bogu. Oto, drodzy panowie i przyjaciele, oto moja instrukcja, jeśli mnie o to poprosicie, na innej kartce papieru. I proszę, pamiętaj o swojej prośbie, abyś dobrowolnie został pokazany na piśmie. Jeśli to do ciebie przyjdzie, nie krzycz od razu: Luter jest obłudny wobec księcia, wypowiada się przeciwko Ewangelii! Najpierw przeczytaj i zobacz moje uzasadnienie z Pisma Świętego, bo to jest dla ciebie. Jestem usprawiedliwiony przed Bogiem i światem. Znam dobrze fałszywych proroków wśród was. Nie słuchajcie ich, oni naprawdę was oszukają. Nie mają na myśli waszego sumienia, ale chcieliby z was zrobić Galatów, aby przez was mogli zyskać dobro i chwałę, a wtedy i wy i my musielibyśmy być na wieki potępieni w piekle.
Ostrzeżenie zarówno dla władz, jak i chłopstwa
Ponieważ teraz, drodzy panowie, po żadnej ze stron nie ma nic chrześcijańskiego i żadna sprawa chrześcijańska nie wisi między wami, ale obaj, pan i chłopi, mają do czynienia z pogańskim lub światowym dobrem i złem oraz dobrem doczesnym. Ponadto, jeśli z obu stron wystąpicie przeciwko Bogu, jesteście pod Jego gniewem, jak słyszeliście. Zatem na litość Boską, dajcie sobie doradzać, a atakujcie tak, jak należy atakować, to znaczy ze sprawiedliwością, a nie siłą w walce, abyście nie powodowali niekończącego się rozlewu krwi na ziemiach niemieckich. Ponieważ wszyscy się mylicie, a także chcecie się zemścić i chronić, zniszczycie się z obu stron, a Bóg ukarze jednego chłopca drugim.
Wy, panowie, macie przeciwko sobie Pismo i historię, jak tyrani są karani. Poeci pogańscy piszą również, że tyrani rzadko umierają suchą śmiercią, ale zwykle są duszeni i giną we krwi. Ponieważ jest pewne, że rządzicie tyrańsko i wściekle, zabraniając prawdziwego głoszenia tego, co stoi w Ewangelii oraz uciskając i biednego człowieka, nie macie pocieszenia ani nadziei, że zginiecie tak, jak zginęli tacy jak wy. Spójrzcie na wszystkie królestwa, które dobiegły kresu mieczem, jak Asyria, Persja, Żydzi, Rzymianie itd., a wszystkie one zostały ostatecznie zniszczone, tak jak wcześniej zniszczyły inne. W ten sposób Bóg udowadnia, że jest sędzią na ziemi i że żadna niesprawiedliwość nie pozostaje bez kary. Dlatego nie ma nic pewniejszego niż ten sam osąd na twoich barkach, czy teraz, czy później, jeśli się nie poprawisz.
Wy, chłopi, także macie przeciwko sobie Pismo i doświadczenie, że żaden rabunek nigdy nie zakończył się dobrze, a Bóg trzymał wszystkie ścieżki ściśle ponad tym słowem. Ktokolwiek chwyta za miecz, od miecza zginie. Ponieważ postępujesz niesprawiedliwie, osądzasz i mścisz się oraz używasz chrześcijańskiego imienia w sposób niegodny, z pewnością jesteś także pod gniewem Bożym. A jeśli od razu zwyciężycie i zniszczycie całe panowanie, ostatecznie będziecie musieli rozerwać się na kawałki jak szalejące bestie. Nie króluje między wami żaden duch, tylko ciało i krew, przeto Bóg wkrótce ześle na was złego ducha, podobnie jak to uczynił z Sychemem i Abimelechem. Spójrzcie, jak cała zgnilizna w końcu dobiegła końca (Lb 16). Pozycja: Absalon, Seba, Samri i tym podobne. Krótko mówiąc, Bóg jest wrogiem zarówno tyranów, jak i gangów, dlatego podburza ich przeciwko sobie, aby obaj zginęli haniebnie i aby Jego gniew i sąd spadły na bezbożnych.
Bardzo mi przykro z tego powodu i musiałbym się nad tym zlitować i chętnie zgodziłbym się na życie i śmierć, że po obu stronach nastąpią dwie szkody nie do pokonania. Bo żadna ze stron nie walczy z czystym sumieniem, ale obie strony walczą o utrzymanie niesprawiedliwości. Po pierwsze, musi z tego wynikać, że ci, którzy zostaną zabici, zostaną na zawsze zgubieni, z ciałem i duszą, tak jak ci, którzy umierają w swoich grzechach, bez pokuty i miłosierdzia, w gniewie Bożym. Na to nie ma rady ani pomocy. Bo mistrzowie będą walczyć, aby utwierdzić i zachować swoją tyranię i prześladowanie Ewangelii oraz niesprawiedliwe ciężary nałożone na biednych, lub aby pomóc, utwierdzić i zarządzać tymi, którzy są tacy. To jest okropnie złe i zły to bóg. Ktokolwiek się w nim znajdzie, musi być stracony na zawsze. Tutaj chłopi argumentowaliby, aby bronić swojej zgnilizny i nadużywania imienia chrześcijańskiego, które są jednocześnie bardzo szerokim bogiem, a ktokolwiek umrze w nim i poza nim, również musi być na zawsze zgubiony; tam też nic nie pomaga.
Szkoda tylko, że Niemcy zostaną zdewastowane, a gdy już zacznie się taki rozlew krwi, trudno go zatrzymać, chyba że wszystko zostanie zniszczone. Bo wkrótce będzie walka, ale nie jest w naszej mocy zatrzymać się, jeśli chcemy. Cóż więc uczyniliście, tak wiele niewinnych dzieci, kobiet i starców, że wy, głupcy, wciągacie ze sobą w takie niebezpieczeństwo, że kraj będzie pełen krwi, rabunków, wdów i sierot? Och, diabeł ma bardzo złe zamiary! Dlatego Bóg jest bardzo zły i grozi nam, że odpuścimy, a Jego temperament jest zbyt chłodny w naszej krwi i duszy. Bądźcie ostrożni, drodzy Panowie, i bądźcie mądrzy. To wychodzi naprzeciw wam obojgu. Co dobrego da wam to, że potępiacie siebie na wieki i bezmyślnie i zostawiacie za sobą spustoszoną i krwawą ziemię dla swoich potomków? Abyście z czasem mogli doradzić lepiej poprzez skruchę wobec Boga i przyjacielską umowę lub chęć cierpienia dla ludzi. Swoim sprzeciwem i walką niczego nie osiągniesz.
Dlatego też moja wierna rada jest taka, aby panowie ze szlachty i panowie z miast wybrali sobie kilku radnych i niech wszystko zostanie załatwione i załatwione po przyjacielsku - abyś Ty, Panie, porzucił swoją nieuzasadnioną odwagę, z której musiałeś w końcu zrezygnować, czy tego chciałeś, czy nie, i oddał trochę swojej tyranii i ucisku, aby biedny człowiek także mógł zyskać powietrze i przestrzeń życia. W związku z tym chłopi również zauważyli i przekazali i odpuścili pewną liczbę artykułów, które były za dużym roszczeniem dla was, tak że sprawa, nawet jeśli nie została załatwiona po chrześcijańsku, była nadal załatwiona zgodnie z prawami człowieka i kontrakty mogły zostać wypełnione.
Jeśli nie zastosujesz się do tej rady, bo Bóg jest w twoim mniemaniu dla ciebie, będę musiał cię zostawić w spokoju. Ale jestem niewinny twojej duszy, krwi i utraty majątku. Będziesz to niósł sam. Mówiłem wam, że obie strony się mylą i walczycie o niesprawiedliwość. Wy, Panowie, nie kontynuujcie walki z chrześcijanami, ponieważ chrześcijanie nic wam nie robią, a wszystko znoszą. Walczycie z szerzej rozumianymi rabusiami publicznymi i osobami nadużywającymi chrześcijańskich imion. Ci, którzy pod nim umierają, zostali już potępieni na wieki. Tutaj wy, chłopi, nie walczycie jako chrześcijanie, ale jako tyrani i prześladowcy Boga, i ludzi oraz jako mordercy świętego Chrystusa. Ci, którzy umierają, są potępieni na wieki. Oboje macie swój pewny osąd od Boga, wiem to na pewno. Teraz rób, co chcesz, nawet jeśli nie chcesz za tym podążać, aby zachować swoje ciało i duszę.
Ale chcę prosić mojego Boga, aby albo zawarł zgodę i to dla was obojga, albo miłosiernie zapobiegł temu, aby wydarzyło się to zgodnie z waszą wolą, chociaż straszne znaki i cuda, które wydarzyły się tym razem, dodają mi wielkiej odwagi i martwią się, że Boże gniew był zbyt silny, jak mówi u Jeremiasza: „Chociaż Noe, Hiob i Daniel staną przede mną, nie będę miał woli wobec ludu.“ Gdyby Bóg tak chciał, balibyście się Jego gniewu i nawróciliście się, aby plaga została odroczona i odroczona na dłuższy okres czasu. Jak świadczy moje sumienie, radziłem wam wszystkim, abyście byli chrześcijanami i byli wystarczająco wierni po bratersku. Daj Boże, żeby to pomogło! Amen.
Jego nieszczęście spadnie na jego głowę, a jego nieprawość spadnie na jego koronę (Psalm 7).“ (WA 18, 291-334)
Literatura:
WA 18, 279-334.
