Słynni polscy luteranie – XX wiek (część I)

Bruno Jasieński

Bruno Jasieński (1901-1938) – poeta, prozaik i dramaturg, współtwórca polskiego futuryzmu, autor manifestów futurystycznych, przedstawiciel polskiej awangardy międzywojennej;

Jan Gawlas (1901-1965) - nauczyciel muzyki w górnośląskich szkołach w Katowicach i Chorzowie, kompozytor, nauczyciel akademicki, rektor Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach;

Janusz Gniewomir Meissner (1901-1978) - kapitan, pilot Wojska Polskiego (ps. "Porucznik Herbert"), pisarz i dziennikarz. W latach 1918-1939 służył w lotnictwie, brał udział m.in. w wojnie polsko-bolszewickiej (został odznaczony Krzyżem Walecznych) i w III powstaniu śląskim. Od 1924 roku pełnił funkcję pilota instruktora, najpierw w Bydgoszczy, a później w Szkole Orląt w Dęblinie. W 1939 roku formalnie przeszedł w stan spoczynku, wziął jednak udział w kampanii wrześniowej, ewakuował się do Rumunii, skąd przedostał się do Francji, a następnie do Wielkiej Brytanii. Ze względu na wiek nie został przyjęty do czynnej służby w polskim lotnictwie w Anglii, od 1941 roku pełnił jednak funkcję lotniczego korespondenta wojennego. Wtedy też powstały jego najsłynniejsze dzieła literackie: "Żądło Genowefy" i "L- jak Lucy". W 1946 roku wrócił do Polski i zajął się pracą pisarską. Jest autorem kilkudziesięciu książek o tematyce lotniczej;

Halina Konopacka (1902-1982) – malarka związana z Bydgoszczą;

Bronisław Wieczorkiewicz (1904-1974) – językoznawca, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, uczestniczył w pracach nad Biblią warszawską;

Jan Posmykiewicz (1904-1988) - założyciel i wieloletni ordynator Oddziału Laryngologicznego w Słupsku po II wojnie światowej, działacz Polskiego Towarzystwa Eugenicznego, wydawca miesięcznika Służba Zdrowia, popularyzator zdrowego trybu życia, członek Polskiego Towarzystwa Lekarskiego i Ginekologiczno-Położniczego, aktywny działacz Słupskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego i Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich, uczestnik Powstania Warszawskiego, świecki kurator parafii ewangelickiej w Słupsku, zabiegał o nawiązanie kontaktów z ewangelickimi Serbołużyczanami. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski;

Teresa Roszkowska (1904-1992) - scenograf i malarka: organizowała indywidualne wystawy własnych prac w kraju a także w Paryżu (w 1930 i 1937 roku), Genui, Brukseli i Bostonie;

Anna Łajming (1904-2003) - pisarka, w swych utworach (wspomnienia, powieści, sztuki teatralne) poruszała kwestię jej małej Ojczyzny, Kaszub. Odznaczona m.in. Orderem Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Stolema. Honorowa Obywatelka Słupska;

Wanda Grodzieńska (1906-1966) - poetka, prozaik, krytyk literatury dla dzieci, tłumaczka; w latach 1945-55 była redaktorką "Świerszczyka";

Wilhelm Rotkiewicz (1906-1983) - inżynier, konstruktor radiowego sprzętu odbiorczego;

Wiesław Wernic (1906-1986) - pisarz, publicysta, prozaik; autor ponad dwudziestu książek 

przygodowych dla młodzieży;odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski;

Eryk Cimała (1906-2005) – duchowny luterański, kapelan 3. Dywizji Strzelców Karpackich, organizator Polskiego Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego na Obczyźnie;

Mieczysław Milecki (1907-1988) – aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, reżyser radiowy, żołnierz Armii Krajowej; najbardziej znany jako ksiądz Komodziński w Nocach i dniach Marii Dąbrowskiej w reżyserii Jerzego Antczaka; teść Edyty Geppert;

Jan Oderfeld (1908-2010) - wieloletni wykładowca Politechniki Warszawskiej, twórca polskiej szkoły teorii maszyn i mechanizmów, pionier zastosowań optymalizacji w technice; inżynier mechanik – konstruktor silników lotniczych, pionier badań nad napędem odrzutowym, wynalazca bębnowej pamięci magnetycznej; matematyk – pionier zastosowań statystycznej kontroli jakości w przemyśle;

Maria Drewniakówna (1908-2014) – śpiewaczka operowa, odznaczona m.in. Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”;

Mirosław Starost (1910-1961) - krytyk literacki, publicysta, przeciwnik władz sanacyjnych i komunizmu;

Adolf „Bolko” Kantor (1910-1992) - bokser, mistrz Polski w wadze półciężkiej i ciężkiej;

Tadeusz Nowakowski (1917-1996) – pisarz, publicysta, reporter, współpracował z paryską „Kulturą”, sekcją polską BBC w Londynie, w latach 1952-92 pracował w Radiu Wolna Europa w Monachium;

Stanisław Hadyna (1919-1999) – kompozytor, dyrygent, muzykolog i pisarz; założyciel i wieloletni kierownik artystyczny Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”;

Henryk Tomaszewski (1919-2001) – tancerz, mim, choreograf, reżyser teatralny, pedagog, założyciel i dyrektor Wrocławskiego Teatru Pantomimy; jeden z najważniejszych artystów polskiego i światowego teatru drugiej połowy XX wieku, twórca zespołowego teatru mimów. Stworzył nową formę sztuki scenicznej zwaną "teatrem ruchu"; odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski;

Bogdan Wnętrzewski (1919-2007) – architekt, jeden z pierwszych więźniów niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz (nr obozowy 40);

Wiktor Szeliński (1921-1984) - harcmistrz, podporucznik Armii Krajowej, żołnierz batalionu „Zośka”, powstaniec  warszawski;

Zofia Keppe (1921-2000) – chirurg, działaczka ruchu krajoznawczego i turystycznego, działaczka ochrony przyrody i opieki nad zabytkami w Łodzi.